JANE SAVERS, Innocent III Leader of Europe 1198-1216(Avrupa'nın Lideri III. Innocentius 1198-1216), Longman Yayınevi Londra ve New York 1995, XIII+200 sayfa-t-5 harita+indeks.
Jane Sayers bu kitabında, III. Innocentius'un 1198-1216 yıllan arasında yaklaşık 18 yil suren papalık donemin¡, onun karakterini, politikalarım, politikalarının geçmişten nasıl etkilendiğini, kilise reformu teşebbüsünü, 13. yüzyılda yaşanan kilise krizini ve bu donemde düzenlenen Haçlı Seferlerinde Papa'mn rolünün ne olduğunu ve 13. yüzyılın ilk on yılındaki A'-upa tarihine goz atarak papalık makamım bütün yünleriyle inceler.
1198-1216 yıllan arasında Avrupa tarihini yönlendiren ve Dördüncü Haçlı Seferi'ni organize eden Papa III. Innocentius. ortaçağın en önemli papalarından biri olarak kabul edilir. Innocentius. evrensel bir hakim ve kanun koyucu olarak hareket etmiş ve her yönden bağımsız bir papalık devleti kurmaya çalışmıştır. Kilise reformuna da teşebbüs eden Papa, Perugia'da ölmüştür (Temmuz 1216).
Eserde. Yayıcının önsözü (s. VII); önsöz (s. IX-X); Haritalar listesi (s. XI) ve Kısaltmalar Listesinden (s. XII) sonra Giriş (s. 1-9) yer alır; yazar bu bolümde, adi geçen eserde hangi sorunlara cevap aradığını belirtip Papa'nm şahsiyeti haklunda bilgi verdikten sonra 12. ve 13. yüzyıl papalık tarihi kaynaklarım açıklar.
Girişten sonra beş ana bölüm bulunuyor. Bu bölümleri takiben III. Innocentius'un papalık donemi kronolojisini İhti'a eden bir ek (s. 198-200); Genel Bibliyografya (s. 201-204); Haritalar (s. 205-213) ve indeks (s. 214-222) yer alryor.
Eserin birinci bölümünde (Papa ve Papalrk, s. 1048), 1160 veya 1161'deSegni’de doğan ve Romah bir aileye mensup olan Lothar dei Conti'nin karakteri, aldığı eğitim ve H98'de papa seçilmesi anlatılır. Sonra. Roma Şehri'niıı siyasi ve ekonomik durumu, bu dönemde papalık hükümeti ve kardinaller okulu hakkında bilgi verilir ve kardinallerin papalık sarayında bütün idari ve adli görevlere getirildikleri, Innocentius'un hükümet modelinin hem geleneksel hem de monarşik bir yapıda olduğu belirti ir.
ikinci bolüm (Politikalar, Güç ve Propaganda, s. 49-93). Eylül H97'de Alman imparatoru VI. Heinrich'in ölümünden sonra Avrupa'nın durumu. Otto von Braunschweig ile VI. Heinrich'in kardeşi Philipp von Schwaben arasındaki iktidar mücadelesi anlatılır ve Otto'nuıı Roma'da Papa tarafından imparator olarak taçlandırdığı (Ekim 1209), fakat Sicilya'ya saldırınca afaroz edildiği (Kasim 1210) ve VI. Heinrich'in oğlu Friedrick'in Roma Krall seçildiği (Aralık 1212) belirtilir.
Bu bolümde ayrıca, bağımsız bir papalık devleti fikri. Roma Çehri'îin papalık İçin önemi, Innocentius'un Sicilya politikası, Portekiz, Aragon ve diğer iberia Krallıkları, Ingiltere. Fransa, Sicilya ve Macaristan Krallıklarındaki nüfûzu hakkında bilgi verilir. Son olarak papalığın gelir kaynaklan ve orduları, Innocentius döneminin papalığın propaganda tarihindeki önemi. bu donemdeki diplomasi faaliyetleri ve bilgi kaynaklan anlatılır.
Üçüncü bolümde (Kanun ve Toplum, s. 94-124), Papa'nın gerekli olduğu takdirde, konsillerde sözlü olarak veya emirnameler çıkararak kanun yapma yetkisinin bulunduğu belirtilir ve Dördüncü lateran Konsili (11 Kasim 1215) hakkında bilgi verilir. Bu konsilde. hem doğuya düzenlenecek yeni bir Haçlı Seferi hem de kilise reformu meseleleri görüşülmüş ve konsile dünyevi temsilciler de katılmıştır.
Bu bölümde, 12. yüzyılın ortalarına kadar en büyük hukuk okul olan Bologna hukuk okulu, burada okutulan hukuk kitapları, Papa'nın reform programı, çeşitli konulardaki hükümleri ve evlilik konusunda yaptığı kanunlar hakkında da bilgi verilir.
Dördüncü bölümde (Otorite ve Protesto, s. 125-163), yoksulluğu kabul edip, tutumlu basit ve itaatkâr bir hayat yaşayarak ilk kilisenin sadeliğine, Vıta Apostolica'ya geri dönme isteğinin 13. yüzyıl başlarında Avrupa ülkelerinde hızla yayıldığı belirtilir ve bu hareketlerin kabul olunmuş doktirinlere aykırı olup olmadığı, geleneksel kilisenin yapısı ve 13. yüzyıl başlarındaki popüler dini hayat, papalığa karşı çıkan itirazlar ve yaşanan kilise krizi anlatılır. Sonra, Albililere karşı düzenlenen Haçlı Seferi hakkında bilgi verilir. Bu sefer aslında, dini sebeplerden ziyade politik amaçlar uğruna, Papa'nın emriyle Hıristiyanlar üzerine düzenlenen bir Haçlı Seferi olup, güney Fransa'da bir iç sataşa sebebiyet vermiş ve Hıristiyanlar yine Hıristiyanlara kırdırılmıştır.
Beşinci ve son bölümde (Papalık ve Daha Geniş bir Dünya: Hıristiyanlığın sınırları, s. 164- 188), Dördüncü Haçlı Seferi, Papa'nın bu seferdeki rolü, Innocentius döneminde Baltık bölgelerine, Sicilya'ya ve İngiltere'ye düzenlenen Haçlı Seferleri, 1204’ten sonra Bizans Kilisesi'nin durumu anlatılır.
Innocentius döneminde yalnızca Müslümanlara karşı Haçlı Seferi düşünülmemeşti; aynı zamanda Hıristiyan memleketlerin işlerine müdahale etmek ve katolik ülkelerde kiliseye karşı olanları sindirmek için Avrupa içindeki Hıristiyanlara karşı da bir çok Haçlı Seferi düzenlenmişti; zaten bu dönemde düşünülen Haçlı Seferlerinin hiç biri Müslümanlara zarar verememiş, tıpkı 1204 yılında olduğu gibi Hıristiyanların Hıristiyanlara karşı savaşı haline gelmiştir.
Üçüncü bölümde Albililere karşı düzenlenen Haçlı Seferi hakkında bilgi veren yazar, bu son bölümde Avrupa içinde Hıristiyanlara karşı düzenlenen politik amaçlı Haçlı Seferleri hakkında bilgi vermeye devam eder. Bu seferler sırasında papalığın ücretli askerleri olarak kullanılan ve Avrupa'daki düşmanlara karşı sataşan Haçlılara da Kudüs'te sataşan Haçlılara bahşedilen imtiyazlar verilmişti.
Innocentius döneminde düzenlenen ve bu dönem için önemli bir yer tutan Haçlı Seferleri hakkında verilen malumat sınırlı olmakla beraber eser, Papa III. Innocentius dönemi için derli toplu bilgi edinilebilecek bir kitaptır.
EBRU ALTAN