ISSN: 0041-4255
e-ISSN: 2791-6472

Feryal Tansuğ

Anahtar Kelimeler: Kocabaşı, İmroz, Limni, Ege, merkezî hükümet

Özet

Osmanlı yönetimindeki Kuzey Ege adalarında nüfusun çoğunluğunu oluşturan Ortodoks Hristiyan Rum toplumunun sosyal dinamikleri, sivil ve dinî liderleriyle merkezî ve yerel yönetimle olan ilişkileri hâlâ yeteri kadar bilinmemektedir. Osmanlı-Türk tarih yazıcılığında, Müslüman ayanlar üzerine odaklanan çalışmalar bulunurken, benzer mevkiye ve görevlere sahip gayrimüslim kocabaşılar hakkında pek fazla çalışma bulunmamaktadır. Yapılan araştırma ve çalışmalar, kocabaşıların statü yönünden Müslüman ayanlara denk olduğunu ve adalılar ile merkezî hükümet arasında aracı görevi gördüklerini ortaya koymuştur. Bununla beraber, kocabaşıların tarihî süreçte değişen ekonomik, politik ve sosyal şartlar paralelinde kazandıkları gücün artması ve bu durumun ahali üzerindeki etkileri konusu henüz detaylı araştırmalara konu olmamıştır. Bu makale; kocabaşıların, ada toplumlarındaki rolünü, kocabaşı ve adalılar ile merkezî hükümet arasındaki ilişkiler konusunu ele almaktadır. Adalıların sivil ve dinî liderlerinin yanı sıra merkezî hükümetle olan ilişkilerini kavramak, ada toplumlarındaki güç ilişkileriyle adalılara dindaşları olan kocabaşılar ile Müslüman yerel ve merkezî yönetim tarafından nasıl muamele edildiğini anlamamıza yardımcı olacaktır.