Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century

Zahit Atçıl

doi:10.37879/belleten.2025.945

Zahit Atçıl

Boğaziçi Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih Bölümü, İstanbul/TÜRKIYE https://ror.org/03z9tma90

Anahtar Kelimeler: Vezir, Devşirme, Enderûn, Yerli, Osmanlı.

Özet

Bu çalışma, XVI. yüzyılda Osmanlı veziriazamlığındaki dönüşümü inceleyerek, devşirme sistemi ve saray eğitimi yoluyla mütevazı kökenlerden yükselen “yerli vezirlerin” ortaya çıkışını ele almaktadır. Medrese eğitimi almış ulema kökenli ya da Balkan ve Bizans aristokrasisine mensup ve memleketleriyle bağlarını sürdüren önceki vezirlerin aksine, bu yeni vezirler bütünüyle Osmanlı sisteminin ürünleriydi. Enderûn’da yetiştirilen ve taşra ile merkezde çeşitli görevlerde tecrübe kazanan yerli vezirler, yalnızca padişaha bağlılık temelinde şekillenen özgün bir hizmeti modelini temsil ettiler. Onların kariyerleri, hem Kanuni Sultan Süleyman’ın merkezileştirme hedeflerini hem de Osmanlı devlet inşa sürecini yansıtmaktadır. Aynı zamanda bu süreç, kozmopolit veya aristokrat bürokratların yerini, otoritesi başka hanedan bağlamlarına aktarılamayan saray kökenli idarecilerin aldığı bir dönemi işaret etmektedir. Bu gelişmeyi Avrupa’daki çağdaş örneklerle karşılaştırarak makale, yerli vezirlerin yükselişinin erken modern dünyada özgün ve liyakate dayalı bir bürokratik sistemi sunduğunu ileri sürmektedir.

BibTex	`@article{ belleten3806, doi = {10.37879/belleten.2025.945}, author = {Zahit Atçıl}, title = {Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century}, journal = {Belleten}, year = {2025}, volume = {89}, number = {}, pages = {945-992}, publisher = {Türk Tarih Kurumu} }`
RIS	`TY - JOUR AU - Zahit Atçıl PY - 2025 TI - Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century SP - 945 EP - 992 JO - Belleten J2 - Belleten VL - 89 IS - PB - DO - 10.37879/belleten.2025.945 ER -`
EndNote	`%0 Journal Article %A Zahit Atçıl %T Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century %J Belleten %D 2025 %V 89 %N %P 945-992 %R 10.37879/belleten.2025.945`
APA	Zahit Atçıl (2025). Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century. Belleten, 89(), 945-992. doi:10.37879/belleten.2025.945
MLA	Zahit Atçıl. "Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century" Belleten, vol. 89, no. , 2025, pp. 945-992. doi:10.37879/belleten.2025.945.
Chicago	Zahit Atçıl. "Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century" Belleten 89, no. (2025): 945-992. https://doi.org/10.37879/belleten.2025.945.
AMA	Zahit Atçıl. Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century. Belleten. 2025; 89(): 945-992. doi:10.37879/belleten.2025.945.
Vancouver	Zahit Atçıl. Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century. Belleten. 2025; 89(): 945-992. doi:10.37879/belleten.2025.945
ISNAD	Zahit Atçıl. "Rise of Indigenous Ottoman Viziers in the Sixteenth Century". Belleten 89/ (2025): 945-992. https://doi.org/10.37879/belleten.2025.945.

XVI. Yüzyılda Yerli Osmanlı Vezirlerinin Yükselişi

Özet

Cite As