ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

Şadan Karadeniz

Anahtar Kelimeler: Ignaz Goldziher, İslam Teolojisi, Hukuk, İslam Bilginleri

GOLDZİHER IGNAZ: Inlroduclion lo Islamic Theology and Law. New Jersey, Princeton, Princeton University Press, 1981. XV + 302 s.

A IV 5722

1850-1921 yıllan arasında yaşamış, zamanının önde gelen Islâm bilginlerinden biti olan ünlü Macar tarihçisi Ignaz Goldziher'in bu eseri, onun, başlangıçla, 1906 yılında, Amerika'da vermeyi tasarlamış olduğu altı konferanstan oluşmaktadır.

Tanınmış tarihçi Bernard Lewis, kitaba yazdığı önsözde, eseri oluşturan konferansları, yazıldıkları dönemin bir ürünü olarak değerlendirmektedir. Lewis, Goldziher'in, Theodor Nöldeke ve Christian Snouck Hurgronje ile birlikte, o dönemin büyük İslâm bilginlerinden biri olduğunu vurgulamakta: ancak çoğunlukla ayrıntılara değgin konularda. Goldziher'in zamanından bugüne değin bulunmuş olan yeni kanıtların ve sonraki araştırmaların ışığı altında düzeltmeler yapılması gerektiğini: bununla birlikte, bunların anlatım biçimlerinden pek öteye geçmediğini belirtiyor. Bundan başka, Lewis, günümüzde Batı’lı yazarların İslâm ya da Asya ve Afrika ile ilgili başka konularda yaptıklarının tersine, Goldziher ve çağdaşlarının. Müslüman okuyucuları düşünmelerine gerek olmadığım belirtiyor.

Gene önsözde belirtildiği gibi, Ignaz Goldziher, 16 Mayıs 1906'da Günce'sine, "Amerika" dan Din Tarihi Konferansları Derneği için sekiz üniversitede, İslâm tarihi konusunda altı konferanstan oluşan bir dizi konferans vermek için bir çağrı” aldığından söz eder. Bir yılı biraz, aşkın bir sürede tamamlanmalarına karşın, bu konferanslar, yazara "bölük bölük” gönderilen İngilizce çevirilerin, “çok kötü" olması ve kendisinin "ciddi olarak hastalanması" nedeniyle gerçekleştirilememiştir. Eser 1910 yılında, Almanca, Vorlesungen über den İslam adıyla yayımlandı. Daha sonra, 1911’de Rusça, 1912'de Macarca, 1920’de Fransızca, 1946’da Arapça ve 1951'de İbranice çevirileri yayımlandı. 1917'de Yale Üniversitesi Basımevi'nce yayımlanan (olasılıkla, yazarın sözünü ettiği) İngilizce çeviri, yazarın isteğiyle yayımcı tarafından geri alındı. Uzun bir aradan sonra ilk kez, bilimsel ve doğru bir İngilizce ile, 1979’da Princeton Üniversitesi Yayınevi tarafından yayımlandı.

Lewis, imparatorluk ve misyon çağında yetişmiş olmasına karşın Goldziher'in eserlerinde bu iki öğenin hiçbirine rastlanmadığını, tersine, İslâm’ı, onu dışarıdan ya da içeriden çarpıtmak yahut yıkmak isteyenlere karşı savunduğunu ve kendi kutsal kitaplarının ve inançlarının kutsal niteliğini korurken, Müslümanlara karşı sert eleştiriler yönelten tck-yanlı Hıristiyan akılcılığına karşı çıktığını belirtiyor; bu davranışta Goldzihcer’in Yahudi köken ve öğreniminin etkisi olduğunu öne sürüyor.

Lewis, kitabı, "kavrayış, yapı ve serim bakımından bir başyapıt” olarak niteliyor ve Goldziher'in konferanslarının, daha sonra, bazıları büyük değer taşıyan İslâmiyet'le ilgili birçok eserin yayımlanmasına karşın eşsiz olduklarını belirtiyor.

Hemen hemen tümüyle birincil kaynaklara dayanan konferanslar, İslâm dininin ve İslâm kültürünün belli başlı yönlerini ele almaktadır: Muhammed ve Kur’an; kutsal İslâm yasası (mecelle); İslâm teolojisinin ilkeleri; çilecilik ve sufilik; İslâm mezhepleri ve modern çağlardaki gelişimler.

Yeni araştırmaların ışığı altında, yazarın bazı görüşlerini açıklığa kavuşturmak ya da düzeltmek için kitaba ayrıca notlar eklenmiştir.

Kitabın içindekiler şunlardır: Giriş (VII-XV).- Çevirenin Notu (XV).- I. Muhammed ve İslâmiyet (I).- II-Yasanın Gelişimi (31).- III-Dogmatik Teolojinin Gelişimi (67).- IV. Çilecilik ve Sufilik (116).-V-Mezhepler (167).-VI. Daha Sonraki Gelişmeler (230).-Bibliyografya (269).-Dizin (297).

Tezkiral-u'ş-Şu'ara’,Cihangir Han (ed. ‘Abd ül Gani Mirzoyef). Karçi, Institute of Central and West Asian Studies, 1976.

A- IV 4035

Bu kitap, Pakistan'daki Orta ve Batı Asya Araştırmaları Kurumu'nca yayımlanmıştır. 1971 yılında kurulmuş olan Kurum’un amacı, Pakistan halkı ile Orta ve Batı Asya halkları arasında ikibin yıldan bu yana süregelen yakın kültürel ve etnik bağlarla ticaret, kültür, dil ve inanç bağlarını göz önünde bulundurarak, Orta ve Batı Asya ile ilgili tarih, felsefe, edebiyat, güzel sanatlar, arkeoloji, kültür, toplumsal ve ekonomik kurumlarla ilgili araştırmaları düzenlemek ve geliştirmektir. Kurum’un yayınlan arasında, özgün metinler, çeviriler ve monografiler yer almaktadır. Bu kitap, Farsça metinler dizisinde yayımlanmıştır.

Moğol İmparatoru Cihangir Han’ın yaklaşık 1001-2 (1593-94) tarihinde tahta çıkmadan önce derlediği bu eserini, ‘Abd ül Gani Mirzoyef yayıma hazırlamış olup, kitapta Sayyed Hosameddin Raşidî’ nin bir önsözü yer almaktadır.

Hâtırâl-ı Mutribî, Şamarkandî, (ed. ‘Abd ül Gani Mirzoyef). Karaçi, Institute of Central and West Asian Studies, 1977.

A IV 4036

Orta ve Batı Asya Araştırmaları Kurumu’nun Farsça metinler dizisinde yer alan bu eser. Dr. Mahmud ül Haşan Sıddık’ın bir giriş yazısıyla, Sayyed Hosamuddin Raşidi’nin önsözünü kapsamaktadır. Eserin girişinde, M. H. Sıddık, Mutribî al-Asam al-Samarkandi’nin, Târik-i Cahângîn adlı eserinin, bir süre, 16 ve 17. yüzyıllarda yazılmış sayısız Tazkira’lardan yalnızca biri olarak bilindiğini, (yanlış olarak Tarik-i Cahöngiri olarak adlandırılan) bu Tazkirâ'nın bilinen tek nüshasının, Hindistan Ofis Kitaplığı’nda bulunduğunu, eserden, Ethe’nin Katalog’unda (ii, No. 3023) kısaca söz edildiğini, C. A. Storey’nin, Persian Literature (C. 1. Böl. 2, s. 814, No. ııı8)’da, Ethe’nin yanılgısını yinelediğini belirtmekte; daha sonra Rus Akademisyeni Prof. Addül Gani Mirzoyefin eserin başlığını, doğru olarak, Mutribî’nin kendisinin (s. 3, 193, 223’te) belirttiği gibi, Nusha-yi Zeba-yi Cahangîr olarak okumakla kalmayıp, gerek yukarıda adı geçen eserin, gerekse, Mutribî’nin, Tazkirat’üş-şu'ara' adlı eserinin bazı yönlerine ışık tuttuğunu belirtmektedir.

Prof. Miryozef, Nusha-i Zeba'nın, üç ayrı konuyu kapsadığını, bu nedenle de üç ayrı eserden oluştuğunu öne sürmektedir: ana bölümü oluşturan Tazkira, Moğol imparatoru Cihangir Han'a sunulmak üzere yazılmış, esere, Mutribi'nin kendisi tarafından Nüsha-yi Zeba-yı Cahângîr adı verilmiştir; ikinci bölüm Hatima(Sonuç) bölümü olup, Mutribî’nin, Cihangir Han’la buluşmalarını ve söyleşilerini kapsar; Prof. Mirzoyefin bu kitap için önerdiği Hatırat ve Mulâkat başlığı, Hâtırat-ı Mutribî olarak kısaltılmıştır. Bu bölümde yirmi dört ayrı olay anlatılmakla birlikte, Moğol tarihine, Moğolların Orta Asyalı kökenlerine, edebî geleneklerine, kültürel değerlerine ağırlık verilmekte; o dönemde yaşam ve topluma ve Moğol Sarayı’nda olup bitenlere de kısaca değinilmektedir. Üçüncü bölümü oluşturan Tazkirat üş-şu'ara-yi-Cahângir, Cihangir Han’ın tahta çıkmadan önce derlediği, Hindistan, İran ve Maveraünnehir’li seksen bir şairden bazı örnekleri kapsamaktadır.

Sonuç olarak, bu kitabın başlığı olan Hâtırat ile Cahângir'in Tazkırâ'si iki ayrı eseri temsil etmekte olup, Mutribî tarafından Nusha-yı Zeba’ya eklenmişlerdir.

de CARCARADEC, Marie: Mural Ceramics in Turkey. İstanbul, Redhouse Press, 1981. 114 s. 42 res.

A IV 5784

Marie de Carcaradec'in James Conlon tarafından Fransızca aslından İngilizceye çevrilmiş olan Selçuk ve Osmanlı duvar çinilerine ilişkin bu eseri, konuya ilgi duyan ortalama bilgi düzeyindeki okuyucuların da - belki daha çok onların - okuyacakları bir el-kitabı olarak nitelenebilir.

Kitabın birinci bölümünde, seramiğin kökenlerine ilişkin bilgi verilmekte; daha sonraki bölümlerde Selçuklu ve Osmanlı çinileri üstünde durulmaktadır.

Kitabın içindekiler şunlardır: /. Bölüm: Kaynaklar (3).- II. Bölüm: Selçuk Türkleri (5).­///. Bölüm: Selçuk Sanatı (8).-IV. Bölüm: Selçuk Seramikleri (10): Teknikler (to).- Harç Tekniği (10).- Seramik Mozayıklar (11).- Parlak Kenarlı Seramikler (11).- Kalıplı Kabartmalar (11).- Renkler ve Boyama (12).- Desenler (13).- Rumi ya da Zoomorfık Desenler (14).- Hatayi Desenleri.-Geometrik Desenler (14).- Arabesk (14).- Kaligrafi (14).- Atölyeler (16).- V. Bölüm: Selçuk Anıtları (17).- Konya (17).-Kayseri (23).-Sivas (24).- Tokat (27).- Amasya (27).- Malatya (28).- Akşehir (30).- Çay (32).- Afyon (33).- Ankara (34).- 17. Bölüm: Beylikler Döneminde Seramik (36).-Birgi (37).-Karaman (38),-Kâzım Karabekir (39).-FZZ. Bölüm: Osmanlı Türkleri (40).- Vlll. Bölüm: Osmanlı Sanatı (42).- IX. Bölüm: Osmanlı Seramikleri (43).- Motifler (43).- Hatayı Motifleri (44).- Rumî Motifleri (44).- Hayvan Motifleri (44).- Geometrik Desenler (45).- Kaligrafi (45).- Gerçekçi Çiçek Motifleri (45).- Kompozisyon (47).-Atölyeler (48).X. Bölüm: Osmanlı Anıtları (52).- 15. Yüzyılda Osmanlı Beyliği (52).- Bursa (52).- Edirne (60).- İstanbul (62).-Osmanlı İmparatorluğu (1500-1550) (64).- İstanbul (64).- Geçiş Dönemi (1550-1560) (65).-İstanbul (68).-Edirne (76).-Bursa (78).-Adana (78).- Manisa (79).-Gerileme: 17 - 19. Yüzyıllar (79).-17 Yüzyıl (79).-İstanbul (81).-18 ve 19 Yüzyıllar (85).- XI. Bölüm Seramiğin Dönem ve Kökeni Nasıl Belirlenir (87).- Dönemlere Göre Türk Çinileri (Şema) (88).-Sözlük (98).-Fotoğraflar (100 ve 101 sayfalar arasında).- Fotoğrafların Açıklaması (101).-Resimler (105).-Resimlerin Açıklaması (112).-Haritalar (t 15).-Türkiye (115).-İstanbul (116).-Açıklama (117).-Kaynakça (118).- Dizin (120).

Jubiilee Volume of the Orienlal Collection(Ed. Eva Apor). Budapeşte, Macar Bilimler Akademisi, 1978. 224 s.

A-IV/3334

Bu kitap, Oriental Collection of the Hungarian Academy of Sciences (Macar Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Kolleksiyonu)’nun kuruluşunun 25. yılı dolayısıyla hazırlanmıştır. Aralarında dünyaca ünlü doğubilimcilerin de bulunduğu, çeşitli ülkelerden onsekiz bilim adamının incelemelerinden oluşmaktadır. Bunların onikisi İngilizce, biri Rusça, üçü Fransızca, ikisi Almancadır.

Kitap şu yazılardan oluşmaktadır: L. LIGETI: La bibliotheque de l’Academie et les etudes orientales (7).- N. Ayzenştayn (Moskva): O jiznennoy kontseptsii Djelyak’ eddina Rumi (Po materialam “jitiy” Ahmeda zflyaki) (23). E. APOR: Sândor Kegi’s Beguest and the Persian Manuscripts in the Oriental Collection (35).- L. BEŞE: On the Mongolian and Manchu Collections in the Library of the Hungarian Academy of Sciences (43)-I.ECSEDY: Historical Time and Mythical History in Ancient China (61).- A. FODOR:

The Use of Psalms in Jewish and Ghristian Arabic Magic (67).- J. HARMATTA: Sir Aurel Stcin and the Datc of the Sogdian "Ancient Letters” 73:.- G. HAZAI: “Tarih-i Ungurus" - cine Handschrift aus der Bibliothek der Ungarischen Akademie der Wsscnschaften (89).- A. HORVATH: Turkish Manuscripts in the Oriental Collection of the Library of the Hungarian Academy of Sciences (95).- T. I VAN VI: On the Lingııistic Methods of I. Goldziher (105).- L. KAKOSY: Zcus - Amun (111).- ZS. KAKUK: Ignâc Kunos' Nachlass in der Orientalischen Sammlung der Bibliothek der Ungarischen Akademie der \Vissenshaftcn (1I5).-G. KARA: De l'oniromancie mongole (127).- L. LORINCZ: Heracles in Mongolia? (151).- A. RONA-TAS: An Unpublished Chuvash VVordlist in the Library of the Hungarian Academy of Sciences 159!.- A. SCHEIBER: The Kaufmann-Gcnizah: Its Importancc for the World ofScholarship (175).- G.E. WE1L (Nancy): Un fragmcnt de la Massorah Magna du Targum du Pentateu<|uc dans la collcctions D. Kaufmann da Budapest (Ms. K. G. 592 B. M6) (189). -Gy. VOJTILLA: Sir Aurel Stcin's Kashmirian Mâhâtmya Golleetion in the Library of the Hungarian Academy of Sciences 215).

REVAULT, Jacques: L'Abitation Tunisoise, Pierre, Marbre el Fer dans la Conslruction el le Decor. Paris. Editions du Centre National de la Rccherche Scientifiqe, 1978. 317 s. 154 resim.

B/8244

Tunus Tarihinin Arap, Berberi, Türk gibi çeşitli dönemlerinde yapılmış evleri konu edinen, bu büyük boyutlu, büyük oylumlu kitap, birçok resim ve fotoğraflarla donatılmış bulunmaktadır.

Kitabın giriş bölümünde, Tunus kenti, konumu. Tunus'un tarihçesi, yapı teknikleriyle ilgili bilgiler verilmekte; daha sonra, taş ve mermer yapılar, bunların süsleri, demir işçiliği konuları, geniş ve ver yer ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır.

Kitabın içindekiler şunlardır: ÖNSÖZ (11).- GİRİŞ (13).- Tunus, Kent, Kenar Mahalleleri ve Dolaylan 15 .- Tarihçe (17).- Hafsîler yönetiminde Tunus (XIH-XV1. yy.)- Türklerin Egemenliği (XVI. yy.)- Muradı Beyleri (XVII. yy.)- Hüseyni Beyleri (XVHI-XIX. yy.)- lapı ve süsleme tekniklerinin kökeni ve evrimi (25).- Roma ve Bizans dönemlerinde yapı-Bizans teknikleri - Müslüman mimarisi ve Frikya teknikleri - Ağlabi dönemi, IX. yy.- Fatımî ve Senhâcî dönemi, X - XII. yy.-Muvahhidî-Hafsi dönemi, XII - XIV. yy.-Taş ve mermer süsleme (IX - XV. yy.)- Bizans sanatının etkisi - Aglebiler zamanında yontu süslemeler IX. yy.;- Fatımî ve Ziri süslemeleri (X - XII. yy.)- Hafsîler zamanında süsleme (XII - XVI. yy.)- YAPI( 45)- Bir yapı taslağının hazırlanması - Malzeme - İşgücü - İşin başlaması - Temeller, sarnıç, mahzen dâmüs), duvarlar - Zemin kat, tonozlar, kemerler - teraslar - Damlar - Kat - Sıva ve ağartma - Ev ve eklentilerin süslenmesi - Avlu (Wüst el-dâr)- Duvarlar, kaplamalar ve efriz - Seramik - Alçıdan yontulmuş süs eşyası - Tonoz ve tavanlar - Tonoz süslemeleri - Tavan süslemeleri - Taş ve mermer - Kapı, pencere, sarnıç ve kuyu çerçeveleri- Tahta. Kapılar, kepenkler. taşınmaz eşya - Yapının tamamlanması - Yeni konağın açılışı - TAŞ VE M ERM F.R 77;- Taş ve mermer kesici-yontucuları nakkaşa, • İş yeri - Sûk al-nakkâşa (Nakkaşlar loncası). Kökeni - Nakkaşlar loncası ve nakkaşların zanaat bakımından örgütlenmeleri - Malzeme - Taş ocakları makta - Kireçtaşı (keddal) - Mermer (Mâm ı- Malzemenin ısmarlanması ve taşınması - Malzemenin hazırlanması - Araç-gereç - Kesme ve yontma atelyeleri - Nakkaşların töreleri.- F.v yapımında ta) ve mermer 191).- Dış - İç - Dış yüz.- Kapılar 192).- Sağda yeralan kapılar (92).- Medine’nin (kentin) merkezi 97)- Dâr Rassâ a kapısı Tamis sokağı)- Dâr Sayadi ve Dâr Denuni kapıları (Kasba sokağı, Bu Haşini Çıkmazı).- Kuzey Kesim (99).- Dâr Muhammed Kasım (Dâr Celd sokağı) ve Dâr El-Maharsi (Obscurite sokağı) kapıları - Dâr Hamadi Şerif (Dâr Celd sokağı) ve Dâr El-Guizani (Paşa sokağı) kapıları.- Güney Kesim (101).-Cama Cdid (Teinturiers sokağı) kapısı.- Kemerin girişinde sağda yeralan kapılar (101)- XV. yüzyıl (101) - XVI

- XVIII. yüzyıllar (103)- Dâr Osman kapısı - Dâr El-Hedri kapısı - Dar Bel-Hassen kapısı - Dâr Kassâ a (ya da Dâr Hira) kapısı (Sidi Zahrnul sokağı) - Dâr Ben Salcm kapısı (Ben Salem Çıkmazı).- Kuzey Kesim (no) - Dâr Romdanc Bey kapısı (Bir el-Hacar sokağı)- Basık kemerler atlında yeralan kapılar (XVII. yy.) (114) - Medine’nin Kuzey Kesimi (114) - Dâr Ibn, Arafa kapısı (Aşur) - Dâr Devletli kapısı (Ben Necma sokağı) - Şada Acula sokağındaki kapılar - Dâr Ben Mahcub kapısı - Dâr Gahguh kapısı.- Medine'nin merkezi (120)- Dâr Haznedar ve Dârcl- Ayari kapılan (Kasba sokağı, Cnuıı Çıkmazı)- Dâr Molluli kapısı (Kasba sokağı, Bu Haşim Çıkmazı) - Dâr Zaha kapısı (Kasba sokağı).- Medine’nin Güney Kesimi (123)- Juges sokağındaki kapılar - Dâr Stamerad kapısı - Dâr Zarruk kapısı.- Bombeli Kemerli kapılar (mahzenlerde) (126) - Güney Kesim (126)-Dâr El-Hedri kapısı (Tresor sokağı) - Dâr Stamerad kapısı (Juges sokağı) - Dâr El Hadi Şahid kapısı (En-Nayyar sokağı).- Kırık kemerlerin gerisinde yeralan kapılar (130)- Kırık kemerler altında yeralan kapılar (eklentiler) - Kırık kemerler altında yeralan kapılar (evler) - Kırık kemerler altında yeralan kapıların kökeni.- XVII. yüzyıl (132) - Fransız Birliği kapısı (Doğu Mahallesi) - Dâr Cemilu kapısı (El-Metire sokağı, Güney Mahallesi)- 2. Dâr Romdanc Bey kapısı (Ben Necma sokağı, Kuzey Mahallesi) - Dâr Şahid kapısı (Sidi Ben Aruz sokağı. Kuzey Mahallesi) - Dâr F.l-Asfuri kapısı (Tatnis sokağ)ı, (Medine’nin merkezi).- XVIII - XIX. yüzyıllar (137).- Hüseyni kapılarının evrimi (137) - Güney Mahalleleri (138) - Dâr Osman’ın ek kapısı (El-Mbza ’a sokağı) - Dâr Muhammcd Cclluli kapısı (Sidi Et-Tinci sokağı) - Dâr Celluli kapısı (Richc sokağı) - Dâr Baş-Hamba kapısı (Baş- Hamba sokağı) - Dâr El-Mcssa ‘udi kapısı (Abba sokağı) - Dâr I.akua kapısı (Sidi Es-Surdu sokağı) - Dâr Lakua kapılan (Endülüs sokağı) - Dâr Ben Abd-Allah kapısı (Ben Abd-Allah sokağı).- Kuzey Mahalleleri (145) - Dâr Bayram es-Selami kapısı (Montaignc sokağı ve Divan sokağı) - Dâr Lakua kapısı (Sidi Ben ‘Arus sokağı) - Dâr El-Monastiri kapısı (F.l- Monastiri sokağı).- Güneydeki Kenar Mahalle (148) - Dâr Zauş’un driba kapısı (Sidi El- Muahid sokağı).- Kemerleştirilmiş (İtalyan usulü) kapılar (150) - Dâr El-Marabet kapısı (Sidi Ben ‘Arus sokağı) - Dâr Şerif kapısı (Sidi Maviya sokağı).- Sütun ve destekler (dış) (152) - Sâbâl Sütunları - Köşeleri süslenmiş sütunlar (kapı ve duvar) - Destekler - Tonoz destekleri - Cumba destekleri.- İç düzenleme (Taş ve mermer)(157).-Giriş koridoru (t 61).- XV - XVII. yüzyıllar (163)Dâr Osman’ın girişi (El-Mbaza ‘a sokağı) - Dâr Zarruk'un girişi (juges sokağı) - Dâr El- Haddâd’ın girişi (Çıkmaz sokak ve Tobciya) - Dâr Romdâne Bey in girişi (Bir el-Hacar sokağı).- XVIII - XIX. yüzyıllar (170) - Dâr Cellûli’nin girişi (Richcsokağı) - Dâr Zarruk’un girişi Jugcs sokağı) - Dâr Ben Abd-Allah’ın girişi (Ben Abd-Allah sokağı) - Dâr El- Monastîrî'nın girişi (El-Monastiri sokağı).- İç avlu (175).- XVI - XVIII. yüzyıllar (177) - iç yüzleri oyuk olan avlular (ya da dip kısımları düz olan nifler)(178) - Tabanın döşenmesi - Dâr Riyâhî avlusu (Sidi Bu Hrissan, Chantcur Çıkmazı) - Dâr Şavuş avlusu (Torbet el-Bey sokağı, Saint çıkmazı) - Dâr Rassâ a avlusu (Tamis sokağı) - Dâr Bu Zaine avlusu (El-Aryan sokağı) - Dâr Dennûni avlusu (Kasba sokağı, Bu Haşim çıkmazı).- Dip kısımları düz olan nifler veyüksek galeriler (ya da localar) tgannâriye) (183) - Dâr Koct el-Hil avlusu (Tresor sokağı) - Dâr Mazhud avlusu (Sük el-Blat sokağı) - Dâr el-Ayari avlusu (Kasba sokağı, Cnun çıkmazı).- Revaklı (loca (gannâriye) sız) avlular (187) - Revaklı Dâr Temimi avlusu (Suk el-Blat sokağı) - iki revaktı Dâr Bayram Turkî avlusu (Sidi ‘Ali ‘Azuz) - İki revaklı Dâr Romdâne Bey avlusu (Bir el-Hacar sokağı) - Üç revaklı Dâr Devletli avlusu (Sidi Ben ‘Arus sokağı, Driba çıkmazı).- Alfak ve yüksek galenler (gannârîye) (196) - Dâr Belma avlusu (Sidi Bu Hrissan sokağı) - Dâr Osman avlusu (El- Mbazâ ‘a sokağı) - Dâr el-Mrâbet avlusu (Sidi Ben ’Arus sokağı) - Dâr El-Hedri avlusu (Tresor sokağı).- XVIII - XIX. yüzyıllar (210) - Bölümler1213) - XVI - XVII. yüzyıllar (214) - Dâr Osman’ın bölümleri - Dâr el-Mrâbet’in bölümleri - Dâr el-Haddâd'ın bölümleri.- Dâr Lamine Şahid (yada Dâr Hamuda Paşa)’in bölümleri.- XVIII - XIX. yüzyıllar (223).- Eklentiler Wüst al- dwirîya) - Dâr Romdâne Bey’in dwîriya ve hamam’ı - Dâr Koct el-Hil'in mahzenleri - Mahzen - Dâr el-Mrâbet'in Mahzen'i. TAŞ VE MERMER SÜSLEMELERİ (231).- Süsleme öğeleri (233).- Hafsî dönemi. XIII - XVI. yüzyıllar (233).- Hafsî Sütun başlıkları - İspanyol - Mağribî şutun başlıkları.- Türk ve Muradî dönemi.- XVI - XVII. yüzyıllar (238) - Türk sütun başlıklan.- Hüseynî dönemi. XVIII - XIX. yüzyıllar (239).- Kapıların duvar ayakları(241).- İlk dekoratif motifler.- Hafsî dönemi.- Türk dönemi.- Taş ve mermer süslerin kökeni(242).- Yontulmuş süsler (246).- Türk ve Muradî dönemi - Dâr Bayram Turki’nin iç süslemeleri.- Giriş kapılarının dış süsleri (XV - XVII. yüzyıllar)(249).- Dâr Dennûnî kapısı (Bu Haşim çıkmazı) - Dâr el-Ayârî (Cnun çıkmazı) - Dâr Hamâdi Şerifin kapılan (Dâr Celd kapısı) - Hamuda Paşa Camii ve bazı Muradî evlerinin kapılan - Hamuda Paşa’nın anıtkabrinin yontulmuş süslemeleri - El- Fellârî’nin anıtkabri (XVII. yy.) - Kakma süslemeler (XVI - XVII. yy.) (226) - Mid’at es- Sultan (XV. yy.) - Sidi Kasım el-Callîzi Zaviyesi (XV. yy.) - Dey Osman Sarayı (XVI - XVII. yy.) Dâr Bu Zeyn (XV I - XV II. yy.) - Kemer altındaki kakma süslemeli kapılar (XVII. yy.) (271). Dinsel ve laik anıtlarda mermer ve taş kakmalar (XVII. yy.) - (271).- Mermer ve taşa oyulmuş süslemeler (XVIII - XIX. yy) -Jama Cdid kapısı (XVIII. yy. başlangıcı) (273).- XIX. yüzyılın ilk yarısı (278).- Kuzey Kesim (280).- DEMİRCİLİK (285).- Demirciler çarşısı - Demirciler (Haddâda al-kahâla)Çilingirler çarşısı - Demircilerin töreleri - Demir ve kömür.- Kapıların çivilerle süslenmesi (293).- Çivi süslemeleri - Dâr El-Messa ûdî’nin kapısı (Silo sokağı) - Dâr Sidi El-Beşir'in kapısı (Silo sokağı) - Dâr Lasram’ın kapısı (Paşa sokağı) - Dâr Lahua kapısı (Endülüs sokağı).- Parmaklıklar (300).- SONUÇ (305).- KAYNAKÇA (308).- RESİMLERİN LİSTESİ (310).

ŞADAN KARADENİZ