ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

Nazan Çi̇çek

Anahtar Kelimeler: Oryantalizm, Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar, 1876 Bulgaristan Krizi, Gladstone, Disraeli

Özet

Bu çalışma Edward Said'in oryantalizm kritiği üzerinden yapılandırılmış literatürü arka plana yerleştirerek ve söz konusu literatürün sağladığı analiz araçlarını kullanarak, Şark Meselesi'nin öne çıkan olaylarından birisi olan 1876 Bulgaristan Krizi'nin Büyük Britanya Parlamentosu'nda nasıl tartışıldığını ele almaktadır. Bu tartışmaları daha iyi bağlamsallaştırabilmek adına, hem krizin hem de onun organik bileşenleri olan Osmanlı İmparatorluğu'nun ve Balkanların dönemin Times ve Contemporary Review gibi önde gelen kimi etkili süreli yayınlarında nasıl algılanıp resmedildiklerine de bakılmaktadır. Bu çalışmanın temel argümanı, Bulgaristan Krizi'nin dönemin Britanya'sında Osmanlı İmparatorluğu'nu mutlak Öteki olarak inşa eden Oryantalist söylemin hegemonyasının konsolide edilmesinde bir katalizör işlevi görmüş olduğudur. Çalışma, merkezi Avrupa'da Balkanlar coğrafyasına ilişkin kurgulanmış olan "mahrem öteki" imajının kriz boyunca nasıl görünürlük kazandığını ve Balkanların hem Avrupalı hem de Doğulu olma halinin Britanya kamuoyunu Bulgaristan özelinde Balkan halklarına destek verme ya da Balkanlarda Osmanlı devletinin egemenlik haklarını koruma şeklindeki ayrışmanın tarafı haline getirebilmek için nasıl söylemsel bir mücadele aracı olarak kullandıldığını göstermektedir. Oryantalist retoriğin Viktorya dönemi Britanya'sının elitlerinin zihinsel haritasını kuran temel unsurlardan olduğu ve Oryantalist yargıların ulusal elitlerin kendi aralarındaki mücadelelerde de seferber edildiği Bulgaristan Krizi üzerinden ortaya konulmaktadır.