ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

1997-1999 Yılları Yüzey Araştırmalarında İncelenen Samsun-Amasya İlleri İ.Ö. 2. Binyılı Yerleşmeleri

Şevket Dönmez

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler: İ.Ö. 2. Binyıl, 1997-1999, Samsun-Amasya, Yerleşmeler

Bu yazıda 1997, 1998 ve 1999 yıllarında Samsun ve Amasya illeri sınırları içinde “İlk Tunç Çağı II Öncesinde Orta Karadeniz Bölgesi’nin Kültürel Gelişimi (İkiztepe Çanak-Çömleği ve Küçük Eserleri Işığında)” konulu doktora tez çalışmamla ilgili olarak geliştirmiş olduğum yüzey araştırması[1] sırasında incelediğim merkezler içinde İÖ 2. Binyılı yerleşmeleri içerenler ve buluntuları tanıtılmaktadır.

Orta Karadeniz Bölgesi sahip olduğu fiziksel ve iklimsel farklılıklar nedeniyle coğrafyacılar tarafından Kıyı (Canik Dağları Yöresi) ve Kara (Orta Karadeniz Ardı Yöresi) kesimi olarak iki bölüme ayrılmıştır[2]. Bölgenin yarıya yakın bir alanını kaplayan Samsun ve Amasya illeri kültürel gelişime de doğru orantılı olarak yansımış olan söz konusu bu coğrafi ayrımı bünyelerinde taşımaktadır.

1883 yılında Samsun’un Kavak ilçesi yakınlarındaki Çamurlu Tepe (Çirişli Tepesi) denilen yerde, A. Biliotti tarafından gerçekleştirilmiş olan sondaj niteliğindeki kazı, Orta Karadeniz Bölgesi’ndeki ilk arkeolojik kazıyı oluşturur[3]. Bölgedeki ilk önemli arkeolojik çalışma ise, 1906 yılında Müze-i Hümayun adına T. Macridy tarafından önemli bir Geç Demir Çağı merkezi olan Akalan'da gerçekleştirilmiş kazıdır [4] . Orta Karadeniz Bölgesi’nde İÖ 2. Binyılı ile ilgili araştırmaların başlangıcında ise, Kıyı Kesimi’nde yoğunlaştırılmış kazı çalışmaları göze çarpmaktadır. Bu çalışmalar 1940 ve 1941 yıllarında K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç’ten oluşan bir kurul tarafından gerçekleştirilmiş olan, Dündartepe, Tek(k)eköy ve Kavak Kaledoruğu kazılarıdır [5]. Kazılan bu merkezler içinde özellikle Dündartepe'de güçlü bir şekilde ortaya çıkartılan Orta Tunç Çağı (III. Dündartepe Kültürü) hafirler tarafından Hitit Çağı olarak adlandırılmıştır[6]. Dündartepe kazılarına koşut olarak geliştirilen Tek(k)eköy’deki kazı çalışmaları sonucunda en üstteki kültür katı, Dündartepe’deki III. Kültür Katı-Hitit Çağı gibi hafirleri tarafından yine Hitit Kültür Katı olarak isimlendirilmiştir [7]. Dündartepe ve Tek(k)eköy ile aynı proje çerçevesinde kazılmış olan Kavak-Kaledoruğu’nda da İlk Tunç Çağı’nın üzerinde Hitit Çağı olarak adlandırılan ve Dündartepe ile Tek(k)eköy’dekilerle çağdaş bir Orta Tunç Çağı kültür katı saptanmıştır[8] .

Orta Karadeniz Bölgesi’nin Kara Kesimi’ndeki kazıların başlangıcında ise, 1945 yılında E. Akurgal başkanlığında yalnızca bir dönem gerçekleştirilmiş olan ZileMaşat Höyük[9] kazısı bulunmaktadır. Maşat Höyük’te 1973 yılında T. Özgüç başkanlığında yeniden başlanan kazı çalışmaları[10] ise, 1984 yılına kadar devam etmiştir. Bölgenin Kara Kesimi’nin İÖ 2. Binyılına ışık tutan Maşat Höyük’te V. Yapı Katı’nın Orta Tunç Çağı’nın erken evrelerine yani Assur Ticaret Kolonileri Çağı’na, IV. Yapı Katı Orta Tunç Çağı’nın geç evrelerine yani Eski Hitit Çağı’na, III, II ve I. Yapı katlarının ise, Son Tunç Çağı’na yani Hitit İmparatorluk Çağı’na ait olduğu saptanmıştır. T. Özgüç 1976 yılında ise, Çekerek ilçesi Kazankaya köyü yakınında bulunan ve yasadışı kazılarla tahrip edilmekte olan Kazankaya Mezarlığı’nda kısa süreli bir kazı gerçekleştirmiş ve bu mezarlığın Orta Tunç Çağı’na ait olduğu anlaşılmıştır[11]. Kara Kesimi’ndeki diğer önemli bir kazı ise, 1952 yılında R. Temizer tarafından gerçekleştirilmiş olan Artova-Kayapınar Höyüğü kazısıdır. Kayapınar Höyüğü’nde Maşat Höyük’teki kadar önemli olmayan bir Orta Tunç Çağı yerleşmesi saptanmıştır[12] .

J.A. Dengate tarafından Samsun ili sınırları içinde 1970 yılında gerçekleştirilen yüzey araştırmasında, bugün Kızılırmak üzerinde yer alan Altınkaya Barajı göl alanında kalmış olan Bafra ilçesi Kolay beldesi yakınlarındaki Bengü köyü civarında Son Tunç Çağı’na tarihlendirilen tunç baltalar ele geçmiştir[13]. 1971- 1978 yılları arasında ise U.B. Alkım başkanlığındaki bir ekip Samsun ili sınırları içinde çok geniş kapsamlı bir yüzey araştırması gerçekleştirmiştir[14]. Bu araştırmalarda heyet üyesi olarak görev yapan A. Dinçol ile J. Yakar Hitit yazılı kaynakları ile bölgenin coğrafi konumunu gözden geçirerek Samsun ilinin özellikle İÖ 2. Binyılı yerleşmeleri ve tarihi coğrafyası hakkında önemli çalışmalarda bulunmuşlardır[15]. Bu araştırmalar yürütülürken 1974 yılında aynı ekip U.B. Alkım başkanlığında Samsun İli Bafra ilçesi yakınlarındaki İkiztepe'de[16] kazılara başlamıştır. Orta Karadeniz Bölgesi’nin Kıyı Kesimi’nin İÖ 2. Binyılı’na ışık tutan en önemli merkezi olan İkiztepe’de, Tepe I’de İlk Tunç Çağı II-III mezarlığının üzerinde yer alan ve Er-Hitit ya da Geçiş Çağı olarak adlandırılan ve Assur Ticaret Kolonileri Çağı ile çağdaş olan bir Orta Tunç Çağı Kültür Katı saptanmıştır. Bu kültür katında hem çanak-çömlekte hem de mimaride beliren yeni özelliklerin yanısıra, zayıf da olsa bazı İlk Tunç Çağı geleneklerinin devam ettiği gözlenmiştir[17]. Bölgenin geleneksel yapı inşa malzemeleri olan ağaç ve kilin kullanılmaya devam edilmiş olduğu Orta Tunç Çağı’nda, mimarideki değişimin en göze çarpan özelliği, Geç Kalkolitik ve İlk Tunç Çağları’nın küçük mekanlı yapıları yerine, Orta Anadolu’daki mimari gelişime koşut olarak gelişmiş olduğu anlaşılan büyük mekanlı yapıların ortaya çıkmış olmasıdır[18]. Çanak-çömlekte ise, hem çömlekçi çarkı kullanımı ile formlarda hem de hamurda belirgin değişimler meydana gelmiş olduğu saptanmıştır[19]. Orta Tunç Çağı’nın erken evreleri ile Geç Demir Çağı arasında herhangi bir yerleşimin saptanamadığı, daha doğrusu olmadığı dikkate alındığında, İkiztepe bu özelliği ile gerçekte Orta Karadeniz Bölgesi Kıyı Kesimi kronolojisini tam olarak yansıtmaktadır. Çünkü Hitit yazılı kaynaklarından bilinen ve özellikle Orta Karadeniz Bölgesi'nin kıyı ve dağlık kesimlerinde yaşamış oldukları düşünülen Kaşka (Gaşka) halkının yarı göçebe bir yaşam tarzını uygulamış olmaları yüzünden[20] bölgede bu süreçte kalıntı bırakacak şekilde hiçbir yerleşim gerçekleşmemiş olduğu düşünülmektedir[21]. Ayrıca, İkiztepe kazıları başlayıp geliştirdikten sonra, özellikle Dündartepe’nin tabakalarının yerleştirilmiş olduğu dönemler ile tarihlerde bazı düzeltmeler yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Örneğin Hitit çağı olarak yorumlanmış olan Dündartepe III. Kültür Katı’nın[22] İkiztepe’nin Er-Hitit ya da Geçiş Çağı olarak adlandırılmış olan I. Kültür Katı ile çağdaş olduğu, gerçekte gerçekte Hitit öncesi döneme yani Orta Tunç Çağı'nın Assur Ticaret Kolonileri Çağı ile çağdaş erken evrelerine tarihlendirilmesi gerekliliği açıkça görülmektedir[23].

Amasya ili sınırları içinde ise en geniş kapsamlı yüzey araştırmasını M. Özsait gerçekleştirmiş ve bu araştırmaları sonucunda saptamış olduğu İÖ 2. Binyılı yerleşmelerinin bazılarını yayımlamıştır[24] .

SAMSUN İLİ

Sivri Tepe

Alaçam'ın güneybatısındaki doğal bir tepe üzerinde yer alan (bkz. Harita Yer No.1) Sivri Tepe (Res.1), yaklaşık 70 x 50 m boyutunda ve 10 m yüksekliğindedir. Sivri Tepe arkeoloji dünyasına Samsun bölgesinde 1940 ve 1941 yıllarında Dündartepe, Tek(k)eköy ve Kaledoruğu kazıları ile birlikte Bafra-Alaçam bölgeleri yüzey araştırmasını da gerçekleştiren K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç tarafından tanıtılmıştır[25]. 1955 yılında Samsun ve Sinop illerini dolaşan C. Burney de Sivri Tepe'yi incelemiştir[26]. 1970 yılında Sinop ve Samsun illeri sınırları içinde yaptığı yüzey araştırması sırasında J.A. Dengate, Sivri Tepe'yi ziyaret etmiştir[27]. U.B. Alkım başkanlığındaki bir ekip tarafından 1971-1977 yılları arasında Samsun ili sınırları içinde yapılan geniş kapsamlı yüzey araştırmasında Sivri Tepe bir kez daha gezilmiştir[28]. Sivri Tepe'de yaptığımız inceleme sonucunda[29] Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı II-III ve Geç Demir Çağı yerleşimlerinin yanısıra, Orta Tunç Çağı’na ait çanak-çömlek parçaları da ele geçti. Bunlar dışa açılan ağız kenarlı bir çömlek parçası (Lev.1/1) ile dibi ip kesitli bir bardak parçasıdır (Lev.1/2).

Gökçeboğaz Tepe (Ali Osman Tepesi)

Bafra-Alaçam yolunun 25. km.sinde, yolun 500 m güneyinde ve Gökçeboğaz köyü yakınlarında bulunan (bkz. Harita Yer No.2) Gökçeboğaz Tepe (Res.2), C. Burney tarafından saptanmış[30], U.B. Alkım'ın tarafından da incelenmiştir [31]. Doğal bir tepe üzerinde yer alan ve yaklaşık olarak 90 x 50 m boyutunda ve 15 m yüksekliğindeki Gökçeboğaztepe'de gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda[32] Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na ait çanak-çömlek parçaları S profilli bir çanak parçası (Lev.1/3) ile dışa dönük ağız kenarlı bir çömlek parçasıdır (Lev.1/4).

Şirlek Tepe (Cirlektepe, Kuşçular Tepesi, Hoşkadem Tepesi)

Bafra ilçesinin 5 km kuzeybatısında yer alan Kuşçular köyü yakınlarında bulunan (bkz. Harita Yer No.3) Şirlek Tepe (Res.3), yaklaşık 80 x 50 m boyutunda ve 20 m yüksekliğindedir. Şirlek Tepe arkeoloji dünyasına K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç tarafından tanıtılmıştır[33]. 1950'li yılların başında dönemin Kastamonu Müzesi Müdürü A. Gökoğlu Batı ve Orta Karadeniz Bölgesi’nde yaptığı yüzey araştırmasında Hoşkadem Tepesi olarak andığı Şirlek Tepe'ye de uğramıştır[34]. 1955 yılında Samsun ve Sinop illerini dolaşan C. Burney de Şirlek Tepe'yi incelemiştir[35]. U.B. Alkım başkanlığındaki bir ekip tarafından 1971-1977 yılları arasında Samsun ili sınırları içinde yapılan geniş kapsamlı yüzey araştırmasında Şirlek Tepe bir kez daha gezilmiştir[36]. Yaptığımız inceleme sonucunda[37] Şirlek Tepe'de Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ yerleşimlerinin yanısıra, Orta Tunç Çağı yerleşimine işaret eden bir akıtacak parçası (Lev.1/5) ele geçti.

Kel(e)beş Tepe

Bafra'nın 4 km kadar güneydoğusundaki Dededağ köyünün batısında bulunan (bkz. Harita Yer No.4) Kel(e)beş Tepe (Res.4), U.B. Alkım'ın Samsun ili sınırları içinde gerçekleştirilmiş olduğu yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır[38]. Yaklaşık olarak 100 x 60 m boyutunda ve 8-10 m yüksekliğindeki Kel(e)beş Tepe'nin konisi yakınındaki yükseltinin bir tümülüs olduğu düşünüldü. Gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda[39] Kel(e)beş Tepe'de Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu saptandı. Orta Tunç Çağı’na ait çanak-çömlek parçaları içinde dışa çekik ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçası (Lev.2/1) ile dışa devrik ağız kenarlı bir başka çömlek parçası (Lev.2/2) görülmektedir.

Tedigün Tepe (Tödüğün Tepe)

Bafra'nın 15 km güneybatısındaki, Gökçeağaç köyünün güneybatısında yer alan (bkz. Harita Yer No.5) Tedigün Tepe (Res.5), U.B. Alkım'ın araştırmaları sırasında saptanmıştır[40]. Yaklaşık olarak 110 x 60 m boyutunda ve 20 m yüksekliğindeki Tedigün Tepe'de yaptığımız araştırma sırasında[41] toplanan çanak-çömlek parçalarının incelenmesi sonucunda Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu anlaşıldı. Bu çanak-çömlek parçaları içinde görülen dibi ip kesitli bir bardak parçası Orta Tunç Çağı yerleşimine işaret etmektedir (Lev.2/3).

Elmacık Tepe

Bafra'nın 15 km güneybatısındaki Türkköyü'nün İslamdere mahallesinde yer alan (bkz. Harita Yer No.6) Elmacık Tepe (Res.6), U.B. Alkım'ın araştırmalarında saptanmıştır[42]. Yaklaşık olarak 50 x 30 m boyutunda ve 10 m yüksekliğindeki Elmacık Tepe'de gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda[43] Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu anlaşıldı. Orta Tunç Çağı ait ele geçen tek örnek dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve şişkin gövdeli bir çanak parçasıdır (Lev.2/4).

Yiğitler Tepesi

19 Mayıs’ın Yörüklü beldesinin Yiğitler mahallesinde yer alan Yiğitler Tepesi (Res.7), Samsun-Bafra karayolunun 2 km kuzeyinde bulunmaktadır (bkz. Harita Yer No.7). Yaklaşık olarak 120 x 100 m boyutunda ve 5 m yüksekliğe sahip olan ve araştırmalarımız sırasında saptanan Yiğitler Tepesi'nde gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda Geç Kalkolitik Çağ ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu toplanan çanak-çömlekten görüldü. Orta Tunç Çağı’na ait örnekler yuvarlak dudaklı, içe kapanan ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçası (Lev.2/5) ile bir çaydanlığa ait akıtacak parçasıdır (Lev.2/6).

Kirmencik-Tepecik (Beylik-Tepecik)

19 Mayıs'ın Beylik Köyü'nün Kirmencik mahallesinde yer alan ve Samsun-Bafra karayolunun 3 km güneyinde bulunan (bkz. Harita Yer No.8) Kirmencik-Tepecik (Res.8), U.B. Alkım'ın araştırmalarında saptanmıştır[44]. Yaklaşık olarak 80 x 50 m boyutunda ve 10 m yüksekliğindeki Kirmencik-Tepecik'de gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-II ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu ele geçen çanak-çömlek parçalarından anlaşıldı. Orta Tunç Çağı'na tarihlenen örnekler, dışa çekik ağız kenarlı ve şişkin gövdeli çömlek parçaları (Lev.3/1-2) ile dışta kalınlaştırılmış dudaklı ve yuvarlak gövdeli bir başka çömlek parçasıdır (Lev.3/3).

Aytepe

Kavak'ın yaklaşık 5 km güneybatısında, Samsun-Çorum karayolunun 100 m doğusunda yer alan (bkz. Harita Yer No.9) Aytepe (Res.9), U.B. Alkım'ın araştırmaları sırasında saptanmıştır[45]. Doğal bir tepe üzerinde yer alan, yaklaşık olarak 150 x 80 m boyutunda ve 10 m yüksekliğindeki Aytepe'de yaptığımız incelemede[46] İlk Tunç Çağı I-III ve Orta Tunç Çağı yerleşimleri olduğu anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na ait örnekler S profilli bir çanak parçası (Lev.3/4) ile dibi ip kesitli bir bardak parçasıdır (Lev.3/5).

Havza-Tepecik (Belalan Tepe)

Havza ilçesi Erikbelen köyünün yaklaşık 2 km güneydoğusunda bulunan (bkz. Harita Yer No.10) Tepecik (Res.10), U.B. Alkım'ın araştırmaları sırasında saptanmıştır[47]. Doğal bir tepe üzerinde yer alan, yaklaşık 100 x 80 m boyutunda ve 8 m yüksekliğindeki Tepecik'te yapılan incelemede[48] Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-II ve Orta Tunç Çağı’na ait yerleşimler olduğu ele geçen çanak-çömlek parçalarından anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na ait çanak-çömlek parçaları dışa çekik ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçası (Lev.3/6) ile dışta kalınlaştırılmış dudaklı, kısa boyunlu ve şişkin gövdeli diğer bir çömlek parçasıdır (Lev.3/7).

Taşkaracaören Tepe

Havza'nın yaklaşık 15 km kuzeydoğusunda, Samsun-Ankara karayolunun 4 km batısında bulunan (bkz. Harita Yer No.11) Taşkaracaören Tepe (Res.11), U.B. Alkım'ın araştırmaları sırasında saptanmıştır[49]. Doğal bir tepe üzerinde yer alan, 150 x 100 m boyutunda ve 15 m yüksekliğindeki Taşkaracaören Tepe'de İlk Tunç Çağı I-III, Helenistik Çağ ve Osmanlı Çağı’nın[50] yanısıra Orta Tunç Çağı yerleşimine işaret eden düz ağız kenarlı, yuvarlak gövdeli ve yatay kulplu bir çömlek parçası (Lev.4/1) ele geçti.

Oymaağaç Höyük (Höyük Tepe)

Vezirköprü’nün 7 km kuzeybatısında bulunan Oymağaç köyünde bulunan (bkz. Harita Yer No.12) Oymaağaç Höyük, yaklaşık 200 x 180 m boyutunda ve 20 m yüksekliğindedir (Res.12 ve 13). J.A. Dengate tarafından saptanmış[51] ve U.B. Alkım’ın tarafından da ziyaret edilmiş[52] olan Oymaağaç Höyük’te gerçekleştirdiğimiz inceleme sonucunda[53] İlk Tunç Çağı II-III, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ’ın yanısıra Orta Tunç Çağı’na işaret eden çanak-çömlek parçaları ele geçti. Bunlar düz dudaklı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.4/2) ile yatay kulplu bir çömlek parçasıdır (Lev.4/3).

AMASYA İLİ

Onhoroz Tepe

Merzifon-Yolüstü köyünün 1.5 km kuzeydoğusunda yer alan (bkz. Harita Yer No.13) yaklaşık 20 m yüksekliğinde ve 120 x 80 m boyutundaki Onhoroz Tepe (Res.14), M. Özsait tarafından gerçekleştirilmiş olan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır[54]. Gerçekleştirdiğimiz incelemede[55] Onhoroz Tepe'de İlk Tunç Çağı IIII, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ yerleşimlerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.5/1-5; 6/2-5; 7/2-3) ve Son Tunç Çağı (Lev.6/1, 6; 7/1) yerleşimleri de olduğu toplanan çanak-çömlek parçalarından anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler içinde içte kalınlaştırılmış dudaklı bir tabak parçası (Lev.5/1), içte kalınlaştırılmış dudaklı ve yuvarlak gövdeli çanak parçaları (Lev.5/2-4), dışa açılan ağız kenarlı bir çanak parçası (Lev.5/5), dışta kalınlaştırılmış dudaklı ve şişkin gövdeli çanak parçaları (Lev.6/2-4), dışta kalınlaştırılmış düz dudaklı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.6/5), ağız kenarı seviyesini aşan yuvarlak kesitli, dikey kulplu ve dışa açılan ağız kenarlı bir çanak parçası (Lev.7/2) ile yuvarlak kesitli bir kulp parçası (Lev.7/3) görülmektedir. Onhoroz Tepe’de Son Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler içe dönük ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.6/1), dışta kalınlaştırılmış dudaklı, dışa açılan ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.6/6) ile dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı, içe kapanan ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçasıdır (Lev.7/1).

Samadolu Höyüğü

Merzifon-Gümüşhacıköy karayolunun 3. km.sinde, yolun 1.5 km güneyinde Samadolu köyünün arazisi içinde yer alan (bkz. Harita Yer No.14) Samadolu Höyüğü (Res.15), araştırmalarımız sırasında saptandı[56]. Yaklaşık 15 m yüksekliğinde ve 100 x 70 m boyutundaki Samadolu Höyüğü'nde yaptığımız araştırmalarda İlk Tunç Çağı I-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı, Helenistik Çağ ve Roma Çağı yerleşmelerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.7/4, 6, 7) ve Son Tunç Çağı (Lev.7/5) yerleşmelerinin de olduğu yüzeyden toplanan çanak-çömlek parçaları sonucu gözlendi. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler içte kalınlaştırılmış dudaklı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.7/4), dışta kalınlaştırılmış dudaklı, içe kapanan ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çanak parçası (Lev.7/6) ile yatay kulplu bir çömlek gövde parçasıdır (Lev.7/7). Samadolu Höyüğü’nde Son Tunç Çağı’na ait tek örnek içte ve dışta kalınlaştırılmış dudaklı ve hafif dışa açılan ağız kenarlı bir çanak parçasıdır (Lev.7/5).

Alıcık Höyük

Merzifon-Gümüşhacıköy karayolunun 8. km.sinde, yolun 3 km güneyinde ve Alıcık köyünün yaklaşık 500 m güneydoğusunda bulunan (bkz. Harita Yer No.15) ve araştırmalarımız sırasında saptanan Alıcık Höyük doğal bir tepe üzerinde yer alır ve yaklaşık 25 m yüksekliğinde, 150 x 120 m boyutundadır (Res.16). Alıcık Höyük'te yaptığımız araştırmalarda[57] İlk Tunç Çağı II-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı, Helenistik Çağ ve Roma Çağı’nın yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.8/1) ile Son Tunç Çağı’nı (Lev.8/2) işaret eden çanak-çömlek parçaları ele geçti. Orta Tunç Çağı’na ait bir örnek vardır; içe kapanan ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.8/1). Alıcık Höyük’te Son Tunç Çağı’na tarihlenen tek örnek ise, içe kapanan ağız kenarlı ve şişkin gövdeli bir çanak parçasıdır (Lev.8/2).

Alacapınar Tepe (Hayrettin I)

Merzifon'un 7 km güneyindeki Hayrettin köyünün 2 km kuzeydoğusunda yer alan (bkz. Harita Yer No.16) ve araştırmalarımız sırasında saptanan Alacapınar Tepe[58] yaklaşık 15 m yüksekliğinde ve 150 x 100 m boyutundadır (Res.17). Burada yaptığımız araştırmalarda İlk Tunç Çağı II-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ yerleşmelerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.8/4) ve Son Tunç Çağı (Lev.8/3) yerleşmeleri olduğu anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen bir örnek vardır; bir çömleğe ait yatay kulplu gövde parçası (Lev.8/4). Alacapınar Tepe’de Son Tunç Çağı’na tarihlenen tek örnek dışa çekik dudaklı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçasıdır (Lev.8/3).

Delicik Tepe (Hayrettin II)

Hayrettin köyünün yaklaşık 2 km kuzeydoğusunda ve Alacapınar Tepe’nin 100 m doğusunda bulunan Delicik Tepe (bkz. Harita Yer No.17), yaklaşık 150 x 120 m boyutunda ve 15 m yüksekliğindedir (Res.18). Tarafımızdan saptanan Delicik Tepe'de yaptığımız araştırmalarda[59] Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ yerleşmelerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.8/5) ve Son Tunç Çağı (Lev.8/6) yerleşmeleri olduğu toplanan çanak-çömlek parçalarından anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na ait bir örnek vardır; düz dudaklı, dışa açılan ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.8/5). Delicik Tepe’de Son Tunç Çağı’na tarihlenen tek örnek ise, iç yüzeyde çıkıntısı olan dışa taşkın ağız kenarlı bir çömlek parçasıdır (Lev.8/6).

Kümbet Tepe (Alevi Tepe)

Suluova'nın Hacıhayta mahallesinde bulunan Kümbet Tepe (bkz. Harita Yer No.18), yaklaşık 7-8 m yüksekliğinde ve 100 x 80 m boyutundadır (Res.19). Arkeoloji dünyasına ilk olarak H. Frankfort tarafından[60] buluntuları ile tanıtılan Kümbet Tepe, K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç tarafından bölgede yapılmış olan yüzey araştırmaları sırasında da ziyaret edilmiştir[61]. Burada yaptığımız inceleme sonucunda[62] İlk Tunç Çağı II-III ve Geç Demir Çağı yerleşimlerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev. 9/1, 3-6) ve Son Tunç Çağı (Lev. 9/2) yerleşimlerinin de olduğu toplanan çanak-çömlekten anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler, içe kapanan ağız kenarlı ve yuvarlık gövdeli (Lev. 9/1), içte ve dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve şişkin gövdeli (Lev.9/3), dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve şişkin gövdeli (Lev.9/4) ve dışa taşkın ağız kenarlı çömlek parçaları (Lev.9/5) ile bir çaydanlığa ait akıtacak parçasıdır (Lev.9/6). Kümbet Tepe'de Son Tunç Çağı’na ait tek örnek ise, içe kapanan ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli bir çanak parçasıdır (Lev.9/12).

Dereağıl Tepesi

Suluova'nın güneyindeki Yüzbeyli köyünün Dereağıl mahallesi içinde yer alan (bkz. Harita Yer No.19), yaklaşık 15-20 m yüksekliğinde ve 150 x 100 m boyutundaki Dereağıl Tepesi (Res.20), M. Özsait tarafından gerçekleştirilmiş olan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır[63]. Yaptığımız incelemede[64] Dereağıl Tepesi'nde Geç Kalkolitik Çağ ve İlk Tunç Çağı II-III yerleşimlerinin yanısıra Son Tunç Çağı (Lev.10/2) yerleşmesi olduğu da anlaşıldı. Son Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler, düz yükselen ağız kenarlı, yuvarlak gövdeli bir çanak parçası (Lev.10/1) ile dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve şişkin gövdeli bir çömlek parçasıdır (Lev.10/2).

Yoğurtçubaba Tepesi

Suluova’nın Kulu köyünün 2 km güneyinde yer alan (bkz. Harita Yer No.20), yaklaşık 20-25 m yüksekliğinde ve 150 x 100 m boyutundaki Yoğutçubaba Tepesi (Res.21), M. Özsait tarafından gerçekleştirilmiş olan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır[65]. Yaptığımız incelemede[66] Yoğurtçubaba Tepesi'nde Geç Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III yerleşmelerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.10/4) ve Son Tunç Çağı (Lev.10/3) yerleşmeleri olduğu da anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen bir örnek vardır; dışa açılan ağız kenarlı bir çömlek parçası (Lev.10/4). Yoğurtçubaba Tepesi’nde Son Tunç Çağı’na ait tek örnek ise, dışta kalınlaştırılmış dudaklı ve yuvarlak gövdeli bir çömlek parçasıdır (Lev.10/3).

Doğantepe

Amasya'nın yaklaşık 25 km güneybatısında, Amasya-Çorum karayolunun 7 km kuzeybatısındaki Doğantepe beldesinin yerleşim alanı içinde yer alan (bkz. Harita Yer No.21) Doğantepe (Res.22-23) yaklaşık 40 m yüksekliğinde ve 300 x 200 m boyutunda büyük bir yerleşmedir. Zirvesi, büyük kısmı eski yerleşimler sırasında kullanılmış olduğu görülen büyük bir kaya kütlesine sahip Doğantepe, arkeoloji dünyasına bir rastlantı sonucu bulunmuş olan ünlü Amasya-Doğantepe Hitit heykelciği ve tunç damga mühürü ile tanıtılmıştır[67]. Yaptığımız araştırmalarda Doğantepe'nin büyük bir tahribat görmüş olan kuzey kesimindeki kesitlerden İlk Tunç Çağı II-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ’ın yanısıra Orta Tunç Çağı’na (Lev.10/5-6) ait çanak-çömlek parçaları toplandı. Orta Tunç Çağı’na ait bu örnekler dışa taşkın ağız kenarlı çömlek parçalarıdır (Lev.10/5-6).

Oluz Höyük

Amasya-Çorum karayolunun 3 km güneyinde, Oluz köyünün 1.5 km batısında bulunan (bkz. Harita Yer No.22) ve araştırmalarımız sırasında saptanan Oluz Höyük[68], yaklaşık 15 m yüksekliği ve 300 x 250 m boyutu ile Orta Karadeniz Bölgesi'nin en büyük höyüklerinden biridir (Res.24). Burada yaptığımız araştırmalarda İlk Tunç Çağı II-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı ve Helenistik Çağ yerleşimlerinin yanısıra, Orta Tunç Çağı (Lev.11/1, 3-4) ile Son Tunç Çağı (Lev.11/2-3, 5-6; 12/1-2) yerleşmeleri olduğu da gözlendi. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen örnekler içe kapanan ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli (Lev.11/1, 3), S profilli (Lev.11/4) çanak parçalarıdır. Oluz Höyük’te Son Tunç Çağı’na ait örnekler düz yükselen ağız kenarlı ve yuvarlak gövdeli (Lev.11/2), dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve dışa açılan ağız kenarlı (Lev.11/5), dışta kalınlaştırılmış yuvarlak dudaklı ve düz yükselen ağız kenarlı çanak parçaları (Lev.11/6) ile içe kapanan ağız kenarlı ve şişkin gövdeli çömlek parçalarıdır (Lev.12/1-2).

Kale-Hızarönü Tepe

Taşova ilçesi Belevi beldesinin 2 km kuzeybatısında yer alan (bkz. Harita Yer No.23) Kale-Hızarönü Tepe (Res.25), M. Özsait tarafından gerçekleştirilmiş olan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır[69]. Doğal bir tepe üzerinde yer alan, yaklaşık 10-12 m yüksekliğinde, 120 x 80 m boyutunda olan ve batısı derin bir vadiye bakan Kale-Hızarönü Tepe'de yaptığımız araştırmalarda[70] Geç Demir Çağı, Helenistik Çağ ve Roma Çağı yerleşmelerinin yanısıra Orta Tunç Çağı (Lev.12/3) yerleşmesi de olduğu ele geçen çanak-çömlek parçalarından anlaşıldı. Orta Tunç Çağı’na tarihlenen tek örnek ip kesitli bir dip parçasıdır (Lev.12/3).

Gediksaray Höyüğü

Gediksaray beldesinin 1 km kuzeyinde yer alan (bkz. Harita Yer No.24) Gediksaray Höyüğü (Res.26), yaklaşık 15 m yüksekliği ve 350 x 150 m boyutu ile Oluz Höyük gibi Orta Karadeniz Bölgesi'nin en büyük höyüklerinden biridir. Araştırmalarımız sırasında saptanan höyüğü[71], Gediksaray beldesine giden yol ikiye bölmüştür. Gediksaray Höyüğü'nde yaptığımız incelemeler sonucunda İlk Tunç Çağı II-III, Orta Demir Çağı, Geç Demir Çağı, Helenistik Çağ ve Roma Çağı'na ait yerleşmelerin yanısıra Son Tunç Çağı’na (Lev.12/4) ait yerleşme olduğu anlaşıldı. Son Tunç Çağı’na ait tek örnek içe kapanan ağız kenarlı, yuvarlak gövdeli ve düz dipli bir çanak parçasıdır (Lev.12/4).

Sonuç

Yukarıda tanıtılan İÖ 2. binyılı yerleşmeleri ve buluntularının Orta Karadeniz Bölgesi’nin çekirdek kısmını oluşturan Samsun-Amasya illerinin kapladığı alandaki kronolojik düzeni, Kıyı Kesimi’nde İkiztepe ve Dündartepe, Kara Kesiminde ise Maşat Höyük yerleşmelerinin tabakalaşmaları dikkate alındığında doğru bir şekilde yansıttığı gözlenmektedir (bkz. Kronoloji Tablosu ve Katalog). Yüzey araştırmalarımız sırasında incelediğimiz söz konusu bu yerleşmeler dışında Bafra yöresinde U.B. Alkım tarafından saptanmış olan Paşaşeyh Tepesi[72] ve Karaşeyh Tepesi[73] gibi çok önemli iki Orta Tunç Çağı yerleşmesinin çanak-çömlek buluntuları üzerinde yaptığımız gözlemler sonucunda, bu iki yerleşmenin de yöredeki diğer yerleşmeler gibi, İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı ile koşutluk gösterdiği anlaşılmıştır.

Orta Karadeniz Bölgesi hakkında çeşitli yazılar kaleme almış bulunan J. Yakar, Kıyı Kesimi’ndeki bazı yerleşmelerin üzerinde özellikle durmuştur. Bunlardan Alaçam-Sivritepe’de Son Tunç Çağı’nda kısa süreli de olsa bir yerleşimin varlığını işaret eden[74] J. Yakar, Samsun-Kavak yolu üzerinde konumlanmış olan Bağ Tepe ve Dedeüstü Tepesi’nin ise, Dündartepe ve Kaledoruğu gibi Hititler’in ileri karakolları olarak Son Tunç Çağı’nda yani Hitit İmparatorluk Çağı’nda kullanıldığını belirtmiştir [75]. Ancak hem tarafımdan geliştirilen ve bu yazıda tanıtılan yüzey araştırmaları bulguları hem de U.B. Alkım’ın toplamış olduğu çanak-çömlek üzerindeki gözlemlerimden söz konusu bu yerleşmelerde Dündartepe ve Kaledoruğu da dahil olmak üzere Hitit Çağı’na (Orta Tunç Çağı’nın geç evreleri ile Son Tunç Çağı) tarihlendirilebilecek hiçbir buluntunun olmadığını önemle vurgulamak isterim. J. Yakar ve A. Dinçol’un Kıyı ve Kara kesimleri ayrımının önemli noktalarından birini oluşturan Vezirköprü yöresinin İÖ 2. Binyılı yerleşmelerinde sürekli bir yerleşimin varlığını gösteren izlerin bulunduğu şeklindeki görüşlerinin[76] ise, çok doğru bir yaklaşım olduğu tarafımızdan gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda da gözlenmiştir. Özellikle Oymaağaç Höyük (Höyük Tepe) yüzeyindeki olasılıkla bir sura ait olduğu düşünülen işlenmiş iri bazalt taşı blokları [77] (Res.13) ile yasadışı kazılarla ortaya çıkarılmış olan ve bir poterni andıran bir yer altı konstrüksiyonunun varlığı[78], burada Orta Tunç Çağı’nın yanısıra büyük olasılıkla bir Son Tunç Çağı yerleşimin de bulunabileceğine işaret etmektedir. Vezirköprü yöresi ile bir yazısında ilgilenmiş olan J.C. Macqueen de, Oymaağaç Höyüğü ve civarında İÖ 2. Binyılın ikinci yarısına tarihlenen buluntuların oldukça yaygın olmasından dolayı, buranın önemli bir Hitit yerleşmesi olabileceğini belirtmiştir[79].

Vezirköprü’nün doğusunda yer alan Havza ve Ladik yörelerinde U.B. Alkım’ın araştırmaları sırasında saptanmış olan önemli İÖ 2. Binyılı yerleşmeleri yer almaktadır. Bu yerleşmeler Havza’da; Çeştepe[80], Patlanguç Tepe[81], Dökme Tepe I[82], Hakim Tepe I[83] ve Cin Tepe I[84]; Ladik’te ise; Dedealtı Tepesi[85], Tonbul Tepe[86], Kale Tepe[87], Kümbet Tepe[88], Kilise Tepe[89], Devşerkaya Tepesi[90], Köyiçi Tepesi[91] ve Yüktepe (Salur)’dur[92] .

Bütün bu değerlendirmelerin ışığında Orta Karadeniz Bölgesi’nin Kıyı Kesimi ile Kara Kesimi’nin sınırını oluşturan Vezirköprü – Merzifon – Suluova – Amasya – Taşova hattının kuzeyinde kalan yörede yani Samsun’un Alaçam, Bafra, 19 Mayıs, Merkez, Kavak, Havza ve Ladik ilçelerinin oluşturduğu Kıyı kesimindeki yerleşmelerin buluntularının büyük ölçüde İkiztepe I. Kültür Katı ile koşutluk göstermeleri (bkz. Kronoloji Tablosu ve Katalog) ve yaklaşık İÖ 1750’lerden sonrasına ait münferit metal eserlerin[93] dışında hiçbir buluntunun şimdiye değin ele geçmemiş olması, bu yöredeki yerleşmelerin İÖ 2. binyılın ilk çeyreğinden sonra terkedilmiş olduğunu açıkça göstermektedir. Başka bir deyişle, Orta Tunç Çağı'nın Assur Ticaret Kolonileri ile çağdaş olan erken evreleri (İÖ 2000-1750) ile ilgili yerleşmeler, bölgenin hem Kıyı hem de Kara kesiminde yer alırken, Eski Hitit Çağı ile çağdaş olan geç evrelerini (İÖ 1750-1450) kapsayan yerleşmelerin yalnızca Kara Kesimi'nde konumlanmış olması (bkz. Kronoloji Tablosu), Orta Tunç Çağı'nın geç evrelerinden itibaren bölgenin Kıyı Kesimi'nin önemli bir güç tarafından yerleşimlerden arındırıldığını yansıtmaktadır. Kaşkalar'la ilişkili olabilecek bu durum, büyük olasılıkla bu halkın egemenlik bölgesinin sınırlarını da ortaya koymaktadır. Zaten A. Dinçol ile J. Yakar, Kaşka ülkesi olarak Amasya-Merzifon hattının kuzeyini, yani Sinop-Samsun-Ordu illerinin kapsadığı alanı işaret etmişlerdir[94]. Hatta J. Yakar konuyla ilgili son yazısında bu hattı daha da genişleterek Kargı – Merzifon – Taşova ya da Taşköprü – Boyabat – Durağan – Vezirköprü şeklinde belirlemiş ve söz konusu bu hatların Hitit kralları tarafından Kaşkalar’ın saldırılarına karşı bir tampon bölge olarak kullanılmış olabileceğini vurgulamıştır[95]. Bunlara ek olarak araştırmalarımız sonucunda tampon bölge olarak gözlemlediğimiz Vezirköprü – Merzifon – Suluova – Amasya – Taşova hattının güneyinde kalan yerleşmelerde, İÖ 2. binyılı Orta Anadolu Bölgesi’nde olduğu gibi tüm dönemleriyle karşımıza çıkmaktadır (bkz. Kronoloji Tablosu ve Katalog). Bu bağlamda Hititlerle büyük bir mücadele içinde oldukları bilinen Kaşkalar'a karşı Hititlerin Orta Karadeniz Bölgesi'nin Kara Kesimi'ni Eski Hitit Çağı’ndan itibaren bir tampon bölge olarak kullanmış oldukları özellikle Vezirköprü Oymaağaç Höyük, Merzifon Onhoroz Tepe ve Alacapınar Tepe (Hayrettin I) ile Amasya Oluz Höyük ve Doğantepe gibi önemli olduğu gözlenen yerleşmelerden anlaşılmaktadır. Söz konusu bu yerleşmelerin Hitit İmparatorluk Çağı'nda da yerleşim görmüş olduğu göz önünde tutulursa, aynı politikanın Son Tunç Çağı'nda da (İÖ 1450-1190) sürdürülmüş olduğu düşünülebilir.

Bilinen Hitit yazılı kaynaklarında, Kuzey Anadolu’da irili ufaklı yaklaşık 2000 yerleşme adı geçmesine[96] karşın, Karadeniz Bölgesi’ndeki araştırmalar sonucunda İÖ 2. Binyılı yerleşmelerinin sayıları henüz birkaç yüze yeni ulaşmıştır. Üstelik bu yerleşmelerden Kıyı Kesimi’nde bulunanları Hitit Çağı öncesine yani Assur Ticaret Kolonileri Çağı ile çağdaş dönemlere aittir. Bu bağlamda ileride yapılacak araştırmalarla İÖ 2. Binyılı yerleşmelerinin sayılarının bir miktar daha artacağı gerçeği göz önüne alınsa bile bunların bilinen Hitit yazılı kaynaklarındaki sayıya ulaşamayacağı açıktır. Bu durum da bize, özellikle Kıyı Kesimi’ndeki Eski Hitit ve Hitit İmparatorluk çağları ile çağdaş olası İÖ 2. Binyılı yerleşmelerine ait kalıntıların, büyük olasılıkla ahşabın mimaride ağırlıklı bir şekilde kullanılmış olması nedeniyle günümüze kadar gelemediğini düşündürmektedir. Ayrıca bu yerleşmelerin Karadeniz Bölgesi’nin bugünkü yoğun bitki örtüsü altında kalmış olabileceği de bir başka olasılık olarak göz önünde bulundurulmalıdır.

KATALOG

Levha 1/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 30.5 cm, Yük. 3.4 cm, Kal. 1.2 cm, Açık portakal rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. İyi pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Alaçam-Sivritepe
Benzeri: İkiztepe Tepe III I.Kültür Katı. Bilgi 1999, Çiz.2/A 1

Levha 1/2 : Bardak dip parçası. D. Çapı 2.4 cm, Yük. 3.2 cm, Kal.0.6 cm, Açık portakal rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Hamuru renginde astarlı. İyi pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Alaçam-Sivritepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. XLIV/3

Levha 1/3 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 14.5 cm, Yük. 4.6 cm, Kal.0.4 cm, Kiremit rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Alaçam-Gökçeboğaz Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. VI/5

Levha 1/4 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 22.6 cm, Yük. 3.1 cm, Kal. 1 cm, Portakal rengi hamuru ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Orta açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Alaçam-Gökçeboğaz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vc. Orthmann 1984, abb.8/79

Levha 1/5 : Akıtacak parçası. G. Çapı 3 cm, Uz. 8 cm, Kal.0.8 cm, Kiremit rengi hamuru ince mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Bafra-Şirlek Tepe
Benzerleri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.IV/13 Boğazköy Büyükkale Vd. Orthmann 1984, abb.3/52

Levha 2/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı.20.2 cm, Yük.4.5 cm, Kal.0.8 cm, Açık kahverengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Kızılkahverengi rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Bafra-Kel(e)beş Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.VI/7

Levha 2/2 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı.30.8 cm, Yük.4.5 cm, Kal. 1.2 cm, Portakal rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. İyi pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Bafra-Kel(e)beş Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe III I.Kültür Katı. Bilgi 1999, Çiz.2/A 1

Levha 2/3 : Bardak dip parçası. D. Çapı 1.4 cm, Yük.4.7 cm, Kal.0.4 cm, Açık portakal rengi hamuru ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. İyi pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Bafra-Tedigün Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. I/6

Levha 2/4 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 32.5 cm, Yük. 4.1 cm, Kal.0.6 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi koyu devetüyü, dış yüzeyi açık devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Bafra-Elmacık Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. III/8

Levha 2/5 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 11 cm, Yük. 3.7 cm, Kal.0.7 cm, Açık kahverengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. 19 Mayıs-Yiğitler Tepesi
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vd. Orthmann 1984, abb.3/39

Levha 2/6 : Çaydanlık akıtacak parçası. G. Çapı 4 cm, Uz. 6.1 cm, Kal.0.9 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince ve orta bitki ile orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. 19 MayısYiğitler Tepesi
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.IV/9

Levha 3/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 16.7 cm, Yük. 3.6 cm, Kal.0.7 cm, Açık devetüyü rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. 19 Mayıs-KirmencikTepecik
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vb. Orthmann 1984, abb.11/106

Levha 3/2 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 27.1 cm, Yük. 3.2 cm, Kal.0.8 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince ve orta bitki ile ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. 19 MayısKirmencik-Tepecik
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vc. Orthmann 1984, abb.4/57

Levha 3/3 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 30.3 cm, Yük. 4.2 cm, Kal.0.9 cm, Koyu kiremit rengi hamuru ince ve orta bitki ile orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Kötü pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. 19 MayısKirmencik-Tepecik
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vf. Orthmann 1984, abb.1/17

Levha 3/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 22.8 cm, Yük.4.9 cm, Kal.0.5 cm, Açık portakal rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Kavak-Aytepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.XLVI/2

Levha 3/5 : Bardak dip parçası. D. Çapı 3.3, Yük.4.2 cm, Kal.0.7 cm, Açık devetüyü rengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Kavak-Aytepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.XLIV/1 2

Levha 3/6 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 15.2 cm, Yük. 3.3 cm, Kal.0.6 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Astarsız. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Havza-Tepecik
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.XLVI/4

Levha 3/7 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 12.4 cm, Yük.5.2 cm, Kal.0.9 cm, Açık portakal rengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Havza-Tepecik
Benzeri: Gordion. Gunter 1991, Fig.16/326

Levha 4/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 21.5 cm, Yük.7.6 cm, Kal.0.9 cm, Koyu kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Hamurunun renginde rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. El yapımı. Orta Tunç Çağı. Havza-Taşkaracaören Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.VI/12

Levha 4/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 26.6 cm, Yük.4.2 cm, Kal.0.7 cm, Kiremit rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Vezirköprü-Oymaağaç Höyük
Benzeri: Kazankaya Mezarlığı. Özgüç 1978, Fig.11

Levha 4/3 : Çömlek gövde parçası. Gen.11.6 cm, Yük.7.1 cm, Kal.0.6 cm, Açık portakal rengi hamuru ince bitki ve ince ve orta mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Orta açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Vezirköprü-Oymaağaç Höyük
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. IX/8

Levha 5/1 : Tabak ağız parçası. A. Çapı 20.5 cm, Yük.2.6 cm, Kal.1 cm, Koyu kiremit rengi hamuru orta bitki ile orta ve iri mineral katkılı. İç yüzeyi koyu kiremit rengi, dış yüzeyi koyu bej rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVc. Fischer 1963, Taf.85/21

Levha 5/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 31 cm, Yük.2.4 cm, Kal.0.6 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi kiremit rengi, dış yüzeyi hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3c. Orthmann 1984, abb.10/60

Levha 5/3 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.2 cm, Yük.4.3 cm, Kal.0.6 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi kiremit rengi, dış yüzeyi devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf. 89/773

Levha 5/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.4 cm, Yük.4 cm, Kal.1.1 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve iri mineral katkılı. Devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.89/781

Levha 5/5 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 16.5 cm, Yük.3.6 cm, Kal.0.7 cm, Açık devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. İyi pişmiş. Zayıf astarlı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: İnandık Tepe IV. Mabed 4. Oda. Özgüç 1988, Lev.21/1, Res.1

Levha 6/1 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 31.1 cm, Yük.3.6 cm, Kal.1 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ile orta ve iri mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. MerzifonOnhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Ib. Fischer 1963, Taf. 91/799

Levha 6/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.6 cm, Yük.3.4 cm, Kal.0.8 cm, Kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vc. Orthmann 1984, abb.10/87

Levha 6/3 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.7 cm, Yük.3.8 cm, Kal.0.8 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde astarlı, dış yüzeyi kiremit rengi astarlı. İyi pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vc. Orthmann 1984, abb.10/86

Levha 6/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.9 cm, Yük.3.1 cm, Kal.0.8 cm, Koyu devetüyü rengi hamuru orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Kazankaya Mezarlığı. Özgüç 1978, Fig. 10

Levha 6/5 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.6 cm, Yük.3.5 cm, Kal.1.2 cm, Devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.112/982

Levha 6/6 : Çanak ağız parçası. A. Çapı.26.4 cm, Yük.4.8 cm, Kal.0.8 cm, Kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek.3/21

Levha 7/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı.26.8 cm, Yük.3 cm, Kal.0.9 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Kötü pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Yukarı Şehir Tapınaklar Bölgesi. Parzinger/Sanz 1992, Taf. 57/13

Levha 7/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 16.2 cm, Yük.8.7 cm, Kal.0.9 cm, Devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVc. Fischer 1963, Taf.82/677

Levha 7/3 : Kulp parçası. Uz.7.1 cm, Çap 1.9 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. El yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Onhoroz Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Kültür Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.XLVII/7

Levha 7/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 24.4 cm, Yük.3.4 cm, Kal.0.7 cm, Kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi koyu bej rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Samadolu Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf. 89/781

Levha 7/5 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 29 cm, Yük 3.1 cm, Kal 0.8 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Samadolu Höyük
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek.B/28

Levha 7/6 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 14.5 cm, Yük 6.1 cm, Kal.0.5 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Samadolu Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 4. Fischer 1963, Taf.97/882

Levha 7/7 : Kulp parçası. Gen. 7.6 cm, Yük. 4.6 cm, Kal. 0.5 cm, Devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Samadolu Höyük
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Yapı Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev. IX/7

Levha 8/1 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 28.2 cm, Yük.5.2 cm, Kal.0.8 cm, Koyu devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Alıcık Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.89/776

Levha 8/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 17.4 cm, Yük.3.6 cm, Kal.0.6 cm, Devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Alıcık Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 4. Fischer 1963, Taf.97/884

Levha 8/3 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 20.2 cm, Yük.4.1 cm, Kal.0.8 cm, Açık kahverengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Alacapınar Tepe (Hayrettin I)
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 2. Fischer 1963, Taf.59/539

Levha 8/4 : Gövde parçası. Gen.14.6 cm, Yük.6.8 cm, Kal.0.8 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Alacapınar Tepe (Hayrettin I)
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Yapı Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.IX/7

Levha 8/5 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 24.2 cm, Yük.3.7 cm, Kal.0.8 cm, Açık devetüyü rengi hamuru ince bitki ve orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. İyi pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Merzifon-Delicik Tepe (Hayrettin II)
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.89/775

Levha 8/6 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 30.7 cm, Yük.2.7 cm, Kal.1.1 cm, Açık devetüyü rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. İyi pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Merzifon-Delicik Tepe (Hayrettin II)
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek. D/19

Levha 9/1 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 22.4 cm, Yük.3.6 cm, Kal.0.6 cm, Portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVd. Orthmann 1984, abb. 13/124

Levha 9/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 29.1 cm, Yük.5.2 cm, Kal.0.7 cm, Koyu devetüyü rengi hamuru ince bitki ve orta mineral katkılı. Astarsız. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVb. Fischer 1963, Taf.94/854

Levha 9/3 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 18.1 cm, Yük 2.7 cm, Kal.1.1 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVd. Orthmann 1984, abb.20/188

Levha 9/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 22.6 cm, Yük.3.4 cm, Kal.0.7 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzeri: Boğazköy Büyükkale Vd. Orthmann 1984, abb.3/40

Levha 9/5 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 20.5 cm, Yük.2.5 cm, Kal.1 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.58/538

Levha 9/6 : Akıtacak parçası. G. Çapı 2.6 cm, Uz.8.2 cm, Kal.1.1 cm, Açık kahverengi hamuru ince bitki ve orta mineral katkılı. Kahverengi astarlı. Orta pişmiş. Orta açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Suluova-Kümbet Tepe (Alevi Tepe)
Benzerleri: İkiztepe Tepe I I.Yapı Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.IV/12 Boğazköy Büyükkale Vd. Orthmann 1984, abb.3/52

Levha 10/1 : Çanak ağız parçası. A. Çapı. 30.4 cm, Yük.2.8 cm, Kal.0.8 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince bitki ve orta mineral katkılı. Kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf perdahlı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Suluova-Dereağıl Tepesi
Benzeri: Büyükkale Ib. Fischer 1963, Taf.91/798

Levha 10/2 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 29.5 cm, Yük.3.1 cm, Kal.0.7 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Suluova-Dereağıl Tepesi
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek.A/7

Levha 10/3 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 22.6 cm, Yük.3 cm, Kal.0.6 cm, Portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Suluova-Yoğurtçubaba Tepesi
Benzeri: Boğazköy Yukarı Şehir Tapınaklar Bölgesi. Parzinger/Sanz 1992, Taf. 53/1

Levha 10/4 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 32.1 cm, Yük.3.5 cm, Kal.0.9 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ile orta ve iri mineral katkılı. Koyu kahverengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. SuluovaYoğurtçubaba Tepesi
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, taf.60/550

Levha 10/5 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 31.8 cm, Yük.3.4 cm, Kal.1.2 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ile orta ve iri mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Amasya-Doğan Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 4. Fischer 1963, Taf. 60/552

Levha 10/6 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 32.2 cm, Yük.2.6 cm, Kal.1. cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ile orta ve iri mineral katkılı. Bej rengi astarlı. Orta pişmiş. Açkısız. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Amasya-Doğan Tepe
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 3. Fischer 1963, Taf.60/545

Levha 11/1 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 21.1 cm, Yük.3.2 cm, Kal.0.6 cm, Açık devetüyü rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Devetüyü rengi astarlı. İyi pişmiş. Orta açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Büyükkale IVd. Orthmann 1984, Abb.13/123

Levha 11/2 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.1 cm, Yük.3 cm, Kal.0.8 cm, Açık portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. İç yüzeyi hamurunun renginde, dış yüzeyi pembemsi bej rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 2. Fischer 1963, Taf.90/789

Levha 11/3 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 20.9 cm, Yük.2.8 cm, Kal.0.8 cm, Portakal rengi hamuru ince bitki ve ince mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Orta açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 4. Fischer 1963, Taf. 92/833

Levha 11/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 16.5 cm, Yük.4.2 cm, Kal.0.8 cm, Devetüyü rengi hamuru orta mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Aşağı Şehir 4. Fischer 1963, Taf.51/526

Levha 11/5 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 25.1 cm, Yük.3.7 cm, Kal.0.9 cm, Devetüyü rengi hamuru orta ve iri mineral katkılı. Koyu devetüyü rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Yukarı Şehir Tapınaklar Bölgesi. Parzinger/Sanz 1992, Taf. 39/12

Levha 11/6 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 27.9 cm, Yük.4.3 cm, Kal.0.9 cm, Açık portakal rengi hamuru orta ve iri bitki ile orta ve iri mineral katkılı. Portakal rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Yukarı Şehir Tapınaklar Bölgesi. Parzinger/Sanz 1992, Taf. 1/10

Levha 12/1 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 23.7 cm, Yük.2.2 cm, Kal.1 cm, Portakal rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Hamurunun renginde astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Boğazköy Yukarı Şehir Tapınaklar Bölgesi. Parzinger/Sanz 1992, Taf.43/1

Levha 12/2 : Çömlek ağız parçası. A. Çapı 24.6 cm, Yük.2.6 cm, Kal.1.1 cm, Açık kiremit rengi hamuru ince bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. İyi pişmiş. İyi açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Amasya-Oluz Höyük
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek.A/7

Levha 12/3 : Bardak dip parçası. D. Çapı 4.9 cm, Yük.3.4 cm, Kal.0.8 cm, Açık kiremit rengi hamuru orta bitki ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. Orta pişmiş. Zayıf açkılı. Çark yapımı. Orta Tunç Çağı. Taşova-Kale Hızarönü Tepe
Benzeri: İkiztepe Tepe I I.Yapı Katı. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Lev.XLV/3

Levha 12/4 : Çanak ağız parçası. A. Çapı 30.2 cm, Yük.5.1 cm, Kal.0.9 cm, Kiremit rengi hamuru ince bitki ile ince ve orta mineral katkılı. Koyu kiremit rengi astarlı. İyi pişmiş. İyi açkılı. Çark yapımı. Son Tunç Çağı. Göynücek-Gediksaray Höyüğü
Benzeri: Maşat Höyük II. Yapı Katı. Özgüç 1982, Şek.F/2

Kaynaklar

  • Alkım
  • -1972 U.B. Alkım. "İslahiye ve Samsun Bölgesinde 1971 Çalışmaları", Belleten XXXVI/143, Ankara: 422-426
  • -1973 U.B. Alkım. "İslahiye ve Samsun Bölgesinde 1972 Dönemi Çalışmaları", Belleten XXXVII/147, Ankara: 435-438
  • -1974a U.B. Alkım. "Tilmen Höyük ve Samsun Bölgesi Çalışmaları (1971)", Türk Arkeoloji Dergisi XX-2, Ankara: 5-16
  • -1974b U.B. Alkım. "Samsun Bölgesinde 1973 Çalışmaları", Belleten XXXVIII/151, Ankara: 553-556
  • -1975a U.B. Alkım. "Tilmen Höyük Kazısı ve Samsun Bölgesi Araştırmaları (1972)", Türk Arkeoloji Dergisi XXI-2, Ankara: 23-28
  • -1975b U.B. Alkım. "Samsun Bölgesi Çalışmaları (1973)", Türk Arkeoloji Dergisi XXII-1, Ankara: 5-12
  • -1976 U.B. Alkım. "1975 Samsun Bölgesi Araştırmaları ve İkinci Dönem İkiztepe Kazısı", Belleten XL/160, Ankara: 717-719
  • -1978 U.B. Alkım. "1977 Dönemi İkiztepe Kazısı ve Samsun Bölgesi Araştırmaları", Belleten XLII/167, Ankara: 542-547
  • Alp
  • -1963 S. Alp. "Amasya Civarında Zara Bucağında Bulunan Hitit Heykeli ile Diğer Hitit Eserleri", Anadolu (Anatolia) VI, Ankara: 91-126
  • Atalay/Mortan
  • -1997 İ. Atalay ve K. Mortan. Türkiye Bölgesel Coğrafyası. İstanbul
  • Alkım/Alkım/Bilgi
  • -1988 U.B. Alkım, H. Alkım ve Ö. Bilgi. İkiztepe I. Birinci ve İkinci Dönem Kazıları (1974-1975). TTKY Ankara
  • Bailey
  • -1975 D.M. Bailey. A Catalogue of the Lamps in the British Muesum I. London
  • Bilgi
  • -1993 Ö. Bilgi. “A Schaft-hole Axe from Amisos”, Istanbuler Mitteilungen 43, Bonn: 253-254
  • -1994 Ö. Bilgi. "Samsun Müzesi Protohistorik Çağ Silahları ve Orta Karadeniz Bölgesi Maden Sanatı Hakkında Yeni Gözlemler", XI. Türk Tarih Kongresi, cilt I: Ankara: 253-268
  • -1998 Ö. Bilgi. “MÖ 2. Binyılda Orta Karadeniz Bölgesi”, III. Uluslararası Hititoloji Kongresi, Ankara: 63-75
  • -1999 Ö. Bilgi. "Samsun-İkiztepe Arkeolojik Kazıları Tepe III Çalışmaları 1995 Dönemi Sonuçları", Anadolu Araştırmaları XV. İstanbul: 167- 190
  • Bilgi/Atasoy/Dönmez/Summerer
  • -2002 Ö. Bilgi, S. Atasoy, Ş. Dönmez ve L. Summerer. “Samsun (Amisos) Bölgesi’nin Kültürel Gelişimi ile ilgili Yüzey Araştırması - 2000", 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı - 1, Ankara: 279-296.
  • Burney
  • -1956 C.A. Burney. "Northern Anatolia Before Classical Times", Anatolian Studies VI, London: 179-203
  • Dengate
  • -1978 J.A. Dengate. "A Site Survey along the South Shore of Black Sea", The Proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology, vol I, Ankara: 245-258
  • Dinçol/Yakar
  • -1974 A.M. Dinçol ve J. Yakar. "Nerik Şehrinin Yeri Hakkında/The Theories on the Lokalization of Nerik Reconsidered”, Belleten XXXVIII/152, Ankara: 563-582
  • Dönmez
  • -1999 Ş. Dönmez. "Sinop-Samsun-Amasya İlleri Yüzey Araştırması, 1997", XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, Ankara: 513-536
  • -2000a Ş. Dönmez. "Sinop-Samsun-Amasya İlleri Yüzey Araştırması, 1998", 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı-2, Ankara: 229-244
  • -2000b "Orta Karadeniz Bölgesi Yüzey Araştırması", Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi (Ed.Prof.Dr. Oktay Belli), Ankara: 330-334
  • Fischer
  • -1963 F. Fischer. Die hethitische Keramik von Boğazköy Berlin
  • Frankfort
  • -1927 H. Frankfort. Studies in Early Pottery of the Near East II. Liverpoll
  • Gökoğlu
  • -1952 A. Gökoğlu. Paphlagonia. Gayrımenkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi, cilt I, Kastamonu
  • Gunter
  • -1991 A.C. Gunter. The Bronze Age. Gordion Excavations Final Reports III. (Ed. E.L. Kohler), Philadelphia
  • Kızıltan
  • -1992 Z. Kızıltan. "Samsun Bölgesi Yüzey Araştırmaları", Belleten LVI/215, Ankara: 213-241
  • Kökten/Özgüç/Özgüç
  • -1945 İ.K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç. "1940 ve 1941 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Samsun Bölgesi Hakkında İlk Kısa Rapor", Belleten IX/35, Ankara: 361-400
  • Macqueen
  • -1980 J.C. Maqgueen. "Nerik and Its ‘Weather God’ ”, Anatolian Studies XXX. London: 179-187
  • Macridy
  • -1907 T. Macridy. "Une Citadelle archaique du Pont", Mitteilungen der Vorderasiatischen Gesellschaft 4. Berlin: 167-175
  • Murat
  • -1998 L. Murat."Hitit Dünyasında Gaşgaların Yeri", III. Uluslararası Hititoloji Kongresi, Ankara: 435-443
  • Orthmann
  • -1984 W. Orthmann."Keramik aus den aeltesten Schichten von Büyükkale”, Boğazköy VI: Berlin: 9-62
  • Özgüç
  • -1946 T. Özgüç. "Haberler-Zile Maşathöyüğü Kazısı", Belleten X/37, Ankara: 220-222
  • -1948 T. Özgüç. "Samsun Hafriyatının 1941-1942 Yılı Neticeleri", III. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 393-419
  • -1978 T. Özgüç. Maşat Höyük Kazıları ve Çevresindeki Araştırmalar, TTKY Ankara 1982 T. Özgüç. Maşat Höyük II. TTKY Ankara
  • -1988 T. Özgüç. İnandıktepe, Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi, TTKY Ankara
  • Özsait
  • -1989 M. Özsait. "1987 Yılı Amasya-Suluova Tarihöncesi Araştırmaları", VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara: 287-300
  • -1998 M. Özsait. "1995 ve 1996 Yıllarında Amasya Merzifon ve Gümüşhacıköy Yüzey Araştırmaları", XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, Ankara: 143-162
  • Özsait/Koçak
  • -1996 M. Özsait ve Ö. Koçak. "1994 Yılı Amasya-Taşova Yüzey Araştırmaları", XIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, Ankara: 273-292
  • Özsait/Özsait
  • -1998 M. Özsait ve N. Özsait. “Amasya’da M.Ö. II. Bin Yılı Yerleşmeleri”, III. Uluslararası Hititoloji Kongresi, Ankara: 457-468
  • Parzinger/Sanz
  • -1992 H.Parzinger ve R. Sanz. Die Oberstadt von Hattusa hethitische Keramik aus dem Zentralen Tempelviertel funde aus den Grabungen 1982-1987. Berlin
  • Temizer
  • -1954 R. Temizer. "Kayapınar Höyüğü Buluntuları", Belleten XVIII/71, Ankara: 317-330
  • Ünal
  • -1989 A. Ünal. "Orta ve Kuzey Anadolu’nun M.Ö. 2. Binyıl İskan Tarihiyle İlgili Sorunlar", Anadolu (Anatolia) XXII. Akurgal’a Armağan/Festschrift Akurgal. Ankara: 17-38
  • Yakar
  • -1980 J. Yakar. "Recent Contributions to the Historical Geography of the Hittite Empire”, Mitteilungen Der Deutschen Orient- Gesellschaft 112. Berlin: 75-95
  • -2000 J. Yakar. Ethnoarchaeology of Anatolia. Rural Socio-Economy in the Bronze and Iron Ages. Jerusalem
  • Yakar/Dinçol
  • -1974 J. Yakar ve A.M. Dinçol. "Remarks on the Historical Geography of NorthCentral Anatolia during the Pre-Hittite and Hittite Periods”, Tel Aviv 1/3. Tel Aviv: 85-99

Dipnotlar

  1. Bu proje İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu’nca desteklenmiştir. Proje No: T-369/190397.
  2. Atalay/Mortan 1997, 74-77.
  3. Bailey 1975, 79. Bugüne değin yeri tam olarak bilinmeyen Çamurlu Tepe'nin (Çirişli Tepesi) 2000 yılında Samsun ili sınırları içinde gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sırasında Kavak'ın Emirli Köyü yakınında yer alan Kale Tepe olduğu anlaşılmıştır (Bilgi/Atasoy/ Dönmez/Summerer 2002, 284).
  4. Macridy 1907, 167-175.
  5. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 361-393; Özgüç 1948, 393-419. Bu kazılara koşut olarak aynı kurul tarafından İkiztepe, Şirlek Tepe ve Sivri Tepe gibi önemli yerleşmelerin arkeoloji dünyasına tanıtılmasını sağlayan Bafra-Alaçam yüzey araştırmalarının yanısıra, Ladik, Havza, Vezirköprü ve Suluova yörelerinde de incelemelerde bulunulmuştur. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 394-400.
  6. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 378-381; Özgüç 1948, 404-406.
  7. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 382-384; Özgüç 1948, 408.
  8. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 90; Özgüç 1948, 413.
  9. Özgüç 1946, 220-222.
  10. Özgüç 1978; Özgüç 1982.
  11. Özgüç 1978, 19-30.
  12. Temizer 1954, 323-324.
  13. Dengate 1978, III.6-8, fig.12-13; Bilgi 1994, şek.35, 41.
  14. Alkım 1972, 422-426; Alkım 1973, 435-438; Alkım 1974a, 5-16; Alkım 1974b, 553-556; Alkım 1975a, 23-28; Alkım 1975b; 5-12; Alkım 1976, 717-719; Alkım 1978, 542-547; Kızıltan 1992; 213- 241.
  15. Dinçol/Yakar 1974, 563-582; Yakar/Dinçol 1974, 85-99.
  16. A. Ünal’ın, Kuzey Anadolu’nun İÖ 2. Binyılı yerleşim ve tarihi coğrafya sorunlarını tartıştığı bir yazısında Bafra Ovası’nda yer almış olduğunu belirttiği İkiztepe ve diğer İÖ 2. Binyılı yerleşmelerinin (Ünal 1989, 29), gerçekte Bafra Ovası’nda bulunmadığını, bunların kurulmuş oldukları dönemde ova ve delta henüz oluşmamış olduğu için, söz konusu bu yerleşmelerin Bafra Ovası’nın kenarındaki yükseltiler üzerinde konumlanmış olduklarını önemle belirtmek isterim. Yazısında yüzey araştırmalarında elde edilen verilerin doğru bir şekilde yayınlanması halinde tarihi coğrafya sorunlarına çok büyük çözümler getireceği konusunda arkeologlara yoğun tavsiyelerde bulunan A. Ünal’ın (Ünal 1989, 20), özellikle Bafra yöresi hakkındaki kazı ve yüzey araştırmaları ile ilgili yayınları dikkatli bir şekilde izlememiş olması ise oldukça düşündürücüdür.
  17. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, 32-43.
  18. Alkım/Alkım/Bilgi 1988, Plan III.
  19. Bilgi 1998, 64.
  20. Murat 1998, 435-443.
  21. Bilgi 1998, 66.
  22. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 378-381.
  23. Bilgi 1998, 63-64.
  24. Özsait/Özsait 1998, 457-468.
  25. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 394.
  26. Burney 1956, 179-203.
  27. Dengate 1978, 247-248.
  28. Alkım 1974a, 8; Kızıltan 1992, 217.
  29. Dönmez 1999, 515-516.
  30. Burney 1956, 182, fig.3, 8, 15,-18, 26, 33.
  31. Alkım 1974a, 8; Kızıltan 1992, 217.
  32. Dönmez 1999, 515.
  33. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 394.
  34. Gökoğlu 1952, 40-41.
  35. Burney 1956, 179-203.
  36. Kızıltan 1992, 219.
  37. Dönmez 1999, 513-514.
  38. Alkım 1972, 426; Alkım 1974a, 8.
  39. Dönmez 1999, 514.
  40. Alkım 1973, 436; Alkım 1974a, 8; Alkım 1975a, 24; Kızıltan 1992, 219.
  41. Dönmez 1999, 515.
  42. Alkım 1973, 436; Alkım 1975a, 24; Kızıltan 1992, 219.
  43. Dönmez 1999, 514.
  44. Alkım 1974b, 554.
  45. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 233.
  46. Dönmez 2000a, 233.
  47. Alkım 1974b, 554; Kızıltan 1992, 229-230.
  48. Dönmez 2000a, 233.
  49. Alkım 1973, 437; Alkım 1975a, 24; Kızıltan 1992, 230.
  50. Dönmez 2000a, 233.
  51. Dengate 1978, 248-249.
  52. Alkım 1975a, 25; Alkım 1975b, 6.
  53. Dönmez 2000b, 331, fig.1.
  54. Özsait 1998, 149; Özsait/Özsait 1998, 460-461.
  55. Dönmez 1999, 521-522.
  56. Dönmez 2000a, 235.
  57. Dönmez 2000a, 235.
  58. Dönmez 2000a, 235.
  59. Dönmez 2000a, 235.
  60. Frankfort 1927, 64.
  61. Kökten/Özgüç/Özgüç 1945, 396.
  62. Dönmez 2000a, 235.
  63. Özsait 1989, 289-290.
  64. Dönmez 1999, 521.
  65. Özsait 1989, 289.
  66. Dönmez 1999, 521.
  67. Alp 1963, 91-126.
  68. Dönmez 2000a, 234.
  69. Özsait/Koçak 1996, 277; Özsait/Özsait 1998, 459.
  70. Dönmez 2000a, 237.
  71. Dönmez 2000a, 234.
  72. Alkım 1973, 436; Alkım 1975a, 24, res.8-9.
  73. Alkım 1973, 436; Alkım 1975a, 24.
  74. Yakar 1980, 84.
  75. Yakar 1980, 81.
  76. Yakar/Dinçol 1974, 91.
  77. Alkım 1975b, res.10-11.
  78. Alkım 1973, 437; Alkım 1975a, 25; Alkım 1975b, res.9; Yakar/Dinçol 1974, Pl.18/3.
  79. Macqueen 1980, 181.
  80. Alkım 1974b, 554; Kızıltan 1992, 230.
  81. Alkım 1974b, 554; Kızıltan 1992, 230.
  82. Kızıltan 1992, 230.
  83. Alkım 1973, 437; Alkım 1975a, 24; Kızıltan 1992, 230.
  84. Kızıltan 1992, 230.
  85. Kızıltan 1992, 232.
  86. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232.
  87. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232.
  88. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232.
  89. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232.
  90. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232.
  91. Kızıltan 1992, 232.
  92. Alkım 1974b, 555; Kızıltan 1992, 232
  93. Dengate 1978, III. 6-8, figs.12-13; Bilgi 1993, taf.25/2.
  94. Dinçol/Yakar 1974, 564, harita 2.
  95. Yakar 2000, 296.
  96. Yakar 2000, 295.