Patara Tepecik Yerleşimi’nde Ele Geçen Metal Savaş Teçhizatı

Özet

Çalışmanın temel konusunu, Patara kent merkezinin kuzeyinde ve iç limanın doğusunda doğal bir tepe üzerinde konumlanan Tepecik askerî yerleşiminde ele geçmiş metal savaş teçhizatı oluşturmaktadır. Yerleşimde savunmaya yönelik inşa faaliyetlerinin izleri MÖ 6. yüzyıla kadar uzanır. Son yıllarda gerçekleştirilen kazı çalışmalarında, bir garnizon yerleşimine ait savunma yapıları ve çok sayıda konut temelleri ortaya çıkarılmıştır. Garnizonun, MÖ 4. yüzyılın ortalarında inşa edildiği ve geçirdiği mimari dönüşümlerle MÖ 3. yüzyıl sonlarına kadar kullanıldığı tespit edilmiştir.

Tepecik askerî yerleşiminde ele geçen metal savaş teçhizatı, bir pilum, ok uçları, katapult ok uçları, kargı ok uçları, bir katapultun tetik mekanizması parçası, sapan mermileri ve bir kıvrık hançerden oluşmaktadır. Bu savaş araç-gereçleri içinde az sayıda MÖ 6/5. yüzyıla ait örnekler tespit edilmiştir. Buluntuların büyük çoğunluğu, MÖ 4. yüzyıl ortası ile MÖ 3. yüzyıl arasına tarihlendirilmektedir. Az sayıda örnek ise MÖ erken 2. yüzyıla aittir. Zamansal açıdan bakıldığında, tüm bu metal savaş teçhizatı Patara’nın tarihsel ortamıyla uyum göstermekte ve ayrıca, uzun süre askerî amaçlı kullanılan Tepecik yerleşimindeki çeşitli mimari evrelerle ilgili bilgilerimizi de güçlendirmektedir. Yerleşimle ilgili verilerin yanı sıra metal savaş teçhizatı içinde yer alan bazı silahlar, nadir görülen örneklerden olmalarıyla ön plana çıkmaktadır. Anadolu’da az sayıda örneği bilinen bir demir pilum ve bir demir kıvrık hançer bunlar arasındadır. Ayrıca bir yüzünde Makedon Kral II. Philippos’un diğer yüzünde Büyük İskender’in isminin yazıldığı kurşun bir sapan mermisi, Anadolu’da bilinen tek örnek olma özelliğini taşımaktadır. Bir gastraphetes ya da katapulta ait olması gereken tetik mekanizması parçası ise üzerine çok tartışılan bir mekanizmanın kanıtı olması açısından son derece önemlidir.