ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

Önder Bilgi

İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Anahtar Kelimeler: Orta Karadeniz Bölgesi, Protohistorik Çağ, Maden Sanatı, Anadolu

Orta Karadeniz Bölgesi'nde Protohistorik Çağ da yani İÖ 4500 ile İÖ 500 yılları arasını kapsayan yaklaşık 4000 yıllık bir zaman süreci içinde maden sanatının ortaya çıkışı ile nasıl bir gelişim gösterdiğinin ayrıntıları ile araştırılması ve bu bölge maden sanatının Anadolu maden sanandaki yeri ile komşu ülkelerin çağdaş kültürlerinin maden sanadarı ile ilişkilerinin ortaya konması amaçlı proje ile çerçevesindeki çalışmalar 3 aşamalı olarak 1997, 1998 ve 1999 yıllarında gerçekleştirildi.

1997 DÖNEMİ ÇALIŞMALARI

1997 yılında geliştirilen Birinci Proje[1] ile ilgili çalışmalar 3 aşamalı olarak 16.06.1997 ile 26.09.1997 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

1997 dönemi projesinin 1. Aşamasını oluşturan İkiztepe örenyerindeki kazı çalışmaları 07 Temmuz ile 29 Ağustos 1997 tarihleri arasında 55 gün süre ile gerçekleştirildi[2]. Tepe IH’te (Res.l) yer alan “L” açmasının D 6-11/1 14, D 6-11/1 15 ve D 10/1 16 plankarelerini kapsayan 325 m2.lik bir alanında (Res.2) geliştirilen kazılar sonucunda 1993-1996 dönemlerinde ortaya çıkarılmış olan 6 mimari tabakadan sadece 3, 4, 5 ve 6. Mimari Tabakaların devamı takip edildi. Ayrıca, D 7-11/1 14 ile D 10-11/1 15 plankarelerinde daha da derinleşilerek 5 yeni mimari tabakanın yani 7, 8, 9, 10 ve 11. Mimari Ta¬bakaların varlığı ortaya çıkarıldı.

Bu kazılar sonucunda projenin 1. Aşaması ile ilgili olarak arsenikli bakırdan imal edilmiş 2 zıpkınucu 5. (Şek.049) ve 8. Mimari Tabaka'da (Şek.050), 1 delici (Şek.001) 9. Mimari Tabaka'da, 1 olta iğnesi (Şek.048=Res.36) 7. Mimari Tabaka'da, 1 keski (Şek.024=Res.27), 1 küpe (Şek.163) ile 1 kesici (Şek.020) ise 11. Mimari Tabaka'da ele geçti. Bunlara ek olarak, Tepe I'de erozyon sonucunda ortaya çıkmış olan yine bakır ağırlıklı bir alaşımdan ortası delik 1 disk (Şek.224) bulundu. Ayrıca, maden zanaatı faaliyetlerinin göstergeleri olan ponzadan 3 zımpara 6. (Şek.240=Res.l 18) ve 8. Mimari Tabaka'da (Şek.238, 239), 2 oileytaşı ise 7. (Şek.233) ve 8. Mimari Tabaka'da (Şek.231) ele geçti. Toplam 8 adet yeni metal eser ve 5 adet madencilikle ilgili alet (TABLO 1) ele geçmesine rağmen metal eserlerin yapım yerleri olan atölyelere ait izler saptanamadı.

Projenin 2. Aşamasını oluşturan ve İkiztepe kazılarında daha önceki dö-nemlerde ele geçirilmiş bulunan arsenikli bakır eserlerin[3] imalinde kulla-nılmış olan bakır ile arsenik metallerinin yatakları, ergitme ocakları veya atölyelerini saptamak amacıyla Samsun ve Amasya illeri sınırları içinde geliştirilen yüzey araştırması 29 ile 31 Ağustos 1997 tarihleri arasında 3 gün süre ile gerçekleştirildi[4]. 3 aşamada gerçekleştirilmesi planlanan yüzey araştırmasının 1. Aşamasında ikiztepe - Kolay - Çakıralan - Ilıca - Havza güzergahı iz¬lenerek Köprübaşı köyüne ulaşıldı (Harita). Buradan Tavşan Dağı'nın (Res.3) kuzeyinde bulunan 5 km uzunluğundaki Bakırçay vadisinin kuzeye bakan ağzından güneye doğru yaklaşık 1.5 km uzunluğundaki bir kısmı ince¬lendi (Res.4). Ersandık ve Aşağı Meryemdere köylerinin güneybatısında yer alan vadinin bu kesiminde herhangi bir maden yatağına veya cüruf yığınına rasdanmadı. Fakat, çay yatağında güneyden sel suları ile geldiği anlaşılan da¬ğınık ve az sayıdaki cüruflardan analiz için örnekler toplandı.

Yüzey araştırmasının 2. Aşamasında İkiztepe - Bafra -19 Mayıs - Samsun - Kavak - Havza - Merzifon - Gümüşhacıköy güzergahı izlenerek Gümüş belde¬sine gelindi (Harita) ve araştırmalar Gümüş’ün batısında yer alan İnegöl Dağı’nda (Res.5) gerçekleştirildi. İlk olarak Gümüş'ün yaklaşık 5 km kuzeybatısında yer alan Kartalkaya mevkiine ulaşıldı ve burada bulunan kayalıklardaki evvelce saptanmış bulunan büyüklü küçüklü madenci galerileri görüldü (Res.6). Daha sonra Gümüş'ün 20 km kuzeybatısında yer alan ve Büyük Alan köyü ile Sallar köyü arasındaki Niyazbaba türbesinden adını alan Niyazbaba mevkii incelendi. İnceleme sonucunda, türbenin 10 m batısında ve yolun hemen kenarındaki kayalıklarda bir takım küçük galerilere rastlandı (Res.7). Bu galerilerin duvarlarında yer alan metalik parıltıların analizlerini yaptırmak ve ne olduklarını anlamak için kayalardan örnekler alındı.

Yüzey araştırmasının 3. Aşamasında İkiztepe - Bafra -19 Mayıs - Samsun - Kavak - Havza - Merzifon - Gümüşhacıköy - Osmancık ve Dodurga güzergahı izlendikten sonra Oğuzlar (eski adı Karaveren) ilçesine ulaşıldı (Harita). Araştırmanın bu aşamasında ilçe sakinlerinden civarda maden yatağı ve cüruf kalıntısı bulunup bulunmadığı sorularına olumsuz cevap alındı.

Projenin 3. Aşamasını daha önceki kazılarda ortaya çıkmış olan eserlerle bölgede olasılıkla üretilmiş olup müsadere, bağış, satınalma yoluyla elde edilmiş metal eserleri saptamak için Samsun ve Sinop Müzeleri ile Samsun’da özel bir koleksiyonda incelemeler yapıldı. Bu çalışmalar sonucunda sayılan toplam 91'i bulan metal eser ile maden zanaatı ile ilgili 3 adet buluntu saptandı (TABLO 2).

Metal eserler üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda Samsun Müzesi’ndeki[5] 62 eserin 18'i satın alma, 1 adedi bağış, 1 adedi müsadere ve 3 adedi ikiztepe ve Oymağaç'ta yapılmış olan yüzey araştırması yoluyla, 39'u ise bölgede yapılmış bulunan Dündartepe, Tekeköy ve Kaledoruğu kazılarından gelmiş olduğu görüldü[6] (TABLO 3). Satınalma eserlerin 1 adedi mızrakucu (Şek.l33=Res.74), 1 adedi yassı balta (Şek.065), 2 adedi kolcuklu yassı balta (Şek.070,083), 6 adedi okucu (Şek,148=Res.84,154,155,159,160,161=Res.89), 4 adedi keski (Şek.030,036=Res.31, 038,041), 2 çifti müzik aleti (Şek.O57=Res.4O ve 058=Res.41), 1 adedi yüzük (Şek.172=Res.92) ve 1 adedi de halhaldir (Şek.175). Müsadere olarak sadece 1 kalem (Şek.019) Müze ko-leksiyonuna girmiştir. Samsun Müzesindeki 4 keskiden 1 adedi bağış (Şek.039), 3 adedi ise İkiztepe (Şek.025,026[7]) ve Oymaağaç'da (Şek.032) ya¬pılan yüzey araştırmalarından gelmiştir. Kazılar sonucunda gelmiş 39 eserin 37 adedi Dündartepe, 1 adedi Tekeköy ve 1 adedi de Kaledoruğu’nda ele geçmiştir. Dündartepe'de bulunmuş eserlerin 2 adedi hançer (Şek.l01,102[8]=Res.59), 2 adedi okucu (Şek.l45[9]=Res.81 ve 149=Res.85), 1 adedi yassı balta (Şek.063), 1 adedi kolcuklu yassı balta[10] (Şek.087), 3 adedi zıpkınucu (Şek.051=Res.37 ve 052,053), 2 adedi keski[11] (Şek.027=Res.28 ve 043), 2 adedi kesici[12] (Şek.022=Res.25 ve 023=Res.26), 4 adedi delici (Şek.004,007,008,009[13]=Res.20), 1 adedi tığ (Şek.054), 2 adedi ustura (Şek.045, 046[14]=Res.34), 4 adedi dikiş iğnesi (Şek.011,012,014[15],015), 9 adedi iğne (Şek.l77,181,182,200,205[16],206[17],207,222[18]=Res.l09 ve 223[19]=Res.11O), 2 adedi küpe (Şek.164[20],165), 1 adedi yüzük (Şek.170) ve 1 adedi de bileziktir[21] (Şek. 166). Diğer taraftan, Tekeköy'de bulunan tek eser hançer (Şek.100), Kaledoruğu’nda ele geçen ise 1 delicidir (Şek.003). Demir bir okucu (Şek,148=Res.84) ile kurşun bir yüzük dışında (Şek.170) Samsun Müzesi'nde çalışılan eserlerin hepsi bakır ağırlıklı bir alaşımdan imal edilmiştir.

Samsun Müzesi'ndeki madencilikle ilgili 3 eserden biri taştan master model, diğer ikisi ise pt kalıptır. Master model Kaledoruğu’nda (Şek.227=Res. 115), kalıplardan birincisi Vezirköprü-Gölköy[22] (Şek.226=Res.l 12), İkincisi Bafra-Tedigüntepe’de (Şek.225=Res.l 11 ) ele geçmiştir.

Sinop Müzesi’nde[23] çalışılan 28 eserin 25 adedi satınalma ve 1 adedi bağış yoluyla ve 2 adedi de Sinop'ta yapılmış bir kazı sonucunda müzeye gelmiştir (TABLO 3). Hepsi bakır ağırlıklı bir alaşımdan imal edilmiş olan bu eserlerin satın alma grubunun 5 adedi mızrakucu (Şek.ll5=Res.68 ve 121,122,123,125), 4 adedi kargıucu (Şek.l38,141[24],142,143), 4 adedi hançer (Şek.lO6=Res.61, 107=Res.62, 108=Res.63 ve 109= Res.64), 1 adedi yassı balta (Şek.060), 4 adedi kolcuklu yassı balta (Şek.069,076,077,080), 1 adedi sap delikli balta (Şek.096=Res.56), 2 adedi kalem (Şek.016,017), 1 adedi ustura[25] (Şek.047=Res.35), 1 adedi delici (Şek.006) ve 2 adedi de keskidir (Şek.029,037). Bunlara ek olarak yine bakır ağırlıklı bir alaşımdan yapılmış 1 adet kargıucu (Şek.139) bağış yoluyla, 1 adet mızrakucu (Şek.l20=Res.69) ile 1 adet iğne ise (Şek. 178) Sinop Kız Öğretmen Okulu bahçesinde yapılan kazı sonucunda müzeye gelmiştir.

Diğer taraftan, Samsun Tofaş Anabayi-Samoto Otomobil Ticaret A.Ş. Müdürü Yurdagün Gülümser'in firma bünyesinde toplamış bulunduğu özel kolleksiyondaki eserler gözden geçirildi. Bu eserler arasındaki nerede bulunduğu belli olmayan bakır ağırlıklı bir alaşımdan yapılmış mızrakucunun (Şek. 127) araştırma projesi ile ilgili olduğu anlaşıldı[26].

Müze ve özel koleksiyonlarda gerçekleştirilen çalışmalarla İkiztepe’de 1997 dönemi kazılarında ele geçirilen toplam 99 metal eser işlevlerine göre gruplandığında 17 eserin takı, 39 eserin silah ve 43 eserin de alet sınıfına ait olduğu gözlendi. Takı sınıfına giren eserlerin yüzük, küpe, iğne, halhal, bileziklerden oluştuğu görüldü. Sap delikli balta, kolcuklu balta, yassı balta, hançer, okucu, mızrakucu ve kargıuçlarının silahlar grubunu ve kalem, us-tura, tığ, olta iğnesi, keski, kesici, dikiş iğnesi, delici ve çalparaların da aletler sınıfını oluşturduğu saptandı (TABLO 4). Bu 99 metal eserin 8 adeti İTÇ II, 23 adeti İTÇ III, 55 adeti OTÇ, 5 adeti GTÇ, 7 adeti GDÇ'na ve 1 adeti de HÇ'a aittir (TABLO 5). Proje kapsamında biraraya getirilen 99 metal eser ile madencilik zanaatında kullanılmış olduğu düşünülen 8 adet buluntunun 13 adeti İkiztepe kazısından, 93 adeti de Samsun ve Sinop Müzelerinden ve 1 adeti de özel koleksiyondan elde edildi (TABLO 6).

1998 DÖNEMİ ÇALIŞMALARI

1998 yılında geliştirilen İkinci Proje[27] ile ilgili çalışmalar yine 3 aşamalı olarak 03.07.1998 ile 05.09.1998 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

1998 projesinin 1. Aşamasını oluşturan İkiztepe örenyerindeki kazı ça-lışmaları 03 Temmuz - 31 Ağustos 1998 tarihleri arasında 60 gün süre ile ge-liştirildi[28]. Tepe IlI’te (Res.l) yer alan “L” açmasının D 7-11/1 14 plankarelerini (Res.2) kapsayan 125 m2.lik bir alanında geliştirilen kazılar sonucunda 1993-1997 dönemlerinde ortaya çıkarılmış bulunan 11 mimari tabakadan sadece 9, 10 ve 11. Mimari Tabakaların devamı takip edildi. Ayrıca, D 10-11/1 14 plan karelerinde daha da derinleşilerek 8 yeni mimari tabakanın, yani 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 ve 19. Mimari Tabakaların varlıkları ortaya çıkarıldı.

Bu çalışmalar sonucunda projenin 1. Aşaması ile ilgili olarak arsenikli bakırdan imal edilmiş 1 yüzük (Şek.169) 11. Mimari Tabaka’da, 1 delici (Şek.002) 15. Mimari Tabaka’da ve 1 tel parçası (Şek.055) 17. Mimari Tabaka’da ele geçti. Bunlara ek olarak 12. Mimari Tabaka içinde ortaya çıkan ve üst yapı katının, yani 11. Mimari Tabaka’nın mezarına ait olduğu anlaşılan iskeletin (Res.8) her bir ayağında, arsenikli bakırdan yapılmış birer halhal (Şek. 173 ve 174=Res.93) ile mezar toprağı içinde gümüş (?) 1 yüzük (Şek.168) bulundu. Ayrıca, maden zanaatı faaliyetinin göstergesi sayılabilecek olan ponzataşından 1 zımpara (Şek.241) 14. Mimari Tabaka’da ve pt bir pota (Şek.228=Res.l 13) 12. Mimari Tabaka’da ele geçti. Toplam 6 adet yeni metal eser ve 2 adet madencilikle ilgili alet ele geçmesine rağmen metal eserlerin yapım yerleri olan atölyeler hala saptanamadı. Diğer taraftan, 12, 13 ve 14. Mimari Tabakalarda ele geçen bakır filizi cüruf parçaları ile 13 ve 14. Mimari Tabakalarda ortaya çıkarılan ve 2 evreli olduğu saptanan fırın ka¬lmalarından alınan cüruflar analizleri yapılmak üzere Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü laboratuvarına verildi.

Projenin 2. Aşamasını oluşturan ve İkiztepe'de ele geçirilmiş bulunan arsenikli bakır eserlerin imalinde kullanılmış olan bakır ile arsenik metallerinin yatakları, ergitme ocakları veya atölyelerini saptamak amacıyla Samsun, Amasya ve Tokat illeri sınırları içinde geliştirilen yüzey araştırmaları 3 ile 10 Ağustos 1998 tarihleri arasında 8 gün süre ile gerçekleştirildi[29].

4 aşamalı olarak planlanan 1998 dönemi yüzey araştırmasının 1. Aşamasında İkiztepe - Bafra - 19 Mayıs - Samsun - Kavak - Havza - Merzifon - Derealan köyü güzergahı izlenerek Tavşan dağındaki Bakırçay vadisinin güney ağzından girilerek vadinin batı yamaçları incelendi (Harita). İnceleme sonucunda Derealan köyünün 3 km kadar kuzeyinde 5 ayrı yerde curuf kalıntıları saptandı. Bu cürufların bir yığıntı şeklinde olmayıp oldukça yayılmış bulun¬dukları gözlendi. Bunlardan analiz için örnekler toplandı. Daha sonra Bakırçay’ın 3 km kadar kuzeybatısında, Bakırçay’a paralel olarak akan ve kuzeyde Köprübaşı köyü yakınlarında Bakırçay’la birleşen Peynirçayı vadisinin batı yamaçları incelendi. Bu yamaçlardan Bakacak Tepesi olarak adlandırılan kesimde yer alan Pırasakaya mevkiinde (Res.9) görülen maden yatakları¬nın görünüşe göre arsenik cevheri içeren filizlere (arsenopirit=Res.1O) sahip olduğu düşünüldü. Bu hususta kesin sonucun ancak filizlerden analiz için alınan örneklerin laboratuvar değerlendirmesi sonrasında anlaşılacağı aşikardır.

Yüzey araştırmasının 2. Aşamasında Merzifon - Alıcık - Gümüşhacıköy - Gümüş - Çayköy ve Gölköy güzergahı izlendikten sonra Hamamözü ilçesine ulaşıldı (Harita). Araştırmanın bu aşamasında ilçe sakinlerinden civarda maden yatağı veya cüruf kalıntısı bulunup bulunmadığı sorularına olumsuz cevaplar alındı.

Yüzey araştırmasının 3. Aşamasında yine Merzifon - Gümüşhacıköy gü-zergahı izlenerek Gümüş Beldesi’ne gelindi (Harita). Buradaki araştırmalar Gümüş Beldesi’nin batısında yer alan İnegöl Dağı’nda gerçekleştirildi. 1997 yılında tarafımızdan incelenmiş olan Niyazbaba mevkiine tekrar gidildi ve daha geniş bir alan araştırıldı. Daha sonra Gümüş’ün 4 km güneybatısında yer alan Karaali köyünün batısındaki Karlıdoruk Tepesi’ne ulaşıldı (Res.ll) ve burada bulunan birtakım galerilerdeki maden filizlerinden analiz için parçalar alındı.

Yüzey araştırmasının 4. Aşamasında ise, İkiztepe - Bafra -19 Mayıs - Samsun - Kavak - Ladik güzergahı izlenerek Taşova’ya gelindi (Harita). Taşova civarında yer alan Teneke ve Akınoğlu (eski Tekke) köylerinde incelemeler yapıldıktan sonra Erbaa yakınlarındaki, İlk Tunç Çağı’na ait önemli maden eserleri ile tanınan Horoztepe yerleşimi incelendi. Daha sonra maden galerileri ve cüruf kalmaları ile bilinen Kozlu’ya gidilmek istendi. Ancak bölgenin kırsal kesiminde yaşanmakta olan terör olayları nedeniyle bu yörenin araştırmasından şimdilik vazgeçildi.

Sonuç olarak, taranan bölge içinde yüzey araştırmamızın amacına yöne¬lik sonuçlara, ancak toplanan örneklerin analizinden sonra varılabileceği ortaya çıktı.

Projenin 3. Aşamasını daha önceki kazılarda ortaya çıkan eserlerle olasılıkla Orta Karadeniz Bölgesi’nde üretilmiş olup satınalma, müsadere yada bağış yoluyla elde edilmiş metal eserleri saptamak için Samsun, Sinop, Kastamonu, Amasya ve Tokat Müzelerinde incelemeler yapıldı. Bu çalışmalarda toplamı 107 adeti bulan metal eser daha saptandı.

Samsun Müzesi’nde[30] çalışılan 4 eserin de satınalma yoluyla gelmiş olduğu ve hepsinin mızrakucu türünde silah olup, olasılıkla arsenikli bakırdan imal edilmiş bulunduğu gözlendi (Şek.ll3=Res.67,114, 126=Res.7O, 130).

Sinop Müzesi’nde çalışılan 30 eserin 29 adedinin satın alma, 1 adedinin ise bağış yoluyla Müze’ye kazandırılmış bulunduğu anlaşıldı. Hepsi bakır ağırlıklı bir alaşımdan yapılmış olan satınalma eserlerin 28 adedi iğne (Şek.l80,183,184[31],185, 186=Res.95, 187, 188,189[32], 190=Res.96, 191=Res.97, 196=Res.99, 197, 198=Res.l00, 199, 208=Res.l04, 209,210,211,212,213, 214,215, 216=Res.lO5, 217,218, 219=Res.lO6, 22O[33]=Res.lO7, 221=Res.lO8), 1 adedi de dikiş iğnesidir (Şek.013=Res.22). Bu eserlerin Gerze-Hıdırlı köyü yakınındaki bir mezarlıktan yasa dışı kazılar sonucunda elde edilerek Müze’ye satıldığı belirtilmiştir. Bağış eser ise, başına disk biçiminde siyah bir taş takılmış ve demirden imal edilmiş bir iğnedir (Şek.204=Res,103).

Amasya Müzesi’nde[34] incelenen 65 adet eserin 54 adedi satınalma ve 11 adedi ise bağış yoluyla gelmiştir. Satın alma eserlerin 1 adedi kesici[35] (Şek.021=Res.24), 2 adedi delici (Şek.005=Res.l9 ve 010=Res.21), 6 adedi keski (Şek.031=Res,29, 033[36]= Res.30, 034[37],035,040, 042=Res.32), 1 adedi ka¬lem (Şek.018=Res.23), 8 adedi mızrakucu (Şek.l16[38],117[39],118,119, 128=Res.71, 132=Res.73, 134=Res.75, 136=Res.77), 1 adedi kargıucu[40] (Şek.l37=Res.78), 6 adedi hançer (Şek.099, 103=Res.60, 104[41],105, 110=Res.65, lll=Res.66), 2 adedi yassı balta (Şek.061[42],062), 12 adedi kolcuklu balta (Şek.067=Res.44, 068,073,074,075, 078, 079=Res.47, 081, 082, 085, 086=Res.49, 088), 7 adedi sap delikli balta (Şek.O89[43]=Res.5O, 090= Res.51, 091[44]= Res.52, 093[45]=Res.54, 094[46], 095=Res.55, 097=Res.57) ve 8 adedi de iğnedir (Şek.179,192,193, 194=Res.98, 195,201, 202=Res.l01, 203=Res.l02). Demir 1 mızrakucu dışında (Şek.l36=Res.77) satın alma eserlerin hepsi bakır ağırlıklı bir alaşımdan imal edilmiştir. Bağış yoluyla Müze’ye gelmiş eserlerin 10 adedi Gümüşhacıköy’ün İmirler köyü yakınlarında yasa dışı kazılar sonucunda tahrip edilmiş ve atıyla birlikte gömülmüş bir süvariye ait mezardan (kurgandan) çıkmadır[47]. Bunlar demirden 1 kılıç (Şek.162=Res.9O), demir ve kalaylı bakırdan yapılmış 1 kazma-balta ile bu-nun kabzesi (Şek.098=Res.58), yine kalaylı bakırdan 1 gem (Şek.056=Res.39) ve 7 adet okucudur (Şek.150, 151=Res.86, 152,153,156, 157=Res.87, 158=Res.88). Bağış yoluyla gelmiş diğer eser ise kalaylı bakırdan yapılma diğer bir okucudur (Şek.147=Res.83).

Tokat Müzesi’nde[48] incelenen 7 eserden 5 adedi satın alma, 1 adedi mü¬sadere ve 1 adedi ise kazı yoluyla gelmiştir. Satın alma yoluyla gelmiş eserle¬rin 1 adedi mızrakucu (Şek.l35=Res.76), 1 adedi kargıucu (Şek.l40=Res.79), 1 adedi okucu (Şek.l46= Res.82), 1 adedi kolcuklu balta (Şek.084=Res.48) ve 1 adedi de keskidir (Şek.044= Res.33). Kazı yoluyla gelmiş eser Turhal-Ulutepe’de bulunmuş olan 1 bileziktir (Şek.l67=Res.91). Müsadere yoluyla gelmiş eser ise 1 mühürdür (Şek.059=Res.38). Tokat Müzesi’nde incelenen eserlerin hepsi bakır ağırlıklı alaşımlardan imal edilmiştir.

Kastamonu Müzesi’nde yanlızca 1 mızrakucu incelendi (Şek.129). Büyük olasılıkla arsenikli bakırdan imal edilmiş mızrakucunun Samsun-Dündartepe kazısından gelmiş olduğu envanter kayıtlarından anlaşıldı.

Müzelerde gerçekleştirilen çalışmalarla İkiztepe’de 1998 dönemi kazıla-rında ele geçirilenlerle birlikte toplam 113 metal eser işlevlerine göre grup-landığında 42 eserin takı, 55 eserin silah ve 16 eserin de alet sınıfına ait ol-duğu gözlendi. Takı grubuna giren eserlerin yüzük, iğne, halhal ve bilezik-lerden oluştuğu görüldü. Silahlar grubunun ise sap delikli, kolcuklu, yassı balta ile kazma-balta, hançer, okucu, mızrakucu, kargıucu, kılıçtan oluştuğu ve gem, mühür, keski, kesici, dikiş iğnesi, delici gibi eserlerin de aletler grubunu oluşturduğu saptandı.

1998 yılı araştırmalarında toplanan bu eserlerin geçici olarak tarihlen- meleri yapıldığında; 6 adedinin İTÇ II’ye, 28 adedinin İTÇ IH’e, 57 adedinin OTÇ’na, 11 adedinin GTÇ’na ve 11 adedinin de GDÇ’na ait olduğu görünmektedir (TABLO 7). İTÇ Il’ye ait eserleri alet (delici, tel) ve takı (yüzük, halhal), İTÇ IH’e ait eserleri silah (mızrakucu, kargıucu, hançer, yassı balta, sap delikli balta), alet (kesici, keski) ve takı (bilezik), OTÇ’na ait eserleri si¬lah (mızrakucu, hançer, kargıucu, okucu, kolcuklu balta, sap delikli balta), alet (keski, delici, dikiş iğnesi, mühür) ve takı (iğne), GTÇ’na ait eserleri silah (hançer, kolcuklu balta, sap delikli balta) ve GDÇ’na ait eserleri ise silah (kılıç, kazma-balta, okucu) ve aletlerin (gem) oluşturduğu görüldü (TABLO 8 ve TABLO 9).

1999 DÖNEMİ ÇALIŞMALARI

1999 yılında geliştirilen Üçüncü Proje'[49] ile ilgili çalışmalar yine 3 aşamalı olarak 12.07.1999 ile 25.09.1999 tarihleri arasında gerçekleştirildi.

1999 dönemi projesinin 1. Aşamasını oluşturan İkiztepe örenyerindeki kazı çalışmaları 19 Temmuz - 27 Ağustos 1999 tarihleri arasında 40 gün süre ile gerçekleştirildi[50]. Tepe IlI'te (Res.l) yer alan “L” açmasının D 6, 7, 8 ve 9/1 12 ve 13, D 10/1 13, D 8/1 16 ve 17 ve D 9/1 16 plankarelerini (Res.2) kapsayan 300 m2.lik bir alanında geliştirilen kazılar sonucunda 1993-1998 dönemlerinde ortaya çıkarılmış bulunan 19 mimari tabakadan sadece 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. Mimari Tabakaların devamı takip edildi.

Bu çalışmalar sonucunda projenin 1. Aşaması ile ilgili olarak arsenikti bakırdan imal edilmiş 1 yüzük (Şek. 171) ile başlı 1 iğne (Şek.l76=Res.94) 3. Mimari Tabaka’da ve 1 okucu (Şek.l44=Res.8O) 5. Mimari Tabaka’da ele geçti.

Diğer taraftan, maden zanaatı faaliyetinin göstergesi sayılabilecek olan 5 adet bileytaşı 1. (Şek.235=Res.l 17), 3. (Şek.237), 4. (Şek.232=Res.l 16 ve 234) ve 6. Mimari Tabakalarda (Şek.236) ve birisi kırık (Şek.229), diğeri kavrulmuş (Şek.230=Res.l 14) 2 pota 5. Mimari Tabaka’da bulundu. Toplam 3 adet yeni metal eser ile 7 adet madencilikle ilgili aletlerin yanısıra metal eserlerin yapım yerleri olan atölyelere örnek olabilecek bir fırın kompleksi de ortaya çıkartıldı.

D 8/1 13 (b.3605) ile D 9/1 13 (b.3602) plankarelerinin bitiştiği kesimde b.3607 olarak kodlanan 1.50 x 1.40 m boyutundaki dikdörtgen planlı fırının, mevcut genişliği 55 cm olan ağzı güneybatıya bakar (Res.12). Ortalama duvar kalınlığı 15 cm olan fırının güney ve güneydoğu duvarlarının yıkık olduğu gözlendi. Fırının kuzey duvarının ağzına yakın tarafında, zeminden yüksekliği 30 cm, çapı 4 cm olan ve fırın duvarının dışından içine doğru uzanan iyi sıvalı boşluğun bir körük deliği olduğu görüldü. Fırının çok iyi sıvanmış 3 katlı sert tabanı doğudan batıya doğru 15 cm kot farkı yapar. Fırının ağzına bitişik olarak yapılmış 75 x 70 cm boyutunda yuvarlağımsı ve iyi sıvanmış bir işlik vardır. Ayrıca, fırının biri kuzeybatısında, diğeri ise kuzeydoğusunda olmak üzere 2 adet bağımsız işliğinin (Res.13) daha bulunduğu görüldü. Kuzeybatıdaki dikdörtgen biçimli işlik 1.90 x 0.90 m boyutundadır. Tabandan yüksekliği 20 cm olan bu işliğin iyi sıvanmış sert tabanı kuzeydoğudan güneybatıya doğru 5 cm kot farkı yapar. Bu tabanın içe göçmüş olarak bulunmasından ilk yapıldığında altında ahşap bir konstrüksiyonun yer aldığı varsayılabilir ve tabanın orijinalinde ahşap bir kasnak üzerine oturtulmuş ol¬duğu kenarlarının altında ortaya çıkan boşluklardan anlaşıldı. Kuzeydoğudaki işlik ise gayrimuntazam yarım daire biçimlidir. Tabandan yüksekliği 15 cm olan işlik düzgün bir kil sıvaya sahiptir. Bir kompleks görünümündeki fırının kuzeyinde ve işliklerin arasında yaklaşık 1 m uzunluğunda 14 cm derinliğinde ve bir depo görünümünde iyi sıvalı bir mekanın varlığı da gözlendi. b.3607 olarak kodlanmış fırın yapısal açıdan ayrıntılı bir şekilde incelendiğinde, zemininde dikdörtgen şeklinde, boyutu 1.70 x 1.30 m ve kalınlığı 15 cm olan ahşap bir kasnak inşa edilmiş olduğu ve bu kasnağın 20 cm kalınlı¬ğında bir kil tabakası ile yükseltilmiş bulunduğu anlaşıldı. Ahşap ve kil konstrüksiyonla oluşturulmuş olan bu yükseltinin 2 cm kalınlığındaki bir sıva ile düzgün bir platform haline getirildikten sonra, mevcut yüksekliği 30 cm olarak saptanan kubbesinin oluşturulmasında kullanılmış olan 2 cm çapındaki (yaş ?) ve belirli aralıklardaki ağaç dallarının bırakmış olduğu boşluklar saptandı. Bu boşluklardan kuzey duvarı üzerinde 5, güney duvarı üzerinde ise 4 adet bulundu. Fırın tabanının 2 kat sıvanmış olduğu gözlendi. Bunlardan birincisi 2, İkincisi ise 3 cm kalınlığındadır.

Fırının kuzeybatısında bulunan dikdörtgen planlı işliğin inşa edilmiş olduğu zeminde, fırında olduğu gibi dikdörtgen şeklinde 1.80 x 0.80 m boyu¬tunda ve 10 cm genişliğindeki ahşaptan bir kasnak oluşturulmuş olduğu görüldü. Bu kasnağın üstünün 20 cm kalınlığında kil ile kaplanarak yükseltildiği ve bu yükseltinin de 3 cm kalınlığındaki kil bir sıva ile düzgün bir hale getirildiği anlaşıldı.

Fırının kuzeydoğusunda yer alan işliğin, fırının doğusunu çevreleyen kil sıva üzerine inşa edilmiş olduğu görüldü. Uzun kenarları altına 10 cm geniş-liğinde 7 adet paralel hatılın yerleştirilmiş olduğu ve bunların üzerinin 15 cm kalınlığında kil bir dolgu ile yükseltilmiş olduğu gözlendi. Bu dolgunun üzerinin ise birinci katı 5, ikinci katı 2, üçüncü katı 3, dördüncü katı 2 ve beşinci katı 3 cm kalınlığındaki 5 kat sıvaya sahip olduğu saptandı.

Fırının ağzına bitişik olarak yapılmış olan küçük işliğin zemininin de kuzeybatı-güneydoğu yönlerinde yerleştirilmiş ve birbirine bitişik durumda, 10 cm kalınlığındaki, en uzunu 50 cm ve en kısası ise 30 cm olan, sayıları 5’i bulan ahşap hatıllarla döşenmiş olduğu, bu hatılların üzerinin de 15 cm kalın¬lığındaki bir kil tabakası ile yükseltilmiş bulunduğu gözlendi. Bu yükseltinin de 3 cm kalınlığındaki kil bir sıva ile düzgün bir hale getirilmiş olduğu görüldü.

Projenin 2. Aşamasını oluşturan ve İkiztepe'de ele geçirilmiş bulunan eserlerin imalinde kullanılmış olan bakır ile arsenik metallerinin yatakları, ergitme ocakları veya atölyelerini saptamak amacıyla 1998 yılında Samsun, Amasya ve Tokat illerinin sınırları içinde geliştirilen yüzey araştırmaları so-nucunda Bakırçay’ın 3 km kadar kuzeybatısında, Bakırçay’a paralel olarak akan ve kuzeyde Köprübaşı köyü yakınlarında Bakırçay’la birleşen Peynirçayı vadisinin batı yamaçlarındaki Bakacak Tepesi olarak adlandırılan kesimde yer alan Pırasakaya mevkiindeki (Res.9) arsenik cevher filiz yatağı (arsenopirit türü=Res.lO) ile Sinop-Durağan ilçesi yakınındaki Gökdoğan köyü sınırları içinde yer alan, Durağan-Alaçam yolu üzerindeki Çayağzı veya Ağuboğazı mevkiinde (Harita) ve hemen Kızılırmak Nehri kenarında (Res.14, 15 ve 16) saptanmış bulunan arsenik cevher filiz yatağı (realgar=Res.l7 ve orpiment=Res.l8 türleri) incelendi.

Sonuç olarak, 1997 yılından beri yoğun olarak taranan bölge içinde ve yukarıda belirtilen yerlerden toplanan örneklerin analiz sonuçlarından sonra araştırmaların başarıya ulaştığı ve İkiztepelilerin bakırın yanısıra arseniği de Tavşan Dağından ve yine arseniği Durağan yakınlarından elde etmiş oldukları açıkça anlaşıldı[51]. Diğer taraftan, Roma dönemi tarihçisi Amasyah Strabon’un Coğrafya[52] kitabında bahsetmiş bulunduğu arsenik cevherlerinin yerlerinin bu bölgeyi de kapsadığı, daha doğrusu bu bölgeyi kastettiği ortaya çıkmıştır.

Projenin 3. Aşamasını, olasılıkla Orta Karadeniz Bölgesi’nde üretilmiş olup satınalma, müsadere ya da bağış yoluyla elde edilmiş metal eserleri saptamak için Samsun ve Sinop Müzelerinde uzmanlarla görüşmeler yapıldı. Bu görüşmeler sonucunda söz konusu müzelere yeni eserler gelmediği, ancak Samsun Müzesi kontrolü alandaki özel koleksiyoncularda proje kapsamına giren metal eserler bulunduğu saptandı.

Samsun’da oluşturulmuş bulunan bu özel koleksiyonlardan birincisi Yurdagün Gülümser’e aittir. Bu koleksiyonda bakır ağırlıklı bir alaşımdan yapılmış 6 silah ve 1 alet üzerinde çalışıldı[53]. Silahlardan 2 adeti İTÇ IlI’e ait mızrakucu (Şek.112 ve 131=Res.72), 2 adeti OTÇ’na ait yassı balta (Şek.064=Res.42 ve 066=Res.43) ve biri OTÇ’na (Şek.072=Res.46), diğeri GTÇ’na (Şek.071=Res.45) ait 2 adet kolcuklu baltadır. Tek alet ise İTÇ IlI’e ait bir keskidir (Şek.028). İkinci koleksiyon Tayfun Lay’a[54] ait olup yine bakır ağırlıklı bir alaşımdan yapılmış ve İTÇ IlI’e tarihlenen bir mızrakucu (Şek.124) ile sap delikli bir baltadır (Şek.092=Res.53).

Proje kapsamında İkiztepe kazısında ve özel koleksiyonlardan biraraya getirilen 12 adet metal eser ile maden zanaatı ile ilgili olduğu düşünülen 7 adet buluntunun 3 adeti İTÇ II, 12 adeti İTÇ III ve 4 adeti de OTÇ’na aittir (TABLO 10).

GENEL DEĞERLENDİRME

Orta Karadeniz Bölgesi'nde Protohistorik Çağ da, yani İÖ 4500 ile İÖ 500 yılları arasını kapsayan yaklaşık 4000 yıllık bir zaman süreci içinde ma¬den sanatının ortaya çıkışı ile nasıl bir gelişim gösterdiğinin ayrıntıları ile araştırılması ve bu bölge maden sanatının Anadolu maden sanandaki yeri ile komşu ülkelerin çağdaş kültürlerinin maden sanatlarıyla ilişkilerinin ortaya konmasına yönelik 1997 - 1999 yılları arasını kapsayan 3 yıl süreli proje[55] çerçevesinde ikiztepe örenyerinde geliştirilen kazılarda 17 adet metal eser ile 14 adet madencilik zanaatı ile ilgili alet, Samsun, Sinop, Amasya, Tokat ve Kastamonu Müzelerindeki incelemelerde 197 adet metal eser ile 3 adet ma¬dencilik zanaatı ile ilgili alet ve özel koleksiyonlarda 10 adet metal eser saptandı. Toplamı 241 olan bu eserlerin 224 adeti metal eser ve 17 adedi de madencilik zanaatı ile ilgili alettir (TABLO 11 ve TABLO 18).

Toplam 224 metal eserin 219 adeti bakır veya bakır ağırlıklı bir alaşımdan (büyük olasılıkla arsenikli bakır), 1 adeti gümüş ve 4 adeti de demirden yapılmıştır. Gümüş olan küpe (Şek. 168) İTÇ Il’ye ve 4 adet demir eserden iğne olanı OTÇ'na (Şek.204) ve kılıç, okucu ve mızrakucu olanları da GDÇ'na (Şek.162,148,136) aittir.

224 metal eserin 14 adeti İTÇ H'ye, 57 adeti İTÇ IlI'e, 118 adeti OTÇ'na, 16 adeti GTÇ'na, 18 adeti GDÇ'na ve 1 adeti de HÇ'a aittir (TABLO 11).

224 metal eserin 60 adeti alet, 103 adeti silah ve 61 adeti de takıdır (TABLO 11).

60 adet aletin (TABLO 12) 10 adeti delici (Şek.001-010), 5 adeti dikiş iğnesi (Şek.011-015), 4 adeti kalem (Şek.016-019), 4 adeti kesici (Şek.020- 023), 21 adeti keski (Şek.024-044), 3 adeti ustura (Şek.045-047), 1 adeti olta iğnesi (Şek.048), 5 adedi zıpkınucu (Şek.049-053), 1 adeti üğ (Şek.054), 1 adeti tel (Şek.055), 1 adeti gem (Şek.056), 2 çift çalpara (Şek.057-058), 1 adeti mühür (Şek.059) ve 1 adeti de disktir (Şek.224).

103 adet silahın (TABLO 14) 39 adeti balta (Şek.060-098), 13 adeti hançer (Şek.099-111), 25 adeti mızrakucu (Şek. 112-136), 7 adeti kargıucu (Şek. 137-143), 18 adeti okucu (Şek.144-161) ve 1 adeti de kılıçtır (Şek.162).

39 adet baltanın (TABLO 17) 7 adeti yassı (Şek.060-066), 22 adeti kolcuklu (Şek.067-088), 9 adeti sap delikli (Şek.089-097) ve 1 adeti de kazma balta (Şek.098) tütündedir.

13 adet hançerin (TABLO 16) 6 adeti saplı (Şek.099-104), 4 adeti perçin delikli (Şek.105-108) ve 3 adeti de kabzelidir (Şek. 109-111).

25 adet mızrakucunun (TABLO 15) 3 adeti saplı (Şek. 112-114), 11 adeti bağ delikli (Şek. 115-125), 7 adeti boğumlu (Şek. 126-132), 1 adeti teber ağızlı (Şek.133) ve 3 adeti de kovanlı (Şek.134-136) tütündedir.

7 adet kargıucunun 1 adedi saplı (Şek. 137) ve 6 adeti de kovanlı (Şek. 138-143) tütündedir.

18 adet okucunun 5 adeti iğneli (Şek. 144-148), 4 adeti kovanlı (Şek.149- 152), 6 adeti mahmuzlu (Şek.153-158) ve 3 adeti de 3 yapraklı namlulu (Şek.159-161) tütündedir.

61 adet takının (TABLO 13) 3 adeti küpe (Şek. 163-165), 2 adeti bilezik (Şek.166-167), 5 adeti yüzük (Şek.168-172), 3 adeti halhal (Şek.173-175) ve 48 adeti de iğnedir (Şek. 176-223).

48 adet iğne baş biçimlerine göre 12 grupta toplanır (TABLO 18): Damla başlı (Şek.177), Küre başlılar (Şek.178-181,183-186,188-190,192- 196,218), Yarım küre başlı (Şek.182), Basık küre başlı (Şek.187,217,221), Yassı başlı (Şek.206), Çift küre başlı (Şek.202), Mantar başlılar (Şek.191,201,216), Piramit başlılar (Şek.176,209-215), Küp başlı (Şek.205), Altıgen başlı (Şek.207), Haşhaş başlı (Şek.203), Yassı haşhaş başlı (Şek.222), Dilimli küre başlılar (Şek.197-200,219), Dilimli yassı başlı (Şek.220), Disk başlı (Şek.204), Ters koni başlı (Şek.208), Kıvrık başlı (Şek.223). Bazı iğnelerde baş altında ip deliği (Şek.209-223) bazılarında ise metal (Şek.194) veya kemik boncuk (Şek.221) yer alır. Disk başlı iğnenin başı siyah renk bir taştan, gövdesi de demirdendir.

17 adet madencilik zanaatı ile ilgili aletin (TABLO 19) 2 adeti pt kahp (Şek.225-226), 1 adeti taş master model (Şek.227), 3 adeti pt pota (Şek.228- 230), 7 adeti bileytaşı (Şek.231-237) ve 4 adeti de ponza zımparadır (Şek.238-241).

Sonuç olarak, bu proje çerçevesindeki araştırma sonucunda biraraya ge-tirilen maden sanatı ile ilgili eserlerin İTÇ H'den HÇ'a kadar 2700 yıllık geniş bir döneme ait silah, alet, takı örnekleri oldukları ve bunların daha önce bu bölgede bulunanlara katılması ile Orta Karadeniz Bölgesi'nin Anadolu madencilik sanatının gelişiminde rol oynamış bulunduğu özellikle Sinop- Durağan'daki zengin arsenik ve Merzifon-Bakırçay'daki bakır ve arsenik cevheri yataklarına sahip olmasından açıkça belli olmaktadır.

KISALTMALAR

Ağ : Ağırlık

GDÇ : Geç Demir Çağı

GTÇ : Geç Tunç Çağı

HÇ : Helenistik Çağ

Işın, M.A.
1998 "Sinop Region Field Survey". Anatolia Andqua VI, Paris: 95- 139

İTÇ : İlk Tunç Çağı

Kökten, K./Özgüç, N./Özgik, T.
1945 "1940-1941 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Samsun Bölgesi Kazıları Hakkında İlk Kısa Rapor". Belleten IX, Ankara: 361-400

M : Müzesi

OTÇ : Orta Tunç Çağı

Özgüç, T.
1948 "Samsun Hafriyatının 1941-1942 Yılı Neticeleri". III. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 393-419

1978 Maşat Höyük Kazılan ve Çevresindeki Araştırmalar, Ankara

KATALOG

ALETLER

DELİCİ

Basit

İTÇ II

001 97-083: İkiztepe, b.3515; SAMSUN M,kazı Tüm U 5.2 G 0.5 K 0.1 Ağ 2

002 98-130: İkiztepe, b.3569; SAMSUN M,kazı Tüm U 6 Ç 0.3

İTÇ II

003 4-164/1974: Kaledoruğu; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.6 Ç 0.4

OTÇ

004 4-176/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 6 K 0.3

005 A.79.18.53: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 11.4 Ç 0.4 (Res.19)

006 20-34/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 8.8 K 0.4

007 4-163/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.2 G 0.6 K 0.3

0084-185/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.3 Ç 0.4

Boğumlu

OTÇ

009 4-157/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 22.2 G 1.3 K 0.6 (Res.20)

010 A.79.18.29: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 17.1 G 0.9 Ç 0.5 (Res.21)

DİKİŞ İĞNESİ

OTÇ

011 4-187/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Gözü kırık U 7.4 Ç 0.2

012 4-188/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.7 Ç 0.2

013 2-3/81: ?; SİNOP M,satınalma Tüm U 8.4 Ç 0.4 (Res.22)

014 4-189/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.3 Ç 0.3

015 4-190/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.5 Ç 0.3

KALEM

OTÇ

016 01-1/76: Koçcuağaz Köyü, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 8.8 GIK 0.5

017 01-2/76: Koçcuağaz Köyü, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 8.8 G 0.5 K0.4

018 A.79.18.28: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 8.5 G 1 K 0.9 (Res.23)

KESİCİ

Tek Saplı

İTÇ II

020 97-097: İkiztepe, b.3526; SAMSUN M,kazı Kırık U 4 G 1.1 K 0.2 Ağ 3

İTÇ III

021 A.71.11.21: ?; AMASYA M,san nalına Tüm U 11.8 G 2.9 K 0.8 (Res.24)

OTÇ

022 4-169/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.2 G 1.4 K 0.2 (Res.25)

İki Saplı

OTÇ

023 4-173/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm Y5.3 U 11.6 K 0.5 (Res.26)

KESKİ

ince Uzun Gövdeli

İTÇ II

024 97-094: İkiztepe, b.3526; SAMSUN M,kazı Tüm U 17.5 G 0.6 K 0.5 Ağ 22 (Res.27)

İTÇ III

025 04-21/77: İkiztepe, yüzey; SAMSUN M,kazı Tüm U 16.2 G 1.4 K 0.9

026 04-22/77: İkiztepe, yüzey; SAMSUN M,kazı Tüm U 20.7 G 2.8 K 1.2

OTÇ

027 4-155/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 27.3 G 1.2 K 0.9 (Res.28)

Geniş Gövdeli

İTÇ III

028 Gülümser 56: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 12.9 G 4 K 1.1

029 01-4/75: ?; SİNOP M,satınalma Tüm U 12.5 G 3.6 K 1.1

030 08-1/1982: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 10.8 G 3.2 K 0.8

031 A.79.18.26: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 11.3 G 4.1 K 0.9 (Res.29)

032 09-12/1973: Oymaağaç, Vezirköprü; SAMSUN M,yüzey Kırık U 7 G 1.3 K 0.2

033 A.75.16.13: Harmancık-GöynücekjAMASYA M.satınalma Tüm U 12.5 G 2 K2 (Res.30)

034 A.75.16.12: Harmancık, Göynücek; AMASYA M.satınalma Tüm U 9.5 G 3.4 K 0.9

035 A.86.2.6: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 11.5 G 2.6 K 1.1

036 11-5/1992: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 23 G 2.8 K 0.7 (Res.31)

OTÇ

037 07-12/75: ?; SİNOP M.satınalma Tüm U 6.2 G 1.9 K 0.3

038 11-4/1992 ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 6.2 G 2 K 0.4

039 14-1/1984: ?; SAMSUN M,bağış Tüm U 10.5 G 3.1 K 0.6

040 A.81.10.31: ?; AMASYA M.satınalma Ensesi hasarlı. U 9.1 G 2.6 K 1

041 9-1/1995: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 10.4 G 3.4 K 0.4

042 A.79.2.10: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 8.8 G 1.6 K 0.8 (Res.32)

Kovardı

OTÇ

043 4-156/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 13 G 2 K 0.2

044 86.48.1: Zile; TOKAT M.satınalma Tüm U 16.4 G 2.5 K 1.2 (Res.33)

USTURA

İTÇ III

045 4-174/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 8.4 G 1.4 K 0.1

046 4-172/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 15.8 G 1.3 K 0.2 (Res.34)

047 20-33/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalmaTüm U 9.2 G 2.4 K 0.4 (Res.35)

OLTA İĞNESİ

İTÇ II

048 97-071: İkiztepe, b.3511; SAMSUN M,kazı Tüm U 2.7 K 0.3 Ağ 2 (Res.36)

ZIPKINUCU

İTÇ II

049 97-032: İkiztepe, b.3506; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.3 G 0.5 K 0.4 Ağ 10

İTÇ III

051 4-158/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 12.7 K 0.5 (Res.37) 052 4-160/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Kırık U 9.5 K 0.5

053 4-159/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 8.2 K 0.4

TIĞ

İTÇ III

054 4-175/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 11.7 Ç 0.4

TEL

İTÇ II

055 98-121: İkiztepe, b.3574; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.1 Ç 0.4

GEM

GDÇ

056 A.71.19.6: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 18.5 G 2.8 K 0.8 (Res.39)

ÇALPARA

Tutamaklı

İTÇ III

057 13-1/1984: Durağan, Sinop; SAMSUN M.satınalma Tüm Y7 Ç 10 K 0.3 (Res.40)

İp Delikli

GTÇ

058 12-2/1970: ?; SAMSUN M,satınalma Tüm Ç 4.6 K 0.2 (Res.41)

MÜHÜR

OTÇ

059 82.11.1: Turhal; TOKAT M,bağış Tüm Y2.7 Ç 2 K 0.8 (Res.38)

SİLAHLAR

BALTALAR

YASSI

İTÇ III

060 4-1/74: ?: SİNOP M.satınalma Tüm U 17.3 G 4.4 K 1.5

061 A.75.20.4: Merzifon; AMASYA M,satınalma Tüm U 14.4 G 4.4 K 1.7

062 A.97.1.1: Amasya; AMASYA M.satınalma Tüm U 17 G 4.6 K 1.1

OTÇ

063 4-166/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 14.6 G 2.4 K 0.5

064 Gülümser 89: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 15.3 G 4.5 K 0.7 (Res.42)

065 11-3/1992: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 21 G 5.6 K 2.2

066 Gülümser 90: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 8.4 G 5.7 K 1.2 (Res.43)

KOLCUKLU

Basit

OTÇ

067 A.75.20.3: Merzifon; AMASYA M.satınalma Tüm U 18.2 G 4.4 K 1.2 (Res.44)

068 A.72.6.2: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 14.5 G 4.2 K 1.3

069 26-7/76: Erfelek, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 9.8 G 4.5 K 0.8

070 11-1/1992: ?; SAMSUN M,satınalma Tüm U 12 G 5.5 K 0.7

071 Gülümser 91: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 13 G 5 K 0.6 (Res.45)

072 Gülümser 55: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Ensesi kırık U 14.5 G 3.6 K 0.9 (Res.46)

GTÇ

073 A.96.17.1: Tuzsuz köyü; AMASYA M.satınalma Ağzı kırık. U 17.4 G 9 K 0.9

074 A.73.23.22: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 13.6 G 6.2 K 0.7

075 A.73.23.23: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 12.8 G 3.8 K 0.9

076 15-1/83: Bülbül Köyü, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 8.2 G 3.9 K 0.6

077 10-l/88:Dibekli Köyü. Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 18.8 G 7 K 1.3

078 A.96.18.1: Esençay Köyü, Taşova; AMASYA M.satınalma Tüm U 15.1 G 7.2 K 0.9

079 A.75.5.1: Göynücek; AMASYA M.satınalma Tüm U 14.5 G 6 K 1.1 (Res.47)

080 4-1/81: Erfelek, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 16.7 G 6.4 K 1.4

081 A.73.23.21: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 14.6 G 5.5 K 1.1

082 A.90.2.2: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 14.8 G 5.7 K 0.8

083 11-2/1992: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 14.7 G 5.7 K 0.8

084 84.25.1: Tokat; TOKAT M.satınalma Tüm U 10.1 G 5.3 K 0.7 (Res.48)

085 A.79.11.40: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 16.3 G 5.5 K 1

İp Delikli

OTÇ

086 A.83.10.5: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 15 G 3.6 K 1.2 (Res.49)

087 4-165/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 13.2 G 3.6 K 1.3

088 A.79.11.41: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 8 G 2.9 K 1

SAP DELİKLİ

İTÇ III

089 A.74.11.1: Taşova; AMASYA M.satınalma Tüm U 13.9 G 3 K 1.7 (Res.50)

090 A.78.6.2: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 15 G 2.7 K 2.3 (Res.51)

091 A.74.10.1: Merzifon; AMASYA M,satınalma Ensesi kırık. U 7.7 G 3.1 K 2.9 (Res.52)

092 Lay 2: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 10.3 G 6.4 K 3 (Res.53)

093 A.73.23.24: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 10.4 Y5.1 K 2.3 (Res.54)

OTÇ

094 A.75.20.5: Merzifon; AMASYA M.satınalma Tüm U 10. G 4.7 K 2.6

095 A.77.8.1: Harmancık-GöynücekjAMASYA M.satınalmaTüm U 11.7 G 3.7 K 2.8 (Res.55)

096 4-2/81: Erfelek; SİNOP M.satınalma Kırık U 14.4 G 5 K 3.5 (Res.56)

GTÇ

097 A.97.2.3: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 13.9 Y5.3 K 3.6 (Res.57)

KAZMA BALTA

GDÇ

098 A.71.19.5 ve A.71.19.7: İmirler , Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 28.2 Y9.7 G 2.8 ve U 11.3 G 2.2 K 0.3 (Res.58)

HANÇERLER

Saplı

İTÇ III

099 A.79.18.27: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 10.2 G 2.5 K 0.4

1004-168/1974: Tekeköy Mezarlığı; SAMSUN M,kazı Tüm U 15.5 G 2.7 K 0.4

OTÇ

1014-170/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 11.9 G 2 K 0.2

102 4-171/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 11.1 G 2.3 K 0.4 (Res.59)

103 A.83.10.6: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 18.2 G 4.2 K 0.6 (Res.60)

104 A.88.4.11: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 25.4 G 5.9 K 1.1

Perçin Delikli

İTÇ III

105 A.71.11.20: AMASYA M,satınalma Kırık U 10.1 G 1.8 K 0.47

10617-1/82: Lala Köyü, Sinop; SİNOP M,satınalma Tüm U 22.6 G 2.7 K 0.2 (Res.61)

OTÇ

107 2-4/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 18.3 G 5.4 K 0.4 (Res.62)

108 19-30/74: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 21 G 4.5 K 0.6 (Res.63)

Kabzeli

OTÇ

10906-4/71: ?; SİNOP M,satınalma Tüm U 25 G 3.4 K 0.4 (Res.64)

110 A.72.6.3: ?; AMASYA M, satınalma Kabzenin ucu kırık. U 19.8 G 3.7 K 0.4 (Res.65)

GTÇ

111 A.93.1.1:?; AMASYA. M,satınalma Tüm U 36.5 G 9.2 K 1 (Res.66)

MIZRAKUCLARI

Saplı

İTÇ III

112 Gülümser 92: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 20.5 G 3.4 K 0.7

1131-1/1998: Cedit Mah, Samsun; SAMSUN M,satınalma Tüm U 37.5 G 4.4 K 1.1 (Res.67)

1141-2/1998: Cedit Mah, Samsun; SAMSUN M.saunalma Tüm U 37 G 4.3 K 1.1

Bağ Delikli

İTÇ III

115 06-2/71: ?; SİNOP M Tüm U 38.4 G 6.8 K 1.3 (Res.68)

116 A.71.11.18: ?; AMASYA M.satınalma Kırık U 31.8 G 5.4 K 0.7

117 A.71.11.19: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 19.5 G 4.3 K 0.9

118 A.78.5.2: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 19 G 3.9 K 0.7

119 A.96.13.1: Suluova; AMASYA M.satınalma Ucu kırık. U 20.9 G 5.3 K 0.9

OTÇ

120 06-3/71: ?; SİNOP M Tüm U 28.1 G 4.7 K 1 (Res.69)

121 2-3/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 19.7 G 4 K 0.5

122 2-2/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 17.2 G 3.4 K 0.3

123 11-1/70: Kız Öğretmen Okulu Sinop SİNOP M Tüm U 25.1 G 4.5 K 0.7

124 Lay 1:Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 24.5 G 4.7 K 0.5

125 07-1/81: Lala Köyü, Sinop; SİNOP M.satınalma Tüm U 17.2 G 3.1 K 0.6

Boğumlu

İTÇ III

126 01-1/1997: Hıdırellez, Bafra; SAMSUN M.satınalma Tüm U 21.2 G 3.6 K 1.4 (Res.70)

127 Gülümser 42: ?; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 37.7 G 3.5 K 1.5

100 128 A.84.2.1: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 37 G 3.8 K 2 (Res.71)

129 Ark.870: Dündartepe; KASTAMONU M,kazı Tüm U 26.4 G 3.2 K 1.9

130 07-1/1997: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 36.2 G 2.4 K 1.2

131 Gülümser 54: Samsun; ÖZEL KOLEKSİYON Tüm U 47.5 G 3 K 1.2 (Res.72)

132 A.78.25.3: ?; AMASYA M.satınalma Ucu kırık. U 27.8 G 3.9 K 1.9 (Res.73)

Teber Ağızlı

İTÇ III

133 01-1/1995: Karayonca-Terme; SAMSUN M.satınalma Tüm U 19.4 G 2.5 K 1 (Res.74)

Kovanlı

OTÇ

134 A.97.15.7: Kavak; AMASYA M,satınalma Kovanı ezilmiş. U 38.5 G 3.2 K 1.9 (Res.75)

13582.20.1: Zile; TOKAT M,satınalma Tüm U 15.8 G 2.3 K 0.5 (Res.76)

GDÇ

136 A.76.1.9: Taşova;AMASYA M.satınalma Kovan ağzı hasarlı. U 39.5 G 4.9 K1.1 (Res.77)

KARGIUCU

Saplı

Irçın

137 A.71.11.17: ?; AMASYA. M,satınalma Tüm U 40 G 1.2 K 1.1 (Res.78)

Kovanlı

OTÇ

138 19-32/74: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 15 G 1.6 K 0.4

13903-5/71: Sinop; SİNOP M,bağış Tüm U 14.1 G 2.1 K 1.2

140 82.20.2: Zile; TOKAT M,satınalma Tüm U 19.5 G 2 K 0.7 (Res.79)

14120-24/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 16.7 G 2.4 K 1.2

142 19-31/74: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 19.7 G 2.7 K 1.3

143 2-1/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 36.7 G 2.2 K 1.5

OKUCU

İğneli

İTÇ III

144 99-042: İkiztepe, b.3607; SAMSUN M,kazı Tüm U 7.5 G 2.6 K 0.3 (Rcs.80)

OTÇ

145 4-162/1974 : Dündartepe, SAMSUN M,kazı Tüm U 4.3 G 2 K 0.3 (Res.81)

146 84.20.19: Zile; TOKAT M,satınalma Tüm U 9.9 G 1.6 K 0.3 (Res.82)

147 A.74.31.62: ?; AMASYA M,bağış Tüm U 9.7 G 1.3 K 0.3 (Res.83)

GDÇ

148 10-14/1992: ?; SAMSUN M.saunalma Tüm U 6.8 G 1.3 K 0.6 (Res.84)

Kovanlı

OTÇ

149 4-161/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.7 G 0.9 K 0.9 (Res.85)

GDÇ

150 A.71.20.2: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 3.9 G 1.1 K 0.5

151 A.71.20.1: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 4.2 G 1.2 K 0.5 (Res.86)

152 A.71.20.3: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 3.8 G 1.1 K 0.6

Mahmuzlu

GDÇ

153 A.71.20.6: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 4.2 G 1.2 K 0.7

154 10-12/1992: ?; SAMSUN M,satınalma TümU 4.1 G 1.3 K 0.7

155 10-13/1992: ?; SAMSUN M,satınalma Tüm U 4 G 1 K 0.5

156A.71.20.4: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 4.1 G 1.2 K 0.5

157 A.71.20.7: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 4 G 1.1 K 0.5 (Res.87)

158 A.71.20.5: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 4.9 G 1.2 K 0.7 (Res.88)

Üç Yapraklı Namlulu

GDÇ

159 10-9/1992: ?; SAMSUN M.saunalma Tüm U 3.1 G 1 K 0.5

160 10-10/1992: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm U 3.2 G 1.3 K 0.6

16110-11/1992: ?; SAMSUN M,satınalma Tüm U 3.7 G 1.3 K 0.5 (Res.89)

KILIÇ

GDÇ

162 A.71.19.4: İmirler, Gümüşhacıköy; AMASYA M,bağış Tüm U 78.8 G 6.7 K0.8(Res.90)

TAKILAR

KÜPE

İTÇ III

163 97-133: İkiztepe, b.3523; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 1 K 0.3 Ağ 1.5

İTÇIII

1644-195/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 3 K 0.3

165 4-193/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 2.1 K 0.3

BİLEZİK

İTÇ III

166 4-196/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 4.7 K 0.4

167 76.76.128: Ulutepe, Turhal; TOKAT M,kazı Tüm U 14.5 G 5.7 Ç 0.4 (Res.91)

YÜZÜK

İTÇ III

168 98-058: İkiztepe, b.3560; SAMSUN M.kazı Tüm Ç 1.2 K 0.2

169 98-084: İkiztepe, b.3557; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 2.5 K 0.6 İTÇ III

1704-194/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 1.9 K 0.4

171 99-023: İkiztepe, b.3618; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 2.3 K 0.3

GDÇ

172 3-6/1971: Adatepe Köyü, Vezirköprü; SAMSUN M.satınalma Tüm Ç 1.9 K 0.2 (Res.92)

HALHAL

İTÇ II

173 98-053: İkiztepe, b.3560; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 10.6 K 1.2 (Res.93)

174 98-054: İkiztepe, b.3560; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 10.9 K 1.4

175 11-7/1992: ?; SAMSUN M.satınalma Tüm Ç 8.8 K 0.5

İĞNE

İTÇ III

176 99-014: İkiztepe, b.3603; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.9 Ç 1.1 (Res.94)

OTÇ

177 4-184/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 8.3 Ç 0.5

17811-2/70: Kız Öğretmen Okulu, Sinop; SİNOP M,kazı Tüm U 10.1 Ç 0.2

179 A.79.18.38: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 9.5 Ç 0.3

180 20-23/75: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.saunalma Tüm U 5.3 Ç 0.2 G 0.6

181 4-182/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 8.4 Ç 0.8

182 4-183/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 5.8 Ç 0.5

183 20-18/75: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 11.1 Ç 0.5 G 1.3

184 19-37/74 : Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.saunalma Tüm U 11.1 Ç 0.6 G 1.1

185 20-16/75: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 16.5 Ç 0.6 G 1.4

186 02-10/73: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 16 Ç 0.7 G 1.7 (Res.95)

187 02-16/73: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 10.9 Ç 0.3 G 1.3

188 20-17/75: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 10.9 Ç 0.5 G 1.4

189 20-14/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 26.8 Ç 0.6 G 2.2

190 02-11/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 15.4 Ç 0.5 G 1.4 (Res.96)

191 20-15/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 15.1 Ç 0.6 G 2.1 (Res.97)

192 A.71.11.23: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 11.3 G 0.9 Ç 0.3

193 A.77.23.2: Terziköy; AMASYA M,satınalma Tüm U 6.1 G 1.5 Ç 0.3

194 A.79.18.35: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 11.8 Ç 0.4 (Res.98)

195 A.79.18.31: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 12.6 Ç 0.3

196 19-39/74: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 9.4 Ç 0.3 G 0.8 (Res.99)

197 20-22/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Kırık U 7.7 Ç 0.5 G 1.1

<198 02-21/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Kırık U 8.1 Ç 0.3 G 0.8 (Res.100)

199 02-18/73: Hıdırh Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 8.7 Ç 0.3 G 0.9

200 4-177/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 6.8 Ç 1.2

201 A.79.18.30: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 14.9 Ç0.4

202 A.79.18.52: ?; AMASYA M.satınalma Tüm U 11.6 Ç 0.4 (Res.101)

203 A79.18.50: ?; AMASYA M,satınalma Tüm U 8.9 Ç 0.3 (Res.102)

204 01-2/74: ?; SİNOP M,bağış Tüm U 11.4 K 0.4 G 2.2 (Res.103)

205 4-181/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 9.7 Ç 0.7

206 4-186/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 8.2 Ç 0.6

207 4-180/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Kırık U 5.8 Ç 1.1

208 02-26/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Kırık U 4.9 Ç 0.5 G 1.3 (Res.104)

İp Delikli

OTÇ

209 19-38/74: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 9.5 Ç 0.3 G 0.9

210 20-20/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 10 Ç 0.3 G 0.8

211 02-13/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M,satınalma Tüm U 12.2 Ç 0.5 G 1.2

212 02-9/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 13.9 Ç 0.3 G 1.1

213 02-15/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 11.3 Ç 0.4 G 0.8

214 02-20/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 10.1 Ç 0.3 G 0.9

215 20-21/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 9.8 Ç 0.3 G 0.8

216 02-8/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 13.8 Ç 0.5 G 1.6 (Res.105)

217 02-12/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 12.5 Ç 0.5 G 1.6

218 02-14/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 11.7 Ç 0.5 G 1.6

219 02-19/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 8.4 Ç 0.4 G 1 (Res.106)

220 20-19/75: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 12.3 Ç 0.5 G 1.1 (Res.107)

22102-17/73: Hıdırlı Köyü, Gerze; SİNOP M.satınalma Tüm U 10.9 Ç 0.4 G 1 (Res. 108)

222 4-191/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 12.2 Ç 0.3 (Res.109)

223 4-192/1974: Dündartepe; SAMSUN M,kazı Tüm U 10.1 Ç 0.3 (Res.110)

DİSK

HELENİSTİK ÇAĞ

224 97-038: İkiztepe, Yüzey; SAMSUN M,kazı Tüm Ç 5.4 K 1.2 Ağ 42

MADENCİLİKLE İLGİLİ ALET

KALIP

OTÇ

225 01-15/93: Tedigüntepe, Bafra; SAMSUN M,yüzey Kırık U 5.1 G 5.2 K 4.5 (Res.111)

226 07-12/73: Gölköy, Vezirköprü; SAMSUN M.satınalma Tüm U 14.2 G 6 Y 4.4 (Res.112)

MASTER MODEL

İTÇ III

227 4-211/1974: Kaledoruğu; SAMSUN M,kazı Tüm U 16 G 3.2 K 1.7 (Res.115)

POTA

İTÇ II

228 98-033: İkiztepe, b.3558; SAMSUN M,kazı Tüm Y6.3 G 5.9 K 1.8 (Res.113)

229 99-201: İkiztepe, b.3637; SAMSUN M,kazı Kavrulmuş Y7.1 G 7.8 K 1.1

230 99-176: İkiztepe, b.3632; SAMSUN M,kazı Kırık U 6.4 G 4.6 K 1.1 (Res.114)

BİLEYTAŞI

İp Delikli

İTÇ II

231 97-123: İkiztepe, b.3521; SAMSUN M,kazı Kırık U 5.5 G 1.5 K 0.9

23299-122: İkiztepe, b.3622; SAMSUN M,kazı Parça U 6.4 G 1.9 K 1 (Res.116)

233 97-106: İkiztepe, b.3516; SAMSUN M,kazı Kırık U 5.2 G 2.5 K 0.9

İTÇ III

234 99-044: İkiztepe, b.3609; SAMSUN M,kazı Kırık U 8.6 G 2.6 K 1.2

Basit

İTÇ III

235 99-034: İkiztepe, b.3607; SAMSUN M,kazı Kırık U 23.5 G 2.6 K 1.9 (Res.117)

236 99-065: İkiztepe, b.3613; SAMSUN M,kazı Parça U 6.3 G 2.8 K 1.7

23799-041: İkiztepe, b.3607; SAMSUN M,kazı Kırık U 13.2 G 3.5 K 1.9

ZIMPARA

İTÇ II

238 97-126: İkiztepe, b.3521; SAMSUN M,kazı Tüm Y7 G 6.7 K 4.2

23997-129: İkiztepe, b.3521; SAMSUN M,kazı Tüm Y7.9 G 5.1 K 3.3

240 97-066: İkiztepe, b.3509; SAMSUN M,kazı Tüm Y7.5 Ç 4.6 K 3.6 (Res.118)

241 98-085: İkiztepe, b.3568; SAMSUN M,kazı Tüm Y7.7 G 6.1 K 3.8

Dipnotlar

  1. Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonunca desteklenmiştir: Proje No 935/ 090597
  2. Bu dönem kazı çalışmalarına heyet üyesi olarak Arş.Gör. Şevket Dönmez ile İstanbul Üniversitesi stajyer lisans öğrencileri Burhan Gülkan, Altınay K.Erdem, Nalan İçöz, Elif Özdursun, Dilek Çavdar, Neval Akyol, Esra Ceylan, Ali Bingöl, Mutlu Dinçer, Aslıhan Yurtsever, Mine Kuzu, Begüm Saltık, Derya Tanış, Ayşe Önder ve Türkan Aktoprak katıldı. Bakanlık uzmanı olarak Samsun Müzesi araştırmacılarından Emine Yılmaz kazıda görev aldı.
  3. Ö.Bilgi: “Metal Objects from İkiztepe-Turkey". Beitràge zur Allgemeinen und Vergleichenden Archâologie 6, Bonn 1984: 31-96; “Metal Objects from İkiztepe-Turkey". Beitràge zur Allgemeinen und Vergleichenden Archâologie 9-10, Bonn 1990: 119-219; “İkiztepe’den Ünik Bir Hançer", Belleten LI, Ankara 1987: 1109-1115; “1974 ile 1986 Kazı Dönemlerinde Bulunan Tunç Silahların Işığı Altında İkiztepe'nin Önasyadaki Yeri". X. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1990 Cilt I: 70-77
  4. Yüzey araştırmasına heyet üyesi olarak Arş.Gör. Şevket Dönmez ile desinatör Burhan Gülkan katıldı. Bakanlık temsilcisi olarak Samsun Müzesi araştırmacılarından Emine Yılmaz görev aldı.
  5. Samsun Müzesi'ndeki çalışmalarda her türlü yardımı sağlayan Müdür Mustafa Akkaya ile Müze AraşUrtnacısı Uğur Terzioğlu’na teşekkür ederim.
  6. Bu kazılarda ele geçipte Yayınlarımamış bulunan metal eserleri incelememe izin veren hocalarım Nimet ve Tahsin Özgüç'e teşekkür ederim.
  7. Kızıllan, Z. 1992: "Samsun Bölgesi Yüzey Araştırmaları 1971-1977". Belleten LVI, Ankara: 213-241 Şek.17
  8. Özgûç 1948: Lev.IV.8
  9. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXXI,12
  10. Kökten/Özgüç/Özgûç 1945: Lev.LXXI.l
  11. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXVI.l ve Lev.LXXI,2
  12. Özgûç 1948: Lev.1,2 ve Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXXI,4
  13. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXVl,2
  14. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXXI,3
  15. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXXI,7
  16. Özgûç 1948: Lev.1,10
  17. Özgûç 1948: Lev.1,11
  18. Kökten/Özgûç/Özgüç 1945: Lev.LXXI,5
  19. Özgûç 1948: Lev.1,12
  20. Özgûç 1948: Lev.1,14
  21. Özgûç 1948: Lev.1,13
  22. Altanatolisches Metallhandwerk, Neumunster 1994: 205 Taf.36,1 AMüller-Karpe
  23. Sinop Müzesi'ndeki çalışmalarda her türlü yardımı sağlayan Müdür İsmail Tadıcan ile Müze Araşurmacısı Fuat Dereli'ye teşekkür ederim.
  24. Işın 1998: P1.28
  25. Işın 1998: P1.28
  26. Özel koleksiyonunu incelememe açan ve söz konusu eseri burada yayınlamama izin veren Yurdagün Gülümser'e teşekkür ederim.
  27. Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonunca desteklenmiştir: Proje No 1083/010598
  28. Bu dönem kazı çalışmalarına heyet üyesi olarak Arş.Gör. Şevket Dönmez, desinatör arkeolog Burhan Gülkan ile İstanbul Üniversitesi stajyer lisans öğrencileri Esra Ceylan, Ali Bingöl, Begüm Salak, Derya Tanış, Ayşe Önder, Murat Türkteki, Demet Türkmen, Işıl Kayı, Pınar Bayar, Umut Turunçoğlu, Nergis İper ve Gülbin Söğütlüoğlu kaüldı. Bakanlık uzmanı olarak Samsun Müzesi araşurmacılarından Şükran Atalar kazıda görev aldı.
  29. Yüzey araştırmasına heyet üyesi olarak Prof.Dr. Hadi Özbal, Arş.Gör. Şevket Dönmez, yüksek lisans öğrencisi desinatör-arkeolog Burhan Gülkan ile stajyer lisans öğrencisi Murat Türkteki katıldı. Bakanlık temsilcisi olarak da İstanbul Arkeoloji Müzeleri araştırmacılarından Ali Önder araştırmada görev aldı.
  30. Bu dönem çalışmalarında da yardımlarını esirgemeyen Müdür Mustafa Akkaya ile Müze Araştırmacısı Uğur Terzioğlu'na teşekkür ederim.
  31. Işın 1998: P1.28
  32. Işın 1998: P1.28
  33. Işın 1998: P1.28
  34. Amasya Müzesi'ndeki çalışmalarda her türlü yardımı sağlayan Müdür Ahmet Yüce ile Müze Araştırmacısı Celal Özdemir'e teşekkür ederim.
  35. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.80 Lev.68,5
  36. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Lev.69,3
  37. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Lev.69,6
  38. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.81 Lev.68,4
  39. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.76 Lev.68,3
  40. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.83
  41. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Ö.Bilgi: "Some Unstratified Metal Weapons from the East Anatolian Museums". Between The Rivers and Over The Mountains, Roma 1993: 601-604 Fig.l
  42. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Lev.69,4
  43. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.87 Lev.70,1
  44. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.89 Lev.70,2
  45. Daha önce yayımlanmıştır, bkz. Özgüç 1978: Şek.9O Lev.70,3
  46. Daha önce yayımlanmışür. bkz. Özgüç 1978: Lev.70,5
  47. Bu 10 metal eser dışında yine yasa dışı kazılar sonucunda elde edilmiş olup müzeye mü¬sadere yoluyla gelmiş okuçları bu çalışma kapsamına alınmadı. Aynca, bu bölgedeki Taşova-Ladik'de yer aldığı söylenilen tahrip olmuş ikinci bir mezarda ele geçmiş okuçları da yine bu çalışmaya dahil edilmedi, bkz. V.Ünal: Zwei Grâber eurasischer Reiternomaden im nördlichen Zentralanatolien". Beitrâge zur Allgemeinen und Vergleichenden Archâoloschie 4, Bonn 1982: 65-81
  48. Tokat Müzesi'ndeki çalışmalarda her türlü yardımı sağlayan Müdür Birsen Özcan'a teşekkür ederim.
  49. Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonunca desteklenmiştir: Proje No 1250/ 050599
  50. Bu dönem kazı çalışmalarına heyet üyesi olarak Arş.Gör. Şevket Dönmez, desinatör arkeolog Burhan Gülkan, arkeolog Hilal Kömbe ve antropolog Nuran Salar ile İstanbul Üniversitesi stajyer lisans öğrencileri Murat Türkteki, Işıl Kavı, Pınar Onataslan, Peyman Saygınöz, İpek Bilgi, Faruk Demirci, Nergis İper ve Gülbin Söğütlüoğlu kauldı. Bakanlık uzmanı olarak Niğde Müzesi araştırmacılarından Mahmut Altuncan kazıda görev aldı.
  51. bkz. “Samsun-Amasya-Tokat İlleri Yüzey Araştırması". XV. Arkeometri Sonuçlan Toplantısı, Ankara 2000: 47-54 (24 - 28 Mayıs 1999) H.Özbal/A.Adriaens/ B.Earl/B.Gedik Kültür Bakanlığı Yayını
  52. bkz. Coğrafya, Anadolu Kitap XII, İstanbul 1987 Strabon (Çeviren A. Pekman) Arkeoloji ve Sanat Yayınları
  53. 997 yılındaki incelememden sonra özel koleksiyonuna yeni katmış olduğu bu eserleri de burada yayınlamama izin veren Yurdagün Gülümser’e bir kez daha teşekkür ederim.
  54. Özel koleksiyonundaki eserleri görmeme ve burada ikisini yayınlamama izin veren Tayfun Lay’a teşekkür ederim.
  55. Araştırma projesinin gerçekleşmesinde büyük katkıları bulunan başta yardımcı araştırıcı Dr. Şevket Dönmez olmak üzere heyet üyeleri ile araştırma izinlerini sağlayan Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne, gerekli alt yapı desteği ve izinleri sağlayan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanlığı’na, bürokratik işlemlerde yardımcı olan Bafra Kaymakamlığı’na ve ellerinden gelen her türlü yardımı esirgemeyen Samsun Müzesi Müdürlüğü’ne içten teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, bu araştırmanın yayına hazırlanmasında büyük emeği geçen Dr. Şevket Dönmez ile desinatör-arkeolog Burhan Gülkan'a içten teşekkür etmeyi bir borç bilirim.

Şekil ve Tablolar