Anadolu'nun yazılı tarihe girmesini sağlayan, Asur Ticaret Kolonileri Devri adı ile anılan, yaklaşık 200 yıllık surede, Asurlu tüccarlar ile Anadolulu iktidarlar arasında ticaretin düzenli yapılması, hukuk ve güvenliğin sağlanması, sarayın bazı ticari malzemeleri ilk satın alma hakkına sahip olduğu ve kârumların kanûnî haklarının sakil tutulup korunmalarım temin hususunda anlaşmalar yapıldığı bilinmektedir[1]. Bu anlaşma şartlarından birisi de, yukarıda bahsettiğim gibi yerli sarayların bazı özel mallar üzerinde ticari tekele sahip olduğu ve tüccarların bu tür malların ticaretini yapamayacağı hakkında olandır. Adı geçen ticari mallar "amutum, asi''üm, hasarum ve birtum dur[2].
Benim yeni belgeler ışığında ele almak istediğim konu "amutum" madeninin ticari bakımdan durumu ve kullanım alanları bakımından yerini tesbit etmektir. Bu madenin, Eskiasurca yazılmış vesikalardan önceki devrelerdeki geçiş yerleri ve hangi malzemenin yapımında kullanıldığı hakkında meslekdaşım Sever detaylı bilgi vermiştir[3], "amutum'ün Sumerce ideogramı KÛ.AN'dır[4]. Adı geçen madenin altından 5 kat değerde bir maden oldugunu biliyorduk[5]. Elimizde bulunan Kt s/k 89'da gümüşün 90 katı değerinde olduğu görülmektedir[6]. Yine n/k 1652 no'lu mektupta gümüşün kat kat fazlası bir fiyat ile satıldığı anlaşılmaktadır[7].
"amuttun"un anlamı, yani hangi maden olduğu hakkında değişik görüş1er vardır[8]. Elimde bulunan yeni bir vesikada geçen "demirin (bedeli olan) 1 mina 10 Seqet gümüşü" ibaresi bu devirde demir anlamına gelen "parzil- um'ün bilindiğini göstermektedir[9]. Bu madenden yüzük süslemelerinde ve kadın ziynet eşyalarından olan iğneliklerin baş kısmında kullanıldığı biliniyordu[10]. Elimde bulunan yeni bir vesikada bu madenin yüzükte kullanılırken halka şeklinde altın satılarak zenginleştirildiği görülmektedir[11]. Bunları destekleyen yeni metin yerlerine de sahibim[12]. Bu eşyalar dışında, "amutum" un tac olarak da kullanıldıkları ilk defa görülmektedir[13].
Doktora Tezim'de ele aldığım Kt n/k 1686 no'lu Ennum-Assur'un Uşur- sa-İstar'a yazmış olduğu mektup, "amutum"un kuyumcuya satıldığı vurgu- lanmaktadır. Adi geçen "amutum" ufalanmış özellik taşımaktadır ve büyük bir ihtimalle kuyumcu tarafından işlenecektir[14]. Bunun anlamı adi geçen madenin eritilerek İşleme tabi olduğudur[15]. Bir başka mektup, bu madenin ikinci bir kontrol sırasında eksildiğini anlatmaktadır[16]. Azalmanın sebebi ise mektupta açıklanmamaktadır. Ama şimdi sunacağım belge, bu madenin eritildiğini destekleyen bir diğer delildir. Madenin erime esnasında azaldığını göstermektedir[17]. Bu arada bu madenin çeşidi kaliteler halinde kullanıldığı ortadadır[18].
Yukarıda daha önce bilinen ve tarafımdan ilk defa sunulan özelliklere sahip, fakat meslekdaşlar arasında, hangi maden olduğu hakkında fikir ayrılıklarının bulunduğu, bu dönemde altından çok kıymetli olduğu bilinen ve yerli krallarca ticareti yasak mallar arasında bulunan, ayrıca yurt dışına çıkışı yasak olan "amutum" madeninin, zamanın Asurlu idarecileri tarafından, önemine istinaden ve daha da önemlisi, yapılmış ticari anlaşma şartlarım da bir tarafa bırakarak, ticaretinin yapılması yolunda Asurlu tüccarların teşvik edildiği anlaşılmaktadır. İşte bu konuyu ele alan ve bu konuda kârum Kanis'e, Asur iktidarının vermiş olduğu direktiflerin bütün kârum ve wabartumlar'a duyurulması hakkındaki 3 mektubu ele almak ve buradan çıkan yeni sonuçları aktarmak istiyorum[19]. 1. mektup, kârum Kanü'“den, o zamanın büyük kârumlar'ından Turhumit, Hattui, Tamnia, Tuhbia ve Neneiia'ya kadar olan bütün yerleşim birimlerine yazılmıştır[20]. 2. mektup yine kârum Kanis'den, adlarını çok iyi bildiğimiz wabartumlar'dan Kuburnat, Jjanaknak ve Tümurna'ya yazılmıştır. 3. mektup, kârum Kanis'den, isim belirtmeksizin bütün kârum ve wabartumlar'a yazılmıştır. Her üç mektupta da konu ortaktır. Kârum Kanis 3. mektupta Asur şehrinin (amutum hakkında) mektubunun geldiğini vurgulayarak[21], KÛ.AN'ın yani "amutum"madeninin satılışı ve şartları hakkındaki Asur şehrinin direktifleri sıralanmaktadır. Bu direktif açıklanırken, yerli sarayın ilk satın alma hakkına sahip olduğu vurgulanmış ve "amutum"u saraya satmak isteyen her kim olursa olsun, şimdiye kadar satmamışsa, "amutum "un onda birinine el konacağı ve ayrıca 1 mina 3 seqel gümüş "sadu"âtum vergisi" alınacağı ifade edilmiştir[22]. Kanis'in ileri gelenleri 3. mektupta, satın alanın da onun onda birini kârum Kanis'e vereceğini vurgulayarak ve bunu da Tanrı Assur'un bir kâr payı olarak lanse ederek, belki de din sömürüsü yapmaktadırlar[23].
Ayni konu ile ilgili olduğunu düşündüğüm, kârum Kanis'den Tuhbiaya kadar bütün kanun ve wabartumlar'a yazılmış olan bir mektup daha vardır[24]. Bu mektupta konu bildirilmemekte, fakat kendi mesajlarım getiren elçileri Kulaya, onun getirdiği haberi diğer kârımı ve wabartumlar'a ulaştırmak İçin, bu görevi yapacak "muqarribum" adi verilen ulakların yardımcı olarak verilmesi kayıt edilip, karum'dan karum'a haberin bir an önce ulaştırılabilmesi İçin adi geçen görevliye mutlaka bu İş İçin sorumluluk verilmesi istenmektedir[25]. Bu türden bir mektup da Kt 9O/k 355'tir ve konu yine belirtilmeyerek, Kanis'e kadar bütün karumlar'm haberin bir diğer karum'a ulaştırılması İçin, bir "muqarribum"u görevlendirmeleri istenmektedir. Yâlnız, bu mektubun diğerlerinden farkı, görevli elçinin farklı biri olmasıdır[26]. Ama, mektuplardan anlaşılıyor ki, kârum Kanis'in Assur'dan aldığı talimatları ve kendi haberlerini bütün kârum ve wabartumlar'a duyurmak için, haberin her ulaştığı merkezin, bir "muqarribum"u görevlendirmesini sağlamasıdır.
Şimdi konum ile ilgili mektupların transkripsiyon, tercüme ve açıklamalarını vermek istiyorum:
Kt 92/k 200 um-ma kâ-ru-um Kâ-ni-iS-ma a-na Sa-qí-i¡5 da-tim Ku-li-a Sí-ip-ri-ni wa-bar-üm Sa Ku-bur-na-aí Ha-naaknaak ú Tí-iS-mur-na TUR GAL qí-bi4-ma i dUTlfii tup-pì-ni ta-Sa-me-a<ni> GÍR Sa ASur [IGl] Ku-lí-a ٤í-ip-ri-ni
Sí-sí-a-ma / ma-ma-an a-ma-kam KÙ.AN na-áS-ú lu a-na Sí-mi-im a-na É.GALüm i-dí-in /(, [a-dí]-ni la í-di-in-ma / na-Síص إ ا™ ài KÙ.ANU Sa-du-a-sû 1 ma-na-um 3 GÍN KÙ.BÆBAR Sa-áS-qí-lá-Su-ma Ku-li-a i-pà-ni-Su-nu lu-ub-lam Su-ma i-qà-bi4 um-ma Su-ut-ma KÙ.AN ài a-wî-lim Sa Nİ.KAS‘ ٥٥ ل™ ú Sa-[du-a]-sú lé-qé-a-ma ài ba-rí-[ni] li-lï-kam-ma [GÍ]R Sa A-[Sur] 11-it-ma-ma Sa-du-a-sü-nu nu-ta-ar
ha-ra-an sû-ki-nim Û-Î[é-ri-b]a-am
25 lâ Tû-i-m u-um ma-ma-[an ]
ha-ra-an sû-ki-nim e-ma-[re]
se-er dam û-Se-ri-ba-ni-ma
a-ma-kam uS-te-bu-lu-ni
lu wa-ii-ib kâ-ri-im
30 û-Se-li-a-am GİR Sa A-Sur
Se-şi-a-ma / a-hu-um pâ-ni
a-hi-im / û-lâ û-ba-al
1 ma-na-um 3 GİN KÛ.BABBAR
Sa-du-[a-sû] şa-âb-[ta-m]a
35 KÛ.BABBAR [Sa]-ââ-qi-lâ-Su-[ma] Ku-li-a
i-pâ-ni-iu-nu li-ni-ii-a-am
Su-ma i-qâ-bİ4 um-ma Su-ut-ma
a-lâ-ak-ma i-kâ-ri-im
Kâ-ni-ii a-za-ku / KÛ.BABBAR
40 sa-âi-qi-lâ-Su-ma maS-kâ-tâm
li-li-kam-ma
k. iS-ti-ni li-iz-ku
ih-da-ma Ku-li-a
sk. ii-par-ni lâ i-sa-h u-ur K Û.BABBAR Sa-ââ-qi-lâ
45 a-ni-Sa-am a-na na-pâ-ii-im lâ tû-Sa-ra
1-6) Kârum KaniS, elçimiz "saqil datim"Kulia'ya, Kuburnat, Hanaknak ve Tismurna wabartum'larının küçük büyük hepsine şöyle diyor. Mektubumuzu okuduğunuz günde, elçimiz Kulia'nın huzurunda, tanrı Assur'un kılıcını çıkaranız ve orada, "amutum"u getiren herhangi bir kimse, ister 10-21) saraya satmış olsun isterse şimdiye kadar satmamış olsun getirilmiş "amuttun ”un onda birine ve onun her 1 mina için 3 iegel tutan "Saduâtum" vergisini ona tarttırınız ve Kulia onların kontrolünde buraya taşısın! Eğer o, beyefendiye ait "amutum"un onda birini ve onun "saduâtum" vergisini siz alınız!" derse, bizim her ikimizin (bulunduğu yere) gelsin ve tanrı Assur'un huzurunda yemin etsin ki, biz onların "saduâtum" vergisini geri vereceğiz 22-24) Anana'nın oğlu Tuimum'un 30 eşeği tali yoldan getirdiğini işittik. 25-32) Tuimum olmaksızın, birisi tali yoldan eşekleri getirsin. Oradan sevkedildiği (gün) kânun sakini buraya çıkarttı. Tanrı Assur'un kılıcını çıkartınız ve kimse kimseye hoş görülü davranmasın! 33-36) Onun "saduâtum" vergisi olan 1 mina 3 Seqel gümüşü, alıkoyunuz ve ona ödettirsinler ve Kulia (parayı) sizin kontrolünüzde buraya getirsin! 36-45) Eğer o, "ben gideceğim ve kârum Kanis'de (bu mes'eleyi) halledeceğim"derse, parayı ona ödettiriniz ve hesap buraya gelsin ki, onlar bizim ile hesaplaşsınlar! Dikkat ediniz! Bizim elçimiz Kulia gecikmesin! Parayı ödettiriniz! Buraya karşı hak iddia etmeye kalkışmasın!
Kt 92/k 203
um-ma kâ-ru-um Kâ-ni-ii-ma
a-na Sa-qi-il¡¡ da-tim
Ku-li-a H-ip-ri-ni
kâ-ri-im Tur^hu-mi-it
5 Ifa-tû-uS Ta-am-ni-a
Tû-ûh-pi-a a-dî Ni-na-Sa-a qi-bİ4-ma
i-dUTU*1 tup-pi-ni ta-Sa-me-a-ni GİR Sa A-Sur Se-şi-a-ma ik-ri-ba-am Su-uk-na-ma
10 ma-ma-an KÜAN a-na Sî-mi-im
a-na E.GAL,im i-di-nu lu a-di-ni
lâ i-di-in-ma na-Si 10üm
Sa KÛAN û 1 ma-na-um 3 GİN
KÛ.BABBAR Sa-du-a-sû şa-âb-ta-ma
Belleten C. LX1, 15
15 Ku-li-a / i-pâ-e-ni-Su
li-ni-iS-a-am iıı-ma
i-qä-bi¿ um-ma Su-ut-ma
k. KÜ.AN Sa a-wi-lim
Sa NÎ.KA*
Ay. 20 10“11‘ ü Sa-du-a-täm
li-[qe]-a-ma ؛>a ba-ri-ni
li-li-kam-ma GİR Sa A-Sur
li-it-ma-ma Sa-du-a-täm nu-ta-ar-Su-um ih-da-ma
25 [IGI Ku]-li-a Si-ip-ri-ni
GİR Sa A-Sur Se-şi-a-ma
a-hu-um pâ-ni[a~lıi]-im û-lâ û-ba-al / ma-ma-an ha-ra-an sü-ki-nim e-ma-re
30 se-er-dam ü-Se-r[i-ba-ni]-ni-ma a-ma-kam uS-[te]-bu-[lu]-ni lu wa-Si-ib kä-ri-im
1 m[a]-na-um 3 GIN KÛ.BABBAR Sa-[âS-qi]-Iâ-Su-ma Ku-li-a
35 i-pä-ni-Su li-ni-iS-a-am
k. Su-ma i-qâ-bİ4 um-ma
Su-ut-ma a-lä-ak-ma
sk. i-kâ-ri-im Kâ-ni-iS a-za-ku KÛ.BABBAR
Sa-âS-qi-lâ-Su-ma maS-kâ-tâm li-li-kam-ma
40 iS-ti-ni li-iz-ku a-ni-Sa lä i-na-pu-Sa-am a-na-kam KÛ.BABBAR li-iS-qül
1-6) Kânrum Kanis, elçimiz "saqil datim"Kulia'ya, Ninaia'ya kadar olan kârum Turhumit, Hattui, Tamnia (ve) Tuhpia'ya şöyle diyor: 7-9) Bizim mektubumuzu okuduğunuz günde, tanrı Assur'un kılıcım çıkartınız ve kurban kesiniz! 10-16) "amutum"u saraya satacak olan herhangi birisi, şimdiye kadar satmadıysa, getirilmiş "amutum"un onda birine ve onun her 1 mina İçin 3 seqel tutan "saduatum” vergisine el koyunuz ve Kulia bizzat kendisi buraya getirsin! 16-25) Eğer o, beyefendiye ait "amutum "un onda birini ve onun "saduâtum" vergisini siz alınız.'" derse, bizim her ikimizin (bulunduğu yere) gelsin ve tanrı Assur'un huzurunda yemin etsin ki, biz ona "saduâtum"vergisini geri verelim! Dikkat ediniz ve 2628) elçimiz Kulia'nın huzurunda, tanrı Assur'un kılıcını çıkartınız ve kimse kimseye hoşgörülü davranmayacak! 28-35) Yüklenmiş eşekleri, herhangi birisi tali yoldan buraya ulaştırsın!. Ordan gönderdiklerinde, karum sakinleri 1 mina 3 seqel gümüşü, ona ödettirsinler ve Kulia (parayı) bizzat kendisi buraya getirsin! 3641) Eğer o, "ben gideceğim ve kârum Kanide (bu mes'eleyi) halledeceğim" derse, parayı ona ödettiriniz ve hesap buraya gelsin ki, onlar bizim ile hesaplaşsınlar! Buraya karşı hak iddia etmeye kalkışmasın, buraya parayı ödesin!
Kt92/k207
umma kâ-ru-um
Kâ-ni-ii-ma /ana
Kuli-a sa-qi-iİ5 da-[tim]
kâ-ri-im Tâ-ga-ra-ma
5 û a-li İ-di-A-Sûr
DUMU Ku-ku-lâ-nim wa-âS-bu-ni
qi-bi-ma / ni-kâ-si
ni-slma 25 ma-na 4 1/4 GİN
da-tâm ni-ii-qûl
10 İ-di-A-Sûr / a-na ni-kâ-si
kâ-Si-id iS-tû 5 Sa-na-üm
a-na Wa-ab-Sıı-Sa-na
û Tur4 -bu-mi-it ni-ü-ta-la-ma
a-di ıif-mi-im a-nim
15 i-ta-ba-al-ni-a-ti
a-ma-kam KÜ.BABBAR da-a-sû
Sa ga-me-er-tim [.]
k. ia-âi-qi-lâ-Su iu-ma
i-qâ-bİ4 um-ma Su-u[t-ma]
Ay. 20 a-na ga-me-er-tim
lâ ka-âi-da-ku Sa mi-iS-H
Sa-ââ-çi-lâ-ia iu-ma
um-ma iu-ut-ma / a-na
ni-kâ-si a-gi^-mi-ir-tim
25 û mi-ii-Ji lâ kâ-âi-da-ku
GİR ia A-iur ta-me-a-iu
40 ma-na KÜ.BABBAR lâ ma-şû-ni
30 ma-na KÜ.BABBAR
lâ kâ-âi-du-ni 20 ma-na
30 KÜ.BABBAR ia mi-ii-li-iu
lâ i-Su-û-ni KÜ.BABBAR
lu Sa ra-mî-ni-Su lu Sa um-mi-a-ni
Sa a-lim^ lu Sa GÂNlitn
wa-âS-bu KÜ.BABBAR / ma-lâ
35 na-âi-a-ku-ni lu wa-ar-ki-a
e-zi-ib lu a-na
k. pâ-ni-a û-Se-bİ4-il¡ a-na ni-kâ-si
sk. a-na ga-me-er-tim û mi-iS-li lâ kâ-ââ-da-ku-ni
GİR ta-me-a-Su-ma û Sa-du-a-sû IGI GİR
40 li-iz-ku-ur ma-e sa-du-a-tim Sa i-za-ku-ru mi-ma
Sa-du-a-tâm Si-a-tâm lâ i-Su-û-Sa-du-a-sû le-qe-a
1-7) Kârum Kanis, "saqil datim” Kulia", kârum Tegarama ve oranın sakini Kukulânuni'un oğlu İdi-Assur'a şöyle diyor: 7-9) Biz hesaplaştık ve, 25 mina 4 1/4 seqel (olan) datum vergisini ödedik. 10-15) İdi-Assur, hesabı elde etmiştir. 5 yıldan beri, biz WahSuSana ve Turhumit'e soruyoruz. Şimdiye kadar, o bize gönderecekti. 16-22) Orada, eksiksiz olarak onun ’datum" vergisini ödettiriniz! Eğer o, "tamamını elde etmedim " derse, yarısını ödettiriniz! Eğer o, 23-26) "hesabın tamamını ve hatta yarısını dahi elde edemedim"derse, Tanrı Assur'un kılıç önünde onu yemin ettiriniz! 27-41) Mevcut olmayan 40 mina gümüşü, elde edilmemiş 30 mina gümüşü, ortada olmayan onun yarısına ait 20 mina gümüşü, hem kendisine ait gümüşü, hem Asurlu patronun gümüşünü, hem Anadolu’da oturan patronun gümüşünü; benim getirmiş olduğum kadar gümüşü, son bıraktığım gümüşü, önceden gönderdiğim gümüşü, hesap için paranın tam olarak veya yarım olarak elde edilmediğine dair kılıcın huzurunda onu yemin ettiriniz ve ayrıca onun Sadu'âtum vergisi için de kılıcın huzurunda yemin etsin! Yemin edilen Sadn 'âtum'a gelince: Adı geçen Sadu'âtum hiçbir şekilde mevcut değildir. Onun Sadu'âtum unu alınız!
Kt 92/k 221
[u]m-ma kâ-ru-um
Kâ-ni-iS-ma a-na
a-na Sa-qi-il¿ da-tim Si-ip-ri-ni
kâ-ar kâ-ar-in a
5 ü wa-bar-ra-tim gi-bi4-ma tup-pu-um Sa a-lim^ i-li-kam i-na tup-pi-im Sa a-lim^ iS-tu Uj-mi-im a-nim / ma-ma-an KÛ.AN
10 i-Sa-u-m u-ni i-na
ne-me-lim <Sa> A-Sûr
ii-lâ e-wa ii-ra-ti-su
k. kâ-ru-um Kâ-ni-is
A.y. {(i-na)) ki-ma tup-pi-ni
15 ta-âS-me-a-ni / a-ma-kam
lu a-na si-mi-im a-na E.GAlJiln
i-di-in lu te-ra-at
E.GALlim û-qâ{(IGII} lu na-Si-ma
a-di-ni lâ i-di-in
20 ma-lâ KÛ.AN na-âs-û-ni bipt
a-si-im Su-um-Su û su-mi
a-bi4-su i-na tup-pi-im hı-up-ta-nim-ma i i-ti si-ip-ri-ni Se-bi^â-nim
25 me-be-er tup-pi-ni
[a]-na kâ-ar kâ-ar-ma
k. û wa-bar-ra-tim
sk. se-bi4-lâ KÛ.AN lu a-na DAM. GAR
i-di-in su-mi a-wi-lim ki-tim
30 lu-up-ta-nim
1-5) Kârum Kanis, elçimiz "Sagil datim" (Kulia"/ya, bütün kârum ve wa- bartumlar'a şöyle diyor: 6-13) Assur şehrinin mektubu buraya geldi. Asur şehrinin mektubuna göre: amutum"u satın alan birisi, Tanrı Assur'un kârından bahsetmiyor. Bugünden itibaren, onun onda biri kârum Kanis',indir. 14-24) Mektubumuzu okur okumaz, orada saraya (amutum'u) sattı ise, yada sarayın direktiflerini bekliyorsa veya götürülüp şimdiye kadar satılmadıysa, taşınan ne kadar "amutum" ise, "asi'um evi'nde onun adını ve babasının adını mektupta kaydediniz ve elçimiz ile buraya gönderiniz! 25-30) Mektubumuzun kopyesini, bütün kânım ve wabartumlar'a gönderiniz! "amutum'u bir tüccara sattıysa, gerçek beyefendinin adını (belgede) kaydediniz!
Kt 92/k 224
ıım-ma kâ-ru-um
Kâ-ni-iS-ma 3-na kâ-ar-ma û wa-bar-ra-tim a-di Tû-ûh-pi-a
5 qi-bi-ma Ku-U-a
¡¡i-par-ni- / a-na ta-hi-tim ia-pe-er 2٠،؟na mu-qâ-ri-bi di-na-Su-ma
10 kâ-ru-um
k. a-na kâ-ri-im
A.y. li-ip-qi-sû
lâ tû-âa-as-ha-٢a-؛u
٤a i-na
15 mu-qâ-ri-bİ4
ta-bi-ra ؛u-ma
a-lâ-kam is-ti
Ku-li-a la i-mu-û
kâ-si-a-Su-ma
20 5e-ri-a-ni-؛u
1-5) Kârum Kanis, Tufıpia'ya kadar bütün kârum ve wabartum'lara şöyle diyor: 6-13) Elçilerimizden Kulla, görev için gönderilmiştir. 2 adet "muqarribum"u ona veriniz ki kârum'a (haberi) teslim etsin! Onu bekletmeyiniz! 14- 20) Sizin seçtiğiniz "muqarribum"lar, eğer Kulia ile gitmek istemiyorlarsa, onu mükellef kılınız ve göndertiniz!
Kt90/k355
um-ma kâ-ru-um
Wa-ah-su-sa-na-ma
a-na kâ-ar kâ-ar-ma a-díKÁ-ni-is
5 Na-ki-11-a-at ií-ip-ru-um Ha kâ-ri-im tup-pe-e Ha kâ-ri-im naSi / TA
A.y. mu-qâ-ri-bİ4
10 dî-na-iu-ma
114-ma-kal la i-bi-a-at
kâ-ru-um a-na
kâ-ri-im [lu-qâ]-ri-ib
1-4) Karum WafiSuSana, Kanis'e kadar bütün karum'lara (şöyle diyor):
5-8) Karum'un elçisi Nakiliat, karum'un mektuplarım getirmektedir. 8-13)
Bir adet "muqarribum'u, ona veriniz ve bir gün dahi beklemesin! Karum karum'a (haberi) ulaştırsın!
AÇIKLAMALAR
s. 8: Bu satırda geçen Sumerce ideogram TA, Kül tepe Metinleri'nde ilk defa karşımıza çıkmaktadır. Burada, bu ideogram Akadca "isten "yani "bir"anlamında kullanılmıştır. Bu ideograma Yeni Asurca belgelerde de karşılaşmaktayız. Bkz. CAD I/J, 279; AHw, 400401.
Bu konuda 89/k 325/b bizi destekleyen yeni bir belgedir. 1521) .....iá-té- na muqá-rí-bi a-na A-sá-nim dí-na-ma Ká-ru-um/a-na kâ-ri-im adi Ká-ni-is la- qá-ri-bu-su.