JAN GERRIT DERCKSEN, The Old Assyrian copper trade in Anatolia, Nederlans Historisch-Archaeologisch Institut Te İstanbul, LXXV, Leiden 1996, 279 s. (Anadolu'da Eski Assur Bakır Ticareti).
Yazar, Acknowledgements: Teşekkürler (s.I) kısmında, bu kitabın Leiden Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. K.R. Veennof başkanlığında yapılan doktora tezi olduğunu belirtmektedir. J.G. Dercksen, 1948 ve 1950 yıllarında Kültepe kazılarında ortaya çıkarılan ve büyük bir kısmı yayımlanmamış çivi yazılı tabletlerin, Ankara'da Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde bulunduğunu ve 1990 yılında bunlar üzerinde çalışma izni veren Prof. E. Bilgiç ve Prof. T. Özgüç'e sonsuz teşekkürlerini sunmaktadır.
Yazar eserinin Introduction: Giriş (s. 1-3) başlığında, Kayseri'nin yaklaşık 20 km. kuzeydoğusunda yer alan Kültepe'nin (eski Kaneş) 1880 yıllarından itibaren keşfediliş öyküsünü ve Assurlu tüccarların bırakmış oldukları çivi yazılı tabletlerin bulunup okunuşunu özetlemektedir. 1948 yılından itibaren ise Türk Tarih Kurumu adına T. Özgüç ve daha sonra K. Emre başkanlığında Kültepe'de yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan yaklaşık 15.000 çivi yazılı tabletin büyük bir kısmının parçalar halinde olduğu ve henüz yayınlanmadığını belirtmektedir. Assurlu tüccarlar muhtemelen Afganistan'dan eşek kervanlarıyla Kuzey Suriye ve Anadolu'ya getirdikleri kalayı, altın ve gümüş ile değiştirerek çok büyük kazançlar elde etmişlerdir. Daha sonra kendisinden önce çivi yazılı metinler üzerinde yapılan çalışmaları sırasıyla özetlemiştir. Ancak R.D. Penhallurick tarafından yayımlanan ve kalay konusunda son yılların en ayrıntılı çalışmasını oluşturan Tin in Antiquity, its mining and trade throughout the ancient world with particular reference to Cornwall, London 1986 adlı eserden yararlanılmamış olmasını, çok büyük bir eksiklik olarak görmekteyiz.
Chapter 1: 1. Bölüm; The geographical background: Coğrafi Zemin, ana başlığının Scientifically: Bilimsel Yönden, Old workings: Eski Çalışmalar (s. 5-6) ara başlıkları altında, Anadolu'da en eski yerleşim merkezi olarak Çayönü'de, M.Ö. 7250-6750 yılları arasında kullanılan doğal bakır hakkında bilgi vermektedir. Daha sonra Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü tarafından yapılan araştırmalar sonucunda Anadolu'da saptanan kurşun, bakır ve çinko yatakları ile arkeo-metalurjistler tarafından Anadolu'nun maden yatakları ile eski işletmeler konusunda yapılan çalışmalara yer verilmiştir.
Sourcing: Kaynak Çalışmaları (s. 6-10) ara başlığı altında, arkeo-metalurji konusunda çalışmalar yapan bilim adamlarının Anadolu'da hangi maden yataklarının kullanılıp kullanılmadıkları konusunda yapakları bilimsel araştırmalar, ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Yapılan bu çalışmalar sonucunda Anadolu'da saptanan ve altı başlık altında toplanan bakır yataklarının, hangi bölgeler için önem taşıdığı vurgulanmıştır.
Philologically: Dilbilimsel Açıdan, The geographical aspect: Coğrafi Yönü (s. 10-14) ara başlığında, Eski Assurca metinlerde geçen yer adları ve deyimlerinin anlamlan, karşılıkları ve lokalizasyonu sorununa değinilmiştir. Bu kısımda Anadolu'da birçok yerleşim merkezinin lokalizasyonu sorununa yeni bir yaklaşımda bulunduğu için, tarihi coğrafya açısından büyük bir önem taşımaktadır.
The cooper-producing regions: Bakır Üretim Bölgeleri (s. 15-17) ara başlığında. Eski Assurca metinlerde bakır üretim merkezi olarak geçen yer adlarının lokalizasyonu sorununa değinilmiştir. Bu ilginç kısım da, Eskiçağ'da Anadolu'nun tarihi coğrafyası için büyük bir değer taşımaktadır.
Conclusion: Sonuç (s. 17) kısmında ise, arkeo-metalurjistler tarafından Anadolu'da yapılan araştırmaların sonuçları, çok kısa bir şekilde özetlenmiştir.
Chapter 2 : 2. Bölüm; Copper producüon: Bakır Üretimi ana başlığının Introduction: Giriş (s. 18-19) ara başlığı altında, bakırın türleri, bileşimleri, ergime dereceleri ve arkeo-metalurjistler tarafından Anadolu'da saptanan farklı bileşime sahip bakır cevherinin ergitilmesi işleminde kazanılan yöntemler anlatılmıştır.
The smelting of oxide ores in the Wadi Arabah: Wadi-Arabah'da Oksit Cevherinin Ergitilmesi (s. 19-25) ara başlığı altında Timna, Feinan ve yaklaşık olarak M.Ô. 2200-1900 yıllarına tarihlenen Oman, Al-Maysar'da bulunan zengin bakır cevherinin ergitilmesi ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar, arkeolojik buluntular ve hangi döneme ait oldukları ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.
The smelting of sulphide ores at Mitterberg, Ausüia (c. 16th century B.C.) Avusturya'da Yaklaşık Olarak M.Ô. 16. Yüzyıla Tarihlenen Mitterberg deki Sülfit Cevherinin Ergitilmesi (s. 25- 26), Cyprus : Kıbrıs (s. 26-27), Turkey : Türkiye (s. 27-28) ara başlıkları altında, sözü edilen ülkelerde sülfıtli bakır cevherinin ergitilmesi konusunda arkeo-metalurjistlerin yaptıkları bilimsel çalışmalar doğrultusunda eski maden yatakları ve işletme merkezleri, ergitme fırınları, bakır cürufları ve bakır külçelerinin bulunduğu yerler ile hangi döneme ait oldukları ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Quality and shape of traded copper: Ticareti Yapılan Bakırın Niteliği (s. 28-29) alt başlığı altında, Archaeological evidence: Arkeolojik Kanıtlar ara başlığı altında yapılan arkeolojik kazıların sonuçlarına göre Sina Yarımadası, Kıbrıs ve Anadolu'da bakırın ne zaman ve hangi yerleşim merkezlerinde ergitildiği, dcareti yapılan bakır külçelerin bileşimleri ve hangi döneme ait olduğu vurgulanmışur.
Textual evidence : Yazılı Kaynaklar (s. 30-31) ara başlığı altında, Eski Assur metinlerinde bakırın nereden geldiği ve özellikleri hakkında bilgi verilmişdir.
Assessing the quality of copper : Bakırın Niteliğinin Belirlenmesi (s. 31-32) ara başlığı alanda, bakırın niteliği ve kalitesi konusunda bilgi verilmişdir.
Conclusion : Sonuç (s. 32) ara başlığı altında ise, Eski Assur Döneminde ticareü yapılan bakırın büyük bir olasılıkla oksidi bakır olduğu sonucuna varılmıştır.
Chapter 3 : 3. Bölüm ; The Old Assyrian terminology : Eski Assur Terminolojisi ana başlığının Qualifications of copper : Bakırın Niteliklerine İlişkin (s. 33) ara başlığı altında. Eski Assur metinlerinde bakırın niteliği hakkında çok zengin terminoloji bulunduğu belirtilerek, şu ara başlıklar altında verilmişdir; werium- "copper ": Bakır (s. 33-34), Copper of high purity: En Saf Bakır (s. 34), masium- "rafıned" : Rafine Edilmiş (s. 34-35), dammuqum- "fine" : İyi (s. 35-36), watrum- "excellent": En Kaliteli (s. 36), zaku'um- "clean " : Temiz (s. 36), Copper oflow purity : Katkılı Bakır (s. 37), ara başlığı altında lammunum- "poor" : Niteliksiz (s. 37), massuhum- "dirty" : Kirli (s. 37), şallamum- "black" : Siyah (s. 37-39), sa masa'im- "which has to be refmed" : Referring to the shape of the copper : Bakırın Biçimine İlişkin (s. 39) ara başlığı altında ise şunlar verilmişdir; hassu'um "?" (s. 39-40), kişrum- "lump" : Yumru (s. 40), şahhirum- "small-sized" : Küçük Boyutlu (s. 40). sabburum- "broken" : Kırık (s. 40-41), sa saduısu- "native copper" : Doğal Bakır (s. 41-42), sikkum-"?" (s. 42-43).
Toponyms with nisba-ending or preceded by Sa :nisba Son Eki veya önüne sa Gelen Yer Adlan(s. 43) ara başlığı altında, bakirin geldiği yerler konusunda şu bilgiler verilmiştir: Haburatayum- "from Haburata"٠• Haburata'dan (s. 43). IStunuwayum- "from Istanuwa": Istanuwadan(s. 44), Kunanamayum- "from Kunanamit" : Kunanamit’ten (s. 44), Sa NinaJJa- "from Ninassa": Ninassa'dan (s. 44), Ja PuniJhattim-"from Purshattum"٠ Purusbattumdan (s. 44), ؛a mat Sawit- "from the country ofSawit" ; Saiw't ülkesinden(s. 44), TapaJatttayum- "from TapasattaTapasattadan (s. 44). Ta/iritarayum, Ja Ta/iritar- "from Ta/iritar" : Ta/iritardan (s. 44-45), Tismurnayum, Sa Tismurna-"from Tismurna" : TiJmurna'dan (s. 45),Ja Tulipia- "from Tuhpia" : Tuhpia'dan (s. 45)„ Ja WaJhania- "frotn WaShania": Washania dan (s. 45).
Scrap ; Artık (s. 4547) ara başlığı altında, Assurca metinlerde geçen artık'ın karşılığı kelime, değeri ve kullanımı konusunda bilgi verilmiştir.
Arsenicaltoppe, . Arsenik! Bakir (s. 47-50) ara başlığı altında, arsenikli bakir konusunda ayrıntılı bilgi verilerek, Kültepe'de bulunan çeşitli eşya ve silahın yapılan analizinde, aruk arsenik oranının çok düşük olduğu vurgulanmıştır.
Conclusion : Sonuç ((s. 50) ara başlığı altında ise. Eski Assur terminolojisinde bakirin genellikle iyi ve kötü diye ikiye ayrıldığını, ikincil olarak da yukarıda ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı gibi, bakırın kirli, siyah gibi nitelikleri belirtilmiş ve nereden geldiği konusu özetlenmiştir .
Commercial terminology: Ticari Terminoloji (s. 50) ara başlığı altında. Eski Assur metinlerinde bara um ve bara'um (s. 5053) ve ka'unum (s. 5357) fiilleriyle ifade edilen bakir objeler hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.
Ingots : Külçeler (s. 57450) ara başlığı altında, bakir külçelerin biçimleri ve ağırlıkları ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Transport: Taşıma (s. 61) ara başlığı altında. Donkey and porters : Eşekler ve Hamallar (s. 6163), Wagons .-Arabalar (s. 6467) The Sikkum: Sikkum (s. 6769). Storage : Depolama (s. 69- 71) konularında ayrıntılı bilgi verilmiştir.
Copper- and bronze artefacts :Ba Jur ve Bronz Eserler (s. 71) alt başlığının The coppers- mith : Bakirci (s. 71-76) aa başlığı altında, Kultepe (Kaneş) ve Karum'da bakirci atölyeleri ve ürettikleri çeşitli eşya, takı ve silahlar ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Textual and archaeological evindence of copper and bronze artefacts : Bakir ve Bronz Eserlere ilişkin Etzrh ı-e Arkeolojik Kaynaklar (s. 7680) ara başlığı altında. Eski Assur metinleri ışığı altında Kültepe'de ortaya çıkarılan bakir ve bronzdan yapılmış çeşitli eşya ve silahlar hakkında verilen bilgi ile bu eserlerin bakir ve bronz olup olmadıkları konusunda yapılan analizleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.
On weights Ağırlıklara ilişkin (s. 80) alt başlığı altında çivi yazılı metinlere göre şu konular ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır; The Old Assyrian weight-stones Eski Assur Tart, Taşlan (s. 8082), Weight collections ; Tartliarin Düzeltilmesi (s. 82-86) ve The Anatolian weightaban matim: Anadolu Ağırlık Bilim,' aban matin (s. 8689).
Chapter 4 : 4. Bölüm; The trade : Ticaret (s. 90) ana başlığının 7he archival approach : Arşiv Kaynaklan Işığında (s. 90-93) ara başlığı altında. Arşiv kaynaklarına göre Assur ile Anadolu arasında yapılan ticaretin boyutları, şu ana başlıklar altında çok geniş bir şekilde ele alınmıştır; Adad-şululi son of Kuskusum/Su-Anitn: Kuskusum/Su-Anim Oğlu Adad-şııluli (s. 93), Participants : Katılanlar (s. 93-102), Procurement and sale of copper : Bakir üretimi ve Satımı
(s. 103-106). Geography of the copper irade: Bakir Ticaretinin Coğrafyası (s. 106107), Conclusion .- Sonuç (s. 107) kısmında ise, Adad-şululinin aşiv- belgelerine göre yapılan bakir ticareti özetlenmiştir.
Alahum son ofSukuhum : Sukulluni oğlu .Mahum (s. 107) alt başlığı altnrda. Participants ; Katilanlar(s. 107-111), Procıırenıeııt and sale of copper-Bakir üretimi 1’e Satımı (s. 111-117), Geography of the coppertrader Bakir Ticaretinin Coğrafyası (s. 117-118), Conclusion : Sonuç (s. 118) kısmında ise Alahum'un arşiv- belgelerine göre Anadolu'da yapılan bakir ticareti özetlenmiştir.
Imdilum son ofSıı-Labaıı : Su-Labaıı oğlu Imdilum (s. 119) alt başlığı altında. Participants: Katilanlar(s. 119-125), Procument and sale of copper-Bakir üretimi ve Satımı (s. 125-129). Geography of the copper trade .- Bakir Ticaretinin Coğrafyası (s. 129-131), Conclusion : Sonuç (s. 131) kısmında ise. İmdilum'uıı arşiv- belgelerine göre Assurlu tüccarların Anadolu'da yaptıkları yun. bakir ve gümüş ticareti özetlenmiştir.
Puzıır-Assıır son of Isar-kitt-Assur : Isar-kitt-Assur oğlu Pırzii'-Ais'ın- (s. 131) alt başlığı al- unda. Participants : Katilanlar(s. 131-135). Procurement and saie ofcopper : Bakir üretimi ee Satımı (s. 136138). Geography of the copper trade : Bakir Ticaretinin Coğ-ıafyası (s. 138139), Conclusion : Sonuç (s. 139) kısmında, Puzur-Assur'un arşiv- belgelerine göre yapılan bakir ticareti özetlenmişti 1'.
Uşur-ia-ütar son ofAisur-imitti : Aiiur-imitti oğlu UfurSa-Htar (s. 140) alt başlığı altında. Participants : Katilanlar(s. 140-143), Procurement and sale ofcopper : Bakir üretimi 1'e Satımı (s. 143147), Geography of the copper trade ; Bakir Ticaretinin Coğrafyası (s. 147-149). Conclusion Sonuç (s. 149) kısmında da, Usur-sa-Istar'ın arşiv belgelerine göre Assurlu tüccarların Anadolu'da yaptıkları altın, gümüş, bakır ve metal ticareti özetlenmiştir.
Economie aspects .- Ekonomik Yönden (s. 149) alt başlığının Trade Ticaret (s. 149-154) ara başlığında, Assurlu tüccarların Anadolu'da yaptıkları altın, gümüş ve kalay ticareti ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
Themain copper markets : Başlıca Bakir Pazarlan (s. 154-157) ara başlığında, Anadolu'daki başlıca bakir pazar yerleri tek tek verilmiştir.
How profitable «as die trade in copper .د Ticarette Bakir Ne Derece Karlıydı? (s. 157-161) ara başlığı altında, Anadolu'daki ünlü ticaret merkezlerinde bakırın yün. tekstil ve kalay fiyatları ile bu tür mallar karşısındaki değeri örnekleriyle birlikte ayrıntrılı olarak incelenmiştir.
Chapter 5 : 5. Bölüm- The palace and the karum.- Saray ١-e Kanını (s. 162) alt başlığı altında, The Assyrian position in Anatolia: Anadolu'da Assurluların konumu (s. 162-165), Thepa- laceas a buyer of merehandise : Emtia Alıcısı Olarak Saray (s. 165168), The bet karim or karum-office: bet karim veya karum bürosu (s. 168-170), The transfer ofcopper from the palaceto the karum-office Bakirin Saraydan karum Bürosuna intikali (s. 170-172). The karum-office and the ؛itapkum-systera: Karum Bürosu 1-e sitapkum-Sistemi (s. 173176), The"fivepei-cent"Or-me- tum hamsat ı'n Purushattum: Prizde Beş veya PuruShattum da metum hamSat (s. 176178) gibi ara başlıklar altında verilen konular, ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
Conclusion : Sonuç (s. 179-182) kısmında ise, M.Ö. 19. yüzyılda Anadolu'da Eski Assur Bakir Ticareti adil konunun amacı, üç ana başlık altında özetlenmiştir;
- Bakirin kökenini saptamak.
- Metalin hangi miktarlarda ve şekillerde ticaretinin yapıldığım ve Assurluların kullandığı terminolojiyi belirlemek.
- İç Anadolu Bölgesi'ndeki bu tur ticaretin amaçlarım ve İşleyiş biçimlerini ortaya çıkarmak
Selected texts: Seçilmiş Metinler (s. 183-208) kısmında, seçilen metinler ve çevirileri verilmiştir.
Catalogue of copper in Old Assyrian texts: Eski Assur Metinlerinde Bakir ile ilgili Bölümlerin Katalogu (s. 209) başlığı altında, weriurn Bakir (s. 209210), masium-"refined': Rafine edilmiş (s. 210211). dammugum-'fiııe" : iyi (s. 211-213), antrum-excellent": En kaliteli (s. 213), zaku'um-"cleaıı" : Temiz (s. 213), lammunum-"poor" : Niteliksiz (s. 213214), massuhum-"ditty” : Kirli (s. 214), şallamum-"black" : Siyah (s. 214), sa masa im- "which has to be refi- ned" : Rafine edilmesi gereken (s. 214), hassu'um-"?" (s. 214), kij um-''lump" : Yumru (s. 215), şahhirumsmall sized": Kûçûk Boyutlu (s. 215), Sabburum-"broken" : Krnk (s. 215), ؛a sadmSu- "native copper": Doğal bakrr (s. 215), sikkum-"?" (s. 216-217), Haburatayum"from Haburata" : Haburata’dan (s. 217-218), l؛tunuwayum-"from Istanuwa": Istanawa'dan (s. 218), Kunanamayum-"from Kunanamit-" : Kunaırarnit'ten (s. 218), Sa Nina a-''from Ninafu” : Ninassa'dan (s. 218), ia PuruShattim-"from Purushattum" : Puru hattum'dan (s. 218). sa mat Sawit-'Trom the country of Sawit" : Sawit ülkesinden (s. 219), Tapasattayum-'from TapaSatta" : Tapaiatta'dan (s. 219), Ta/iritarayum, sa Ta/iritar-"from Ta/iritar" : Ta/iritar'dan (s. 219). TiSmurnayum, ia Tismurna-"from TiSmurna": Ti urna'dan (s. 220), ia 7u,rpia-''from Tulrpia" : Tuhpia'dan (s. 220), ia Waihania-"of Waihania" : Wahnia'dan (s. 220). Scrap : Artrk (s. 221- 223). m٥a/um-"sickle" : orak (s. 223) gibi bakir ile ilgili deyimlerin katologları verilmiştir.
Appeirdices : Ekler başlığı altında. Appendix 1 : Value of commodities expressed in copper : Ek 1 : Ticari Emtiaların Değer Karşılığı Olarak Bakir (s. 227) başlığı altındaki konu. A- Metals and minerals: Metaller ve Mineraller (s. 227-228), B- Textiles : Kumaşlar (s. 228-230), c Animals and slaves : Hayvanlar ve Köleler (s. 231-232), D- Agricultural Products : Tarım Ürünleri (s. 232) gibi ara başlıkları altında sunulmuştur.
Appendix 2 : Moulds found at Kiiltepe : Ek 2 : Kliltepe'de Bulunmuş Olan Kalıplar (s. 233) başlığı altındaki konu, 1- For ingots:ATlfeler İçin (s. 233234), II- For weapons : Silahlar İçin (s. 234-235), 111- For implements : Alet ve Eşyalar İçin (s. 235) gibi başlıklar altında anlatılmıştır. Ayrıca Kültepe de bulunan kalıplar hakkıııda iki önemli çalışma yapılmıştır. Bunlardan biri Tayfun Yıldırım ın M Ö. 2 Binde Orta .Anadolu'da Madeni Silah üretimi. Ankara 1993 adil dok- tora çalışmasıdır, öteki de Andreas Mfiller-Karpe'nin, .4nato/ı'sc/ıes Aferai/iandwerk. Neumunster 1994 adil kitabidir. Eğer bu iki eserden de yararlanılmış olsaydı, çok dalla iyi olacaktı.
Appendix 3 : Coppei' and bronze objects : textual evindence : Ek 3 : Bakir ve Bronz Nesneler : Yazılı Kaynaklarda (s. 236-241) başlığı altında, yazılı metinlerde geçen bakir ve bronz nesneler ile ilgili deyimler, alfabetik olarak sıralanmıştır.
Appendix 4 : Copper and bronze objects : archaeological evidence : Ek 4 : Bakir ve Bronz Nesneler : Arkeolojik Buluntularda (s. 242) başlığı altında. 1- Weapons : Silahlar (s. 242-244). 11- Implements : Alet ve Eşyalar (s. 244-245), III- Vessels : Kaplar (s. 245247). e e//eıy. ornaments : Kuyumculuk, Taktlar (s. 247-250), V- Ingots: K؛i/çe/eı (s. 250) gibi ara başlıkları altında verilmiştir.
Appendix 5 : The Old Assyrian weights : Ek 5 : Eski Assur Ağırlık Ölçüleri (s 251-253) başlığı altında, Kültepe ve Boğazköy’de bulunan taş, kaya kristali ve kurşundan yapılmış ağırlık ölçüleri serilmiştir.
Map A : Geography of Old Assyrian activities in Anatolia : Harita A : Anadolu’da Eski Assur Etkinliklerinin Yayılımı (s. 254), antik ve modern isimler ile birlikte gösterilmiştir.
Map B : The Main copper deposits in Turkey (after MTA 1972) : Harita B : Türkiye’de Başlıca Bakır Yatakları (MTA 1972'ye göre) (s. 255), haritada özellikle Orta ve Doğu Karadeniz Bölgeleri ile Ergani bakır yatakları gösterilmiştir.
Bibliography : Kaynakça (s. 256-263) kısmında, kısaltmalar ve yayınlar, alfabetik olarak verilmiştir.
Indexes : Dizinler (s. 264) başlığı altında sırasıyla Texts : Metinler (s. 264-274), Akkadian words : Akkatça sözcükler (s. 274-275) Sumerograms and Sumerian words : Sumerogramlar ve Sumerce Sözcükler (s. 276), Personal names :Kişi Adlan (s. 276-277), Place-names : Yer Adları (s. 277-278), Subject index : Konu Dizini (s. 279) gibi başlıklar altında çok düzenli bir şekilde sıralanmıştır.
Çok titiz ve başarılı bir araştırmanın ürünü olan The Old Assyrian copper trade in Anatolia: Anadolu'da Eski Assur Bakır Ticareti, bugüne kadar bu konuda yapılan çalışmaların en ayrıntılısını oluşturmaktadır. Özellikle Anadolu ve komşu bölgelerde eski bakır metalürjisi konusunda yapılan arkeo-metalurji çalışmaları ile Kültepe'de yapılan kazılarda ortaya çıkanları buluntulardan da yararlanan J.G. Dercksen, yapmış olduğu dilbilimsel çalışmalarını güçlendirmiştir. Ayrıca Kültepe kazılarında ortaya çıkarılan çivi yazılı tabletlerin bilim dünyasına sunulması ve bu tür karanlıkta kalmış konuların aydınlatılmasında kullanılması, bir başka sevindirici konuyu oluşturmaktadır.
Assurlu tüccarlar tarafından Anadolu'da ticareti yapılan bakırın kökeninin saptanmasına ilişkin çalışmalar, madenciliğin beşiğini yapmış ülke olarak kabul edilen Anadolu'nun madencilik tarihine yepyeni boyutlar kazandırmaktadır. M.Ö. 1900 yıllarında metal ticaretinin hangi boyutlarda yapıldığı ve Assurlu tüccarların kullandığı terminolojinin belirlenmesi, en azından bakırın nereden geldiği konusunda yapılan çalışmalar kadar büyük bir değer taşımaktadır. Bu tür ticaretin amacı ve işleyiş biçiminin ayrıntılı bir şekilde gözler önüne serilmesi ise. ticaret tarihi açısından önemlidir. Bu yüzden J.G. Dercksen'in bu kitabı, M.Ö. 2. binyılı başlarında Anadolu'da uluslararası düzeyde yapılan metal ticareti için çok önemli bir kaynağı oluşturmaktadır.
OKTAY BELLİ