Prof. Dr. M. Münir Aktepe, 7 Eylül 1917 (1333) de İzmir’in İkiçeşmelik semtinde 832. sokak (diğer adı Dalya) daki evlerinde dünyaya gelmiştir. Babası Mehmet Dursun Efendi, annesi Ayşe Feride Hanım’dır. Prof. Münir Aktepe’nin ailesi Erzincan’a bağlı Kemah kazasındandır. Menşe itibariyle anne ve baba tarafından Abdülkadir-oğullarına, anneannesi tarafından Hacı Halil-zâdelere mensuptur. O doğduğu zaman ailenin bir kısmı Erzurum, Bitlis, Muş ve Trabzon’un peşpeşe Rus istilâsına (1916) uğraması üzerine Erzincan’dan İzmir’e göç etmiş bulunuyordu. Babasının yıllar süren askerlik görevi dolayısıyla Prof. Aktepe, ilk çocukluk yıllarını, annesinin babası İzmir Memleha Müdürü olan Süleyman Efendi’nin Çamalü nahiyesindeki evinde geçirdi. Babasının askerlik görevinin hitama ermesi üzerine İzmir’e getirilen Prof. Aktepe, İzmir’in Yunan işgali alünda bulunuşuna ve 9 Eylül 1922 de Türk ordusunun şehre girişine şahit oldu. İlkokul çağına gelmesi üzerine özel Şemsülmaarif Okulu’na başladı. Ancak bu okulun lağvedilmesi üzerine, İstiklâl İlkokulu’nda tahsiline devam edip 1930 yılında buradan “Pekiyi” derece ile mezun oldu. 1930-1933 yıllarında İzmir Karataş Ortaokulu’nda ve 1933-1936 yıllarında İzmir Erkek Lisesi’nde öğrenimine devam ederek Haziran 1936 da buradan “Pekiyi” derece ile diploma almaya hak kazandı.
Prof. Aktepe orta halli bir ticaret erbabının oğluydu. Tahsile devam eden daha üç kardeşinin bulunmasından dolayı yüksek tahsil için bir yıl beklemek zorunda kaldı. Zira o yıllarda İzmir’de üniversite bulunmuyordu. İstanbul veya Ankara’ya gitmek zarureti vardı. Bu yüzden bizzat çalışıp, tasarruf edeceği para ile müteakip yıl yüksek tahsile başlamaya karar verdi. Vaktiyle diploma aldığı Karataş Ortaokulu’na tarih-coğrafya-yurttaşlık bilgisi derslerini okutmak üzere vekil öğretmen olarak tayin olundu. Onun bu görevi 2 Kasım 1936-19 Haziran 1937 tarihleri arasında sürdü. Daha sonra İzmir P.T.T. idaresinde görev aldı. O bu görevlerde iken İzmir Valisi Fazıl Güleç ile Halkevi Başkanı Bayan Şehime Yunus’u tanıdı. Bu kimselerin tensibi ile Kasım 1937 yılında başlamak üzere 4 yıllık yüksek öğrenim bursuna lâyık görüldü. Bir yıllık tarih-coğrafya öğretmenliği tecrübesi, Prof. Akte
pe'ye meslek seçiminde yon vermiştir. Bu mesleği çok sevmiş olmasından dolayı, İstanbul üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'ne kaydım yaptırdı. Tarih derslerinden başka yan disiplin olarak coğrafya ve felsefe derslerini de aldı. Başarılı bir tahsil hayati geçirip, aldığı mezuniyet tezi olan Mahmud II .Devrinde Rize Ayam Tuzcu-oğullan İsyanı ile göz doldurdu. Nihayet 20 Ekim 1941 de mezun oldu. Onun tahsil hayati bugünkü Edebiyat Fakültesinin yerinde bulunan Zeynep Hanim Konağında geçti. Bu zaman zarfında Şehzadebaşlndaki Ege Yurdu'nda kaldı.
Yüksek tahsilini ikmal eden Prof. Aktepe 3 Kasım 1941 de vatani görevini de tamamlamak üzere Ankara Piyade Yedek Subay Okulu'nda öğrenci oldu. Buradan mezun olduktan sonra, ؟ektiği kur'a neticesinde, asteğmen rütbesi ile 1 Mayıs 1942 tarihinde Bolayır'ın kuzeyindeki DoğanarslanOrtakoy-Kavak hattını tutan 66. Korugan Alayının 2. Taburunda göreve başladı. Savaş yıllan olmasından dolayı oldukça sıkıntılı günler geçiren Prof. Aktepe, 8 Nisan 1944 de tezkere aidi. Askerlik süresi takriben 2,5 yıl sürmüştür. Terhisini müteakip İstanbul'a gelip Milli Eğitim Bakanlığı'ndan tayin beklemeye başladı. Bu sırada hocası Ord.Prof. Cavid Baysun'un daveti üzerine, 5 Ekim 1944 de fakültenin tercümanlık kadrosunda kitaplık memuru olarak 75 lira maaşla tayin olundu. Bu görevi 28 Şubat 1945 tarihine kadar devam etti.
Prof.Dr. M. Münir Aktepe 1 Mart 1945 tarihinde asistan olarak tayin edildi. Böylece resmen ilmi kariyere intisap etmiş oluyordu. Bir yıl sonra da Hocası Ord.Prof. Cavid Baysun’un bir yazısı ile meslekteki asaleti tasdik edildi. Bu sırada Osmanh Türklerinin Rumeli’ye Yerleşmeleri adil Doktora tezi çalışmalarına devam etmekteydi. Bu çalışmalarını normal sürede bitirerek, 11 Haziran 1949 da imtihana girdi. Başarılı olup "Pekiyi” derece ile Dr. ünvanını aidi. Prof. Aktepe bu yıllarda genç bir ilim adarm olarak bugün de hâlâ önemini koruyan "Naima Tarihilin Yazma Nüshaları Hakkında” ve "Osmanlıların Rumeli'de ilk Fethettikleri Cimbi Kal'ası” adil araştırmalarım yayınladı. 19 Ekim 1950 tarihinde Paris'e giden Prof. Aktepe, National Bibliotheque'deki yoğun çalışmalarından sonra 22 Nisan I952'de Türkiye'ye döndü. Bu arada bir müddettir Türkiyat Enstitüsü Müdürlüğü yapmakta olan Hocası Prof. Baysun'un tensibi ile 27 Mayıs 1952 de Müdür yardımcılığına tayin edildi.
Daima ilmi faaliyetler İçinde bulunan Prof. Aktepe, Dr. Asistanlık müddetini tamamlayıp, 15 Ocak 1954 den itibaren doçentlik imtihanlarına girmeye başladı. Bütün safhaları bir devrede tamamlayarak Yeniçağ Tarihi Doçenti oldu. Patrona isyan¡ (1730) adil eser onun Doçentlik tezidir. Prof.Dr. M. Münir Aktepe başarılı bir ögretim üyesi olarak çalışmakta iken, 27 Mayıs 1960 ihtilali icraatı İçinde 28 Ekim 1960 da 114 sayılı kanun gereğince 147 üniversite mensubu ile birlikte sebep gösterilmeden affedildi. Bu esnada Edebiyat Fakültesi Mezunları Cemiyeti Başkam ve Türkiye Muallimler Birliği ikinci Başkam olarak da çalışmakta idi. Bu sebeple Aralık 1960 tarihinde Türkiye Muallimler Birliğini temsilen Kurucu Meclis üyeligine seçildi. 6 Ocak 1961'den itibaren Ankara'da Kurucu Meclis çalışmalarında bulundu. Prof. Aktepe, Kurucu Meclis üyeliği suresince fakülteden izinli sayıldı. Ayni zamanda 28 Nisan 1961 ile 25 Nisan 1962 tarihleri araSinda İstanbul Capa Eğitim Enstitüsünde tarih hocalığı ile görevlendirilmişti. Ancak zamanın hükümetinin 147 üniversite öğretim üyesinin görevleri başına dönme karan üzerine Prof. Aktepe, 26 Nisan 1962 de üniversitedeki vazifesi başına döndü. 23 Kasım 1962 tarihinde İstanbul üniversitesi Rektörlüğünün uygunu ile 6 ay Almanya’da kütüphâne ve müzelerde çalışmalar yapmak üzere yurt dışına gitti. Dönüşünü müteakip Prof. Aktepe, bir yandan çalışmalarına devam ediyor bir yandan da öğrencilerin yetişmesine yardımcı oluyordu. Bu arada mezuniyet safliasına gelmiş öğrencilerin tezleriyle de yakından ilgili idi. Ayrıca Bölümün yayın organı olan Tarih Dergisi’nin muntazam çıkması İçin her şeyi ile bizzat meşgul oluyordu. Bu çalışmalarının yani Sira 17 Eylül 1963'den itibaren uzun yıllar hizmet edeceği Fakülte Yonetim Kuruluna da seçilmiş bulunuyordu.
Üniversite oğretim üyeliğinin son safhasına gelmiş bulunan Doç. Dr. Aktepe, jüri üyeleri olan Cavid Baysun, Besim Darkot, Cemal Tukin, Fikret Işıltan ve İbrahim Kafesoğlu’nun oybirliği ve üniversite Senatosunun karan ile 19 Mart I964'de Profesör oldu. Bu sırada kadro imkânı olmamasından dolayı kadrosuz olarak görevine devam etti. 25 Mayıs 1967 de Fakülte Kumlu tarafından senatör seçildi ve bu görevi yıllarca sürdürdü. Hocası Prof. M. Cavid Baysun’un 19 Kasım I968'de vefau üzerine ondan boşalan kadroya tayin edildi. Prof. Aktepe ilmi faaliyetler ve idarecilik yanında bölüme ve tarih araştırmalarına daha yararlı olmak üzere Fakülte bünyesinde bir Tarih Araş tırmalan Enstitüsünün kurulmasına on ayak olmuştur. Tamamen onun gayret ve himmetleriyle gerçekleşen bu Enstitü, 21 Eylül 1968 den itibaren faaliyete geçmiştir. 6 Mayrs I969'da kurduğu bu Enstitüye müdür seçildi.
Yine onun sevk ve idaresinde Enstitünün yayın organı olan Tarih Enstitüsü Dergisinin ilk sayısı, Ekim 1970'de yayın hayatına atıldı. Bu sûrede öğrencisiyle ve öğretim kadrosuyla genişleyen Bölümün artan ilmi faaliyetlerine cevap verilmiş oluyordu. Enstitüye ait bir kütüphâne tesisine de büyük önem veren Prof. Aktepe, birçok kaynak eserin burada toplanmasına da vesile olmuştur.
Prof.Dr. M. Münir Aktepe yoğun ilmi faaliyetleri ile birlikte 13 Mart 1964'de Türkiye Gayr-i Menkul Eski Eserler ve Anıdar Yüksek Kurulu üyeliğine de seçildi. O bu sıfatla tarihi eserlerin korunmasına ihtimam gösterir, taviz vermezdi. Bundan başka Prof. Aktepe 27 Nisan 1967 de Türk Tarih Kurumu aslî üyeliğine de seçilmiş ve Kurumun ilmi faaliyederinde aktif görev almıştır. 26 Ocak 1996 tarihinde Türk Tarih Kurumu’nda yapılan bir törenle şeref üyeliği ile taltif edilmiştir. Hizmet etmeyi kendisine şiar edinmiş bulunan Prof. Aktepe, Kasım 1970 tarihinde Edebiyat Fakültesi Dekanlığı'na da seçilmiş; ancak o günlerin karmakarışık havası içinde lâyıkı veçhile hizmet etmenin imkânsızlığını görüp, kısa sürede bu görevden ayrılmayı tercih etmiştir. Prof. Aktepe 31 Ocak 1983'de kendi arzusu ile emekli olmuştur. Eşi Nurten Aktepe, Alman Lisesi Edebiyat öğretmenliğinden emeklidir. Evli bir kızı ve torunu bulunmaktadır.
Öğrencisi olmaktan büyük mutiuluk duyduğum Hocam Prof.Dr. M. Münir Aktepe, öğrencilerin yetişmesinde ihtimam gösterirdi. Özellikle onların mezuniyet tezleri ile bizzat ilgilenirdi. Öğrencilerin yetişmesinde derslerin yanında yurt gezilerinin de yararlı olacağını düşünerek, birçok Anadolu şehrine geziler düzenlenmesini sağlamıştı. Yanında genç arkadaşlara Doktora tezi yaptırtmış; birçoklarının tez savunmasında bulunmuştur.
Prof.Dr. M. Münir Aktepe, 26 Haziran 1996 Çarşamba günü 79 yaşında iken ânî olarak vefat etmiş, 28 Haziran’da Ortaköy Kabristanında toprağa tevdi edilmiştir.
"Enveri (Elhk Sa'dullah)", İA, rv (1946), 281-283.
"Es'ad Efendi (Ahmed-)", İA, IV (1947), 357-358.
"Es'ad Efendi (Mehmed-)", İA, IV (1947), 358-359.
"Es'ad Efendi (Mehmed-)", İA, IV (1947), 362-363.
"Es'ad Efendi (Mehmed-)", İA, IV (1947), 363-365.
"Naimâ Tarihi'nin Yazma Nüshaları Hakkında", TD, I/1 (1949), 35-52.
"Osmanlıların Rumeli'de İlk Fethettikleri Çimbi Kal'ası", TD, I/2
(1950), 283-307.
'Tuzcu Oğulları isyanı", TD, III/5-6 (1953), 21-52.
"Damad İbrahim Paşa Devrinde TD, IV/7 (1953), 85-126.
"Damad İbrahim Paşa Devrinde Lâle", TD, V/8 (1953), 85-104.
"XIV. ve XV. Asırlarda Rumeli'nin Türkler Tarafından İsitânına Dair",
TM, X (1953), 299-312.
"Damad İbrahim Paşa Devrinde Lâle", TD, VI/9 (1954), 23-38.
"Ahmed III. Devrinde Şark Seferine İştirâk Edecek Ordu Esnafı
Hakkında Vesikalar", TD, / 10 (1954), 17-30.
"Damad İbrahim Paşa Devrinde Lâle'ye Dair Bir Vesika", TM, XI (1954), 115-130.
* a Yayınlar yarnlanış tarihine göre dizilmiştir.
b Makaleleriu içinde bulunduğu dergi ve ansiklopedi adlarında şu kısaltmalar kullanılmıştır:
BTTD Belgelerle Türk Tarihi Dergisi
DİA Türkiye Diyanet Vakfı Islam Ansiklopedisi
El2 The Encyclopedia of Islam (Yeni Edisyon)
İA Islam Ansiklopedisi
KTİA Küçük Türk-Islam Ansiklopedisi
ML Meydan Laı-ousse
TD Tarih Dergisi
TED Tarih Enstitüsü Dergisi
TM Türkiyat Mecrnuası
VD Vakı flar Dergisi
"Kemankeş Ali Paşa”, İA, VI (İstanbul 1954), 571-573.
"Kenan Paşa (Sari-)”, ¿4, VI (1954), 573575.
"Kosova”, İA, VI (1954), 869-876.
'٠Vak'anü١is Râşid Mehmed Efendi'nin Eşref Sah Nezdinde Elçiliği ve Buna Takaddüm Eden Siyasî Münasebetler", TM, XII (1955), 155178.
“Cavid Baysun, Cevdet Paşa, Tezâkir”, TM, XII (1955), 280-282 (Tanıtma).
"Mahmud I”, İA, VII (1956), 158-165.
"1727-1728 İzmir isyanına Dair Bazı Vesikalar”, TD, VIII/11-12 (1956), 71-98.
“Mehmed Efendi (Lâlezârî, Seyh-), İA, VII (1957), 579.
"Mehmed Tahir (Lâlezârî-)”, ¿4 VII (1957), 612613.
"Mehmet Paşa (Sultan-zade-)”, İA, VII (1957), 605, 607.
"Mehmed Paşa (Tiryaki-)”, İA VII (1957), 607609.
“Mehmed Paşa (Yeğen-)”, ¿4, VII (1957), 609-610.
“XVII. Asra Ait İstanbul Kazası Avarız Defteri”, İstanbul Enstitüsü Dergisi, III (1957), 109-139.
"Fatih Sultan Mehmed'in Ailesi Hakkinda", Bilgi, XI/122 (1957), 6-8. "Devletin Mâlî Durumunun Islahına Dâir Bir Risâli: Düstûrü'l-amel li islahi'l-halel". Bilgi, XI/ 128 (1957), 7-9.
"Hoca Sa deddin Efendi'nin Tâcü't-tevârih'i ve Bunun Zeyli Hakkında", TM, XIII (1958), 101-116.
"XVIII. Asrin ilk Yarışında İstanbul'un Nüfus Mes'elesine Dâir Bazı Vesikalar”, TD, IX/13 (1958), 1-30.
Patrona İsyanı (1730), İstanbul 1958.
“Yahya Kemal Beyadı”, Bilgi, XII/14O-141 (1959), 59.
“Fâtih'in Kaympederi Zağanos Melrmed Paşa ve Torunları Hakkında”, Bilgi, XIII/146 (1959), 8-9.
"Mustafa I.”, ¿4, VIII (1959), 692-695.
“Mustafa Paşa (Kemankeş, Kara-)”İ4, VIII (1959), 730-732.
“Mustafa Paşa (Merzifonlu, Kara-)”, İA, VIII (1959), 736-738.
“İbtihacü’t-tevârih”, TD, X/14 (1959), 71-84.
“Başvekâlet Arşivindeki Vesikalara Nazaran İzmir İsyanı 1717-1728”, V. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1960, 674-681.
“Matbah Emini Halil Efendi’ye Dâir Bazı Notlar”, TD, XI/15 (1960), 6570.
“Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’ya Dâir İki Vakfiye”, TD, XI/15 (1960), 149-160.
“Nâdir (İran Şahı)”, İA, IX (1960), 21-31.
“Nevşehirli İbrahim Paşa”, İA, IX (1962), 234-239.
“Damad İbrahim Paşa Evkafina Dâir Vesikalar”, TD, XIII/17-18 (1963), 17-26.
“İzmir’e Âit Bâzı Kitâbeler ve Notlar”, TD, XTV/19 (1964), 57-80.
“Bekir Sıtkı Baykal, Destâri Sâlih Tarihi”, TD, XIV/19 (1964), 166-168 (Tanıtma).
“Cavid Baysun, Cevdet Paşa, Tezâkir”, TD, XIV/19 (1964), 165-166 (Tanıtma).
“Es‘ad Efendi, Ahmed”, El2, II (1965), 712-713.
“Es‘ad Efendi, Mehmed”, El2, II (1965), 713.
“Es‘ad Efendi, Mehmed”, El2, II (1965), 713-174.
“Es’ad Efendi, Sahhaflar Sheykhi-zâde Seyyid Mehmed”, El2, II (1965), 714.
“Mehmed Salâhî Bey ve Mecmuası Hakkında Bâzı Notlar”, TD,XV/20 (1965), 55-72.
“Mehmed Salâhî Bey ve Mecmuası’ndan Bâzı Kısımlar”, TD,XVI/21 (1966), 15-38.
Mehmed Salâhî, Girit Meselesi 1866-1889, İstanbul 1967.
“Dürrî Ahmed Efendi’nin İran Sefâreti”, BTTD, Sayı 1 (Ekim 1967), s. 56-60; Sayı 2 (Kasım 1967), s. 60-63; Sayı 3 (Aralık 1967), s. 64-66; Sayı 4 (Ocak 1968), Sayı 5 (Şubat 1968), s. 53-56; Sayı 6 (Mart 1968), s. 82-84.
“Mehmed Salâhî Bey ve II. Abdülhâmid’e Selânik Hakkında Sunduğu 31 Temmuz 1304 Tarihli Rapor”, TD, XVII/22 (1968), 79-96.
“II. Abdülhamid’le İlgili Belgeler”, BTTD, Sayı 5 (Şubat 1968), s. 11-18.
“Abdülhamid’in Coblentz Seyahau Anıları ve II. Wilhelm’in İstanbul’u Ziyareti”, BTDD, Sayı 6 (Mart 1968), s. 32-34.
“Türkiye’de Akademi Meselesi ve II. Abdülhâmid’e Dil Akademisi Hakkında Sunulan Lâyiha”, BTTD, Sayı 8 (Mayıs 1968), s. 22-28.
“Atatürk’e Dâir Bazı Belgeler”, Belleten, XXXII/128 (1968), 441-457.
“Âbide ve San'at Eserlerimize Âit Türk Tarihi’nde Mevcut Bilgiler”, Sanat Tarihi Yıllığı, İstanbul 1968, s.169-183.
“Derya Kapdanı Mustafa Paşa ve Bir Vakfiyesi”, BTTD, Sayı 15 (Aralık 1968), s. 31-39.
“Şefik Mehmed Efendi”, İA, XI (1968), 384-386.
“XVIII. Yüzyıl Vezirlerinden Kapdân-ı Derya Kaymak Mustafa Paşa’ya Âit Vakfiyeler”, VD, VIII (1969), 15-36.
“Ord. Prof. M. Cavid Baysun”, Belleten, XXXIII/129 (1969), 97-113.
“Mehmed Salâhî Bey ve Mecmuası’ndan Bâzı Nodar”, TD, 23 (1969), 5174.
“Abdülaziz”, ML, I (1969), 25-27.
“Abdülhamid I” ML, I (1969), 29-30.
“Abdülmecid”, ML, I (1969), 34-35.
“Ahmed II”, ML, I (1969), 166-167.
“Ahmed III”, ML, I (1969), 167-169.
“Ahmed Cevdet Paşa”, ML, I (1969), 171-172 (N. Sami Banarh ve H. Ziya Ülken’le).
“Ahmed Paşa (Humbaracıbaşı)”, ML, I (1969), 179-180.
“Ahmed Rasim”, ML, I (1969), 181-182 (S.E. Siyavuşgil’le).
“Ahmed Tevfik Paşa”, ML, I (1969), 183-184.
“Ahmed Vefik Paça”, ML, I (1969), 184 (N. Sami Banarh ve Sevda Şener'le).
"Alemdar Mustafa Paça”, ML, I (1969), 296297.
"Alemdar Vak'ası”, ML, I (1969), 297.
"Ali Paça (Tepedelenli-)”, ML, I (1969), 322-323.
"Balkan antantı veya paktı”, ML, II, 114.
“Balkan Birliği”, ML, II (1969), 114.
“Barbaros Hayreddin Paça”, ML, II (1969), 150151.
“Bayezid I Yıldırım”, ML, II (1969), 217-218.
“Bayezid II”, ML, II (1969), 218219.
“Canbulad”, ML, II (1969), 767.
“Taşkprü-zâde”, İA, XII/! (1970), 4146.
1720-1724 Osmanh-iran Münâsebetleri ve Silâhşor Kemânî Mustafa Ağa’nm Revan Fetihnamesi, İstanbul 1970.
“İpçir Mustafa Paça ve Kendisi ile ilgili Bâzı Belgeler”, TD, 24 (1970), 4558.
“Baltacı Mehmed Paça'nın 1711 Prut Seferi ile ilgili Emirleri” TED, 1 (1970), 131-170.
“Szigetvar Livası Kanunnâmesi”, Kanuni Armağanı, Ankara 1970, s. 187202.
“İzmir Hanlan ve Çarşıları Hakkında ön Bilgi”, TD, 25 (1971), 105-154.
"Mehmed Efendi'nin Lehistan Sefareti ve Sefaretnamesi”, TED, 2 (1971), 131-140.
“Husayn Pasha, Kü؟ûk Hüseyin Pasha”, El-’, III (1971), 627-628.
“ipshir Mustafa Pasha (?-1655)”, El2, III (1971), 1248.
“İbrahim Pasha, Nevşehirli'’, El2, III (1971), 1002-1003.
“Manisa Ayanlarından Kara Osmanoglu Mustafa Ağa ve ü؟ Vakfiyesi Hakkında Bir Araştırma”, VD, IX (1971), 367-382.
“İzmir Şehri Osmanlı Medreseleri”, TD, 26 (1972), 97-118.
“Osmanlı Devri İzmir Câmi’leri Hakkında Ön Bilgi”, TED, 3 (1973), 177-212.
“Topal Osman Paşa”, İA,XII/1 (1968), 439-442.
“Kara Osman-oğlu Hacı Osman Ağa’ya Âit İki Vakfiye”, VD, X (1973), 161-174.
“İzmir’in Hisar veya Yakub-Bey Câmi٠i”, TD, Tl (1973), 85-98.
“Mustafa Kemal Atatürk ve Samsun”, Cumhuriyetin 50. Yılma Armağan, İstanbul, 1973, 1-22.
“Osmanlı Devri İzmir Câmi ve Mescidleri hakkında Ön Bilgi II”, TED, 45 (1974), 91-194.
“Abdülmecid”, Küçük Türk-İslam Ansiklopedisi, I (1974), 27-30.
“Ahmed III.”, Küçük Türk-İslam Ansiklopedisi, I (1974), 41-44.
Mehmed Emnî Beyefendi (Paşa) 'nın Rusya Sefareti ve Sefâret-nâmesi, Ankara 1974.
“Atatürk’ün Sofya Ateşeliği’ne Kadar İttihad ve Terakki Cemiyeti İle Olan Münâsebetleri ve Bu Hususla Alâkalı Bir Belge”, Belleten, XXXVIII/150 (1974), 263-294.
“Kapdan-ı Deryâ Morah Aşçı İbrahim Paşa ve Vakfiyeleri”, TED, 6 (1975), 177-203.
“Nâdir Şah’ın Osmanlı Pâdişâhı I. Mahmud’a Gönderdiği Taht-ı Tâvus Hakkında”, TD, 28-29 (1975), 113-122.
“Kâğıthane’ye Dâir Bâzı Bilgiler”, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı’ya Armağan, Ankara 1976, 335-363.
Şem'dânî-zâde Fındıklık Süleyman Efendi Târihi, Mür’it-tevârih, I, İstanbul 1976; II/A, İstanbul 1978; II/B, İstanbul 1980; III, İstanbul 1981.
“Kara Osmanoğlu Mehmed Ağa bin Hacı Ömer Ağa”, VD, XI (1977), 57-66.
F. Th. Djikema, The Ottoman Historical Monumental Inscriptions in Edirne, Leiden EJ. Brill, 1977, TD, 31 (1977), 328-329 (Tamtma).
A.H. De Groot, The Ottoman Empire and Dutch Republic: A. History of The Earliest Diplomatie Relations 1610-1630, Leiden/İstanbul 1978, TED, 9 (1978), 487-488 (Tanıtma).
“İsmail Paşa, Nishandji” EI2,IV (1978), 193-194.
“Khadım Hasan Pasha Sokolli” EI2,IV (1978), 900-901.
“İstanbul Fenerbahçesi Hakkında Bazı Bilgiler”, TD, 32 (1979), 349-372.
“Vak’anüvis Ahmed Lûtfi Efendi ve Tarihi Hakkında Bâzı Bilgiler”, TED, 10-11 (1981), 121-152.
Andreas Tietze, Mustafa Ali’s counsel for Sultans of 1581,Edition Translation, Österreichische Akademie der Wissenschaften, 137 band, TED, 10-11 (1981), 448-449 (Tanıtma).
“Sunuş: Atatürk’ün Doğumunun Yüzüncü Yılında”, Doğumunun 100. Yılında Atatürk Armağanı, İstanbul 1981, s. VII-IX.
“Cumhuriyet Devrinde Kurulan Kitabhklar: Tarih Araştırmaları Enstitüsü Kütüphânesi ve Burada Bulunan Belgelerle Yazma Eserler Hakkında”, Doğumunun 100. Yılında Atatürk Armağanı, İstanbul 1981, s. 185-242.
“Dünkü Fransızlar Blak Bey ve Oğlu”, TD, 33 (1982), 255-270.
“Moldovancı Ali Paşa ve Mezar Kitabesi”, TED, 12 (1982), 405-426.
“Osmanlı Saltanatının Sonu”, Journal of Turkish Studies (Türklük Bilgisi Araştırmaları), Orhan Şaik Gökyay Armağanı, VI, Harvard 1984,1-13.
Vak’anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, IX, İstanbul 1984; X, Ankara 1988; XI, Ankara 11989; XII, Ankara 1989; XIII, Ankara 1990; XIV, Ankara 1991; XV, Ankara 1993.
“Kosova”, EI2,V (1986), 275-277.
“Lutfî Efendi”, EI2,V (1986), 836-837.
“II. Mahmud Devrinde Osmanh-Sardunya Münâsebetleri”, Belgeler, XI/15 (1986), s. 89-144.
“II. Mahmut Devri Osmanh İmparatorluğu ile Sardunya Krallığı Münâsebederine Dair İrade-i Seniyyeler”, Belegeler,XII/16 (1988), 101-
“II. Mahmud Devrinde OsmanhSardunya Münâsebetlerine Dair Bâzı Belgeler III", Bebeler, XIH/17 (1988), 183-212.
“Abdurrahman Eşref Efendi", DİA, I (1988), 161..
“Mehmed Salih Efendi", El2, VI (1991), 1004.
“Amcazade Hüseyin Paşa", DİA, III (1991), 89.
“Babadağ!”, DİA, IV (1991), 371-372.
"İzmir'de OsmanlI Devri Medreseleri", üç İzmir, İstanbul 1992, s. 899ج.
"İzmir ؟eşmeleri”, üç İzmir, İstanbul 1992, s. 100-123.
“İzmir'de OsmanlI Devri Medreseleri”, üç İzmir, İstanbul 1992, 85-89.
“İzmir Çeşmeleri”, üç İzmir, İstanbul 1992,100-123.
“Baysun, Mehmet Cavit (1899-1968), DİA, V (1992), 275-276.
“Baltacı Mehmed Paşa”, DİA, V (1992), 3536.
“Candarh”, DİA, VIII (1993), 209-211.
“Çandarh Ali Paşa” DİA, VIII (1993), 211-212.
“؟andarl! Halil Paşa”, DİA, VIII (1993), 212-213.
“Çandarh İbrahim Paşa (o. 832/1429)”. DİA, VIII (1993), 213-214.
“Çandarh İbrahim Paşa (o. 905/1499)”, DİA, VIII (1993), 214.
“Çandarh Kara Halil Hayreddin Paşa”, DİA, VIII (1993), 214215.
“Çeşme”, DİA, VIII (1993), 287-288.
“Çeşme Vakası”, DİA, VIII (1993), 288289.
“Çimbi”, DİA, VIII (1993), 317-318.
“Çorlulu Ali Paşa Silâhdar”, DİA, VII (1993), 370-371.
“Damad İbrahim Paşa, Nevşehirli”, DİA, VIII (1993), 441443.
“Enveri, Sadullah”, DİA, XI (1995), 268-270.
“Es'ad Efendi, Hocazâde”, DİA, XI (1995), 340341.
“Es'ad Efendi, Vassâfzâde”, DİA, XI (1995), 247.
“Hasan Paşa, Damad”, DİA (Yayımlanacak).
“Hekimoğlu Ali Paşa”. DİA (Yayımlanacak).
“İpşir Mustafa Paşa”, DİA (Yayımlanacak).
“Kağıthane”, DİA (Yayımlanacak).
“Kemankeş Ali Paşa”, DİA (Yayımlanacak).
“Korova”, DİA (Yayımlanacak).