ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

Güner İnal

Anahtar Kelimeler: Kahire, Hümâyünnâme, Minyatür, Kelile ve Dimne

Özet

Kelile ve Dimne adlı meşhur hayvan masallarının bir Osmanlı varyasyonu olan Hümâyûnnâme, onaltıncı yüzyılda onun Farsça nüshası Enver-i Süheyli'den 'Ali Çelebi denen 'Alî b. Şâlih tarafından seçili bir nesirle Türkçeye çevrilmiş ve Kanunî Sultan Süleyman'a (1520-1566) takdim edilmişti. Bidpay veya Beydaba'nın masalları adıyla tanınan Kelile ve Dimne orijinal olarak Sanskritçe yazılmış (Panchatantra) bir hikâye kitabı olup Sasanî Şahı Hüsrev Anüşirvân zamanında (531-579) İran'a getirtilmiş ve Pehlevice'ye çevrilmişti. Bu eser 750 civarında 'Abbâsi Halifesi el-Mansur zamanında 'Abdullâh ibn el-Mukaffâ tarafından Arapça'ya çevrilmişti. 1150'de Nasrullah bu hikayeleri Farsça'ya çevirmiş ve Gazne sultanı Behramşah'a ithaf etmişti. Doğu edebiyatnda son derece popüler olan bu eser onbeşinci yüzyıl sonunda 'Ali Şir Nevai'nin saray vaizi olan Hüseyn Va'iz Kâşif'i (ölm. 910 H./1504 M.) tarafından yeniden yazılmış ve Hüseyn Baykara'nın veziri Ahmed Süheyli'ye izafetle Enver-i Süheylî adını almıştı.