Osmanlı Kent Peyzajında Mimar Sinan Dönemi Külliyeleri

Özet

Cami, medrese, mescit, han, kervansaray, bedesten, hamam, darüşşifa, imaret, darülkurra, sıbyan mektebi, tekke, köprü, su yolları, su kemeri, sebil ve saray gibi farklı çeşitlilikte çok sayıda eseri bulunan Mimar Sinan, hiçbir yapısında kendisini tekrar etmeyen yaşadığı çağa damgasını vurmuş bir mimardır. 1538 yılında Hassa Mimarlar Ocağı'nın başına getirilen Sinan o tarihten itibaren çok sayıda mimari eser yaratmıştır. Mimar Sinan'ın çok geniş tipolojide eserler verdiği uzun mimarlık kariyerinde Osmanlı mimarlığına en büyük katkılarından biri de kentsel planlama alanıyla ilgilidir. Sinan, mimarbaşı olarak İstanbul'da atık su, yangın düzenleme, kamu yapılarının onarımı gibi çok sayıda kentsel aktiviten sorumluydu. Sinan'ın kentsel çevre kavramıyla ilgili belgeler az olmakla birlikte tüm yapıları analiz edildiğinde ince bir kentsel planlama fikrinin varlığı hissedilmektedir. Yine tüm yapılarının yerleştirilmesinde, yapıların kent içindeki fonksiyonel dağılımlarında, onların genel kentsel peyzaj içindeki özel rolleri ve birbirleriyle ilişkilerine bakıldığında rasyonel bir kent konseptini görmek mümkündür. Bu makalede Mimar Sinan'ın kent dokusu içerisinde, külliye mimarisine bakışı ve külliye mimarisine getirdiği katkılar, onun önemli külliyelerinin kent bütünü içerisinde incelenmesiyle ortaya konulmaya çalışılacaktır.