Anadolu Selçukluları Devrinde Anadolu Bacıları (Baciyan-i Rum) Örgütünün Kurucusu Fatma Bacı Kimdir?
Mikâil Bayram
Anahtar Kelimeler: Anadolu Selçukluları, Bâciyân-ı Rûm, Anadolu Bacıları, Fatma Bacı, Aşık Paşa-Zade
Özet
Aşık Paşa-Zade (886/1481) "Tarih-i Ali Osman" adlı eserinde Anadolu Selçukluları devrinde Türkmenler arasındaki sosyal zümreleri "Gaziyan-i Rum" (Anadolu Gazileri), "Ahiyan-i Rum" (Anadolu Ahileri), "Abdalan-i Rum" (Anadolu abdalları) ve "Baciyan-i Rum" (Anadolu Bacıları) diye dörde ayırmıştır. Burada üzerinde duracağımız "Baciyan-i Rum" tabirinden Anadolu Selçukluları devrinde Türkmen erkeklerin mensup olduğu, Ahi Teşkilatı diye bilinen ve Aşık Paşa-Zade'nin "Ahiyan-i Rum" olarak adlandırdığı teşkilâtın yanında gene Aşık Paşa-Zade'nin "Baciyan-i Rum" diye adlandırdığı, o günün toplumunda Türkmen kadınların kurduğu bir başka teşkilâtın bulunduğu anlaşılmaktadır. Aşık Paşa-Zade'nin "Baciyan-i Rum" diye adlandırdığı bu zümre üzerinde ilk defa Alman müsteşrik Franz Taecshner durmuştur. Franz Taeschner o günün toplumunda kadınların bir teşkilat kurmuş olmalarını o kadar imkansız görmüştür ki, bunun bir istinsah hatası veya bir yanlış anlama sonucu Aşık Paşa-Zade tarafından ortaya atılmış olduğunu kabul etmiştir. Ona göre "Haciyan-i Rum(Anadolu Hacıları) veya "Bahşiyan-i Rum" (Anadolu Sihir-bazları veya Ruhanileri) tabirleri bir istihnsah hatası sonucu "Baciyan-i Rum" olarak yazılmış olabilir.