ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

M. Fatih Torun1, Nalan Turna2

1 İndiana Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Bloomington, IN/USA
2Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji, Istanbul/TÜRKİYE,

Anahtar Kelimeler: Sultan IV. Mehmed, Edirne, 1675 Osmanlı Sünnet Şenliği, imparatorluk şenliği (sur-ı hümayun), esnaf, lonca/esnaf alayları, orducu esnafı, yamak esnafı.

Özet

1675’te Osmanlı Devleti, askerî başarıları ile Sultan IV. Mehmed (1648-1687)’in oğullarının sünnetini ve kızının evliliğini kutlamak için Edirne’de bir imparatorluk şenliği (sur-ı hümayun) düzenledi. Şenlikle ilgili on yedinci yüzyıldan resmî ve resmî olmayan kaynaklara dayanan bu makale, esas olarak esnafın rolüne odaklanmaktadır. Ayrıca şenlikteki esnafın uygulamalarının askerî seferlerin ilk aşamasında geçit töreni yapan ordu esnafınınkilere nasıl benzediğini göstermektedir. Bununla birlikte, şenliklerdeki geçit törenlerinin sadece teatral yönlerinden ziyade, esnafın diğer fonksiyonlarına vurgu yapmaktadır. Özellikle İstanbul ve Edirne loncalarının sahne önünde ve arkasında oynadığı rolü gösteren bu makale, bu tür etkinliklere katılmaktan sadece fayda sağlamakla kalmayıp aynı zamanda hizmet, emek ve finans sundukları için külfetini de taşıdıklarını savunmaktadır. Bu bağlamda, sadece esnafın değil, aynı zamanda diğer aktörlerin de yer aldığı madalyonun diğer yüzüne de dikkat çekmektedir. Bu amaçla, kısa bir girişten sonra, bu makale esnafın günlük geçit törenlerine, hediyeleşme pratiklerine, şenliğin farklı sınıflar için getirdiği yüklere ve faydalara ve son olarak da aktif olarak katılan esnafları ve yamaklarını göz önünde bulundurarak şenliğin askerî tonuna odaklanmaktadır.